طرح ترور امام خمینی چگونه ناکام ماند/ شرحی بر ماجرای کودتای قطب زاده

رخدادهای 24 شهریور 1361

چکیده

• یکی از مراکز مهم فرماندهی عناصر ضد انقلاب در روستای ترجان به تصرف سپاهیان اسلام در آمد.

• آیت الله خامنه ای در دیدار دادستان انقلاب مرکز : جوانی که تحت تاثیر تبلیغات سوء دشمن قرار گرفته با کسی که عده ای از جوانان را منحرف کرده مطمئنا فرق خواهد داشت.

• وزیر اطلاعات سوریه: در جلسات کنفرانس فاس نیز مجددا به وضوح بیان کردیم که انقلاب اسلامی ایران نوری است که تاریکی زمان شاه و هم پیمانانش را شکافت .

• موسوی خوئینی ها سرپرست حجاج ایرانی خطاب به آل سعود گفت : باید این فکر را از ذهنتان خارج کنید که مکه و مدینه مال شما است و ما باید این دو شهر را ترک کنیم .

• دکتر علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه: با توجه به قرائنی که موجود بود، معلوم بود کسانی که بانی این کنفرانس هستند ، نیت خیر ندارند ، بلکه می خواهند ضربه نظامی اسرائیل را با اقدام سیاسی خود تکمیل کنند.

• میرحسین موسوی نخست وزیر با استقبال از ترور جمیل:  در عین حال هشداری نیز برای اسرائیل و آمریکا می باشد و در آینده آمریکا و اسرائیل باید منتظر ضربات مهلک تری از جانب مردم ستم دیده باشند.

• آیت الله هاشمی رفسنجانی در مورد امنیت منطقه و خلیج فارس گفت : ما به دنبال امنیت خلیج فارس هستیم مگر زمانی که نخواهند ما از این امنیت استفاده کنیم که در آن صورت اجازه استفاده دیگران را نیز نخواهیم داد . 

• صادق قطب زاده که چندی پیش محاکمه وی به اتهام براندازی در دادگاه انقلاب ارتش پایان گرفته بود امشب به حکم این دادگاه اعدام شد .

مرکز فرماندهی ضد انقلاب در غرب به تصرف رزمندگان اسلام در آمد

یکی از مراکز مهم فرماندهی عناصر ضد انقلاب در روستای ترجان به تصرف سپاهیان اسلام در آمد. روابط عمومی ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد به گزارش رسیده از قرارگاه مرکزی حمزه سیدالشهدا در تاریخ 21 شهریور سپاهیان اسلام طی عملیاتی در عمق 30 کیلومتری ارتفاعات سقز – بوکان یکی از مراکز مهم فرماندهی عناصر ضد انقلاب در روستای ترجان را به تصرف خود در آوردند .  طی این عملیات موفقیت آمیز بیش از 30 تن از ضد انقلاب به هلاکت رسیده و سه تن دیگر نیز دستگیر شدند .(1)

توصیه های آیت الله خامنه ای به دادستان انقلاب اسلامی مرکز

اسدالله لاجوردی دادستان انقلاب اسلامی مرکز به اتفاق عده ای از مسئولین دادستانی مرکز ظهر دیروز با آیت الله خامنه ای رئیس جمهور کشورمان دیدار و گفت و گو کرد .

آیت الله خامنه ای طی سخنانی اظهار داشتند : در اهمیت کار شما همین بس که اگر کار شما نبود محققا یکی از پایه های اصلی انقلاب لنگ بود . ماهیت کار شما آن چنان است که جز با یک مقاومت و تلاش عمیق که بر خواسته از یک ایمان راسخ و معرفت کاملی باشد ، نمی تواند پیش برود .

ایشان افزودند : دستگاه قضاء اسلامی ، دستگاه انتقام گیری نیست بلکه دستگاه اصلاح است و متکفل امور مسلمین است که برای حفظ انتظام اسلام مراقب امور است شما باید آن چنان با مجرمین برخورد داشته باشید که آن ها را اصلاح شده باز گردانید . ملاک عمل شما در تمام مراحل کارتان باید اصلاح کردن باشد .

آیت الله خامنه ای با توجه به این که یک انسان کافر و حتی منافق نیز با ارشاد می تواند به سوی خدا بازگردد اظهار داشتند : ما باید وسیله توبه او را فراهم کنیم . جوانی که تحت تاثیر تبلیغات سوء دشمن قرار گرفته با کسی که عده ای از جوانان را منحرف کرده مطمئنا فرق خواهد داشت. فضای انسانی آن چنان خشک نیست که هر دوی آن ها را به یک چشم نگرد ، حتی اگر مجازات دنیوی آن ها یکی باشد ، برخورد با آن ها دوگانه است.

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشتند : قضاوت اگر با خونسردی و تسلط اعصاب صورت نگیرد ، از حق دور خواهد شد و کمترین بی توجهی و کم ظرافتی در کار شما باعث اخلال در کارتان خواهد شد . (2)

وزیر اطلاعات سوریه : امیدواریم هر چه زودتر صدام سرنگون شود

احمد اسکندر وزیر اطلاعات سوریه پس از یک توقف دو روزه در تهران و دیدار با مقامات کشورمان تهران را به مقصد دمشق ترک کرد . وی قبل از ترک تهران طی مصاحبه ای نتایج مذاکراتش با رئیس جمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی ایران را تشریح کرد و گفت : در دیدار با آیت الله خامنه ای نامه حافظ اسد را که پیرامون جریانات کنفرانس اخیر سران کشورهای عربی در فاس و نتایج آن بود را به ایشان تسلیم کردم.

وی در مورد پشتیبانی کشورش از انقلاب اسلامی ایران گفت : مقامات سوریه همواره در هر مناسبتی اظهار داشته اند که انقلاب اسلامی ایران مهم ترین رویدادی است که در نیمه دوم قرن بیستم به وقوع پیوسته است و در جلسات کنفرانس فاس نیز مجددا به وضوح بیان کردیم که انقلاب اسلامی ایران نوری است که تاریکی زمان شاه و هم پیمانانش را شکافت .

وی در مورد اخبار و شایعات پیرامون ملاقات صدام با حافظ اسد نیز گفت : اصلا ملاقات و مذاکره سیاسی میان آن ها صورت نگرفت ، آن چه که در مورد مصالحه میان سوریه و عراق گفته شده است به هیچ وجه صحت ندارد و اصولا زخم هایی که رژیم عراق بر اثر خرابکاری ها در سوریه ایجاد کرده است زخم های بسیار عمیقی است که بهبود آن نیاز به وقت زیادی دارد . اینک ما با رژیم عراق در ستیزیم و امیدواریم که هر چه زودتر این رژیم سرنگون شود . (3)

موسوی خوئینی ها : باید این فکر را از ذهنتان بیرون کنید که مکه و مدینه مال شما است !

موسوی خوئینی ها سرپرست حجاج ایرانی خطاب به آل سعود گفت : باید این فکر را از ذهنتان خارج کنید که مکه و مدینه مال شما است و ما باید این دو شهر را ترک کنیم .

وی اظهار داشت : این خطرناک است یک وزیر سعودی که زبانش اسلحه است بگوید من تشخیص داده ام که این تعداد زائر برای حج نیامده اند و باید برگردند ولی ما می گوئیم شما باید این فکر را که این جا متعلق به ما است و شما باید بیرون بروید را از سرخود خارج کنید ، مکه و مدینه متعلق به همه مسلمین است و اگر شما به این صورت برخورد کنید این مسئله با سایر کشورهای اسلامی نیز باید مطرح شود و این موضوع روشن شود که آیا یک وزیر دولت سعودی می تواند بگوید من تشخیص داده ام چه کسانی برای حج آمده و چه افرادی نیامده اند ؟

وی ادامه داد : اگر به این صورت باشد از هر کشور مسلمانی باید یک نفر بیاید کمیسیونی در مورد حج تشکیل شود و آن ها نظر بدهند نه وزیر دولت سعودی.  (4)

وزیر خارجه  : اعتراض ما به نفس برگزاری کنفرانس سران عرب در شرایط کنونی بود

دکتر علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه ای با روزنامه اطلاعات در زمینه نتیجه کنفرانس فاس اظهار داشت :  ماقبل از انعقاد کنفرانس سران عرب در فاس چنین گردهمائی را محکوم کرده بودیم و بعد از اتمام کنفرانس و آشکار شدن نتایج آن نیز نظر قاطع خود را مبنی بر  محکومیت مصوبات کنفرانس بیان کردیم . ایراد اساسی ما به نفس تشکیل کنفرانس در یک چنین زمان خاصی بوده است. چیزی که برای ما جای سئوال داشت ،  این بود که چطور در آن زمانی که مردم مسلمان لبنان و مردم محروم فلسطین زیر تهاجمات و بمباران های وحشیانه صهیونیست ها بودند ، یک چنین کنفرانسی تشکیل نشد .

می خواستند ضربه نظامی اسرائیل را با اقدام سیاسی تکمیل کنند

وی ادامه داد : این کنفرانس در محلی تشکیل شد که این محل، محل مناسبی نیست. یعنی در زیر حکومت یک مزدور وابسته آمریکا بنام ملک حسن تشکیل شد و با توجه به قرائنی که موجود بود، معلوم بود کسانی که بانی این کنفرانس هستند ، نیت خیر ندارند ، بلکه می خواهند ضربه نظامی اسرائیل را با اقدام سیاسی خود تکمیل کنند و لذا ما با چنین کنفرانسی از همان زمان مخالفت کردیم.

وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد : قطعنامه ای که صادر کردند در حقیقت چیزی جز پذیرش ذلت بار و تحمیل شده از سوی اسرائیل بر اعراب نبود و ما مطمئنیم که ملت های مسلمان و عرب در نهایت ، زیر بار چنین طرح و قطعنامه ننگینی نخواهند رفت. (5)

استقبال نخست وزیر از ترور بشیر جمیل ؛ آمریکا باید منتظر ضربات مهلک دیگری باشد

میرحسین موسوی نخست وزیر نیز با استقبال از ترور جمیل اظهار داشت : این انفجار نتیجه طبیعی توطئه های آمریکا و صهیونیسم در لبنان است .

وی گفت : در عین حال هشداری نیز برای اسرائیل و آمریکا می باشد که مبارزات ملت های در بند خاتمه نیافته است و این پیروزی هایی که ظاهرا آمریکا به دست آورده است پیروزی های پوشالی می باشد و در آینده آمریکا و اسرائیل باید منتظر ضربات مهلک تری از جانب مردم ستم دیده باشند.(6)

وزیر خارجه کشورمان پس از جلسه امروز هیئت دولت اظهار داشت : از فواید آشکار توطئه سیاسی اخیر در فاس بیداری ملت ها است و به درک واصل شدن بشیر جمیل طلیعه این بیداری است و ما آن را به فال نیک می گیریم .(7)

آیت الله هاشمی : اگر امنیت خلیج فارس برای ما نباشد اجازه نمی دهیم دیگران هم استفاده کنند

سفیر ژاپن در کشورمان دیروز با آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت و گو کرد .  در این دیدار سفیر ژاپن از این که ایران امنیت خلیج فارس و بخصوص تنگه هرمز را حفظ می کند تشکر کرد .

سفیر ژاپن گفت : تنگه هرمز برای دنیا از لحاظ اقتصادی بسیار مهم است و ما از این که شما امنیت این منطقه حیاتی را حفظ می کنید متشکریم و ما برای امنیت خلیج فارس اهمیت زیادی قائل هستیم. وی در ادامه خواستار پایان جنگ میان ایران و عراق شد .

در پاسخ هاشمی گفت : عراق دروغ می گوید که صلح می خواهد و از کشور ما بیرون رفته است و حامیان صدام نمی گذارند که او تسلیم حق شود ، او فقط به منطقه امن عقب نشینی کرده است و طبعا ما هم باید وارد عراق شویم تا حاضر به تخلیه کامل خاک ما شود و حقوق ما را بپردازد . رژیم حاکم بر عراق باید بفهمد که ما جدی هستیم .

هاشمی در ادامه گفت : از طرفی ما فکر می کنیم به نفع صلح جهانی است متجاوزی که این همه خسارت وارد آورده تنبیه شود . رئیس مجلس همچنین در مورد امنیت منطقه و خلیج فارس گفت : ما به دنبال امنیت خلیج فارس هستیم مگر زمانی که نخواهند ما از این امنیت استفاده کنیم که در آن صورت اجازه استفاده دیگران را نیز نخواهیم داد . (8)

قطب زاده اعدام شد

صادق قطب زاده که چندی پیش محاکمه وی به اتهام براندازی در دادگاه انقلاب ارتش پایان گرفته بود امشب به حکم این دادگاه اعدام شد .(9)

پی نوشت :

1- کیهان ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 2

2- کیهان ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 13

3- اطلاعات ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 2

4- کیهان ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 2

5- اطلاعات ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 4

6- اطلاعات ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 4

7- اطلاعات ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 4

8- جمهوری اسلامی ، 24 شهریور 1361 ، صفحه 12

9- اطلاعات ، 25 شهریور 1361 ، صفحه 2 ، در بخشی از رای دادگاه آمده بود : حدود یک سال و نیم پیش از کشف کودتا که آقای قطب‌زاده پس از چند روز دستگیری آزاد شد، اخباری مستند و گاه غیر مستند که حکایت از فعالیت ایشان بر ضد جمهوری اسلامی ایران می‌نمود، به دست می‌رسید. پس از دستگیری اعضای گروهک پارس (پاسداران رژیم سلطنت) یکی از کسانی که با این گروه همکاری می‌کرد و در همین رابطه اعدام شد به نام «عسگر مهاجر»، در بازجویی‌هایی که در تاریخ ۲۷خرداد ۱۳۶۰ از وی انجام شد، معلوم گردید که با قطب‌زاده ارتباط داشته و قطب‌زاده مشغول جذب افراد ناراضی مانند اوست. پس از دستگیری گروهک سلطنت‌طلب «رضا زاده» یکی از افراد این گروه به نام «سرهنگ صیرفی» که در همین رابطه اعدام شد ، در بازجویی ـ در تاریخ 5 مهر 1360  ـ ضمن اعترافاتی از یکی از همکاران قطب‌زاده نقل می‌کند که قطب‌زاده به همراهی تعدادی نظامی می‌خواهند حکومتی تشکیل بدهند که او نخست‌وزیر باشد. نقل‌کننده‌ی این سخن یکی از محافظین قطب‌زاده بوده که در رژیم سابق ۱۷ سال از شاه محافظت نموده و اکنون به جرم همکاری با گروه رضازاده، به حبس ابد محکوم شده است. به تدریج با پی گیری‌هایی که انجام می‌شد، فعالیت‌های قطب‌زاده بر ضد جمهوری اسلامی ایران قطعی‌تر می‌گردید تا این که تعدادی از عناصر نظامی و غیرنظامی که قطب‌زاده می‌خواست با آن‌ها همکاری کند و در این رابطه مبالغ زیادی پول جهت همکاری به آن‌ها داده بود؛ مسؤولین را در جریان فعالیت گسترده‌ی وی در رابطه با براندازی جمهوری اسلامی ایران قراردادند.

اطلاعاتی که از این طریق می‌رسید حاکی از این بود که جریان آقای قطب‌زاده یک مسأله‌ی ساده نیست، زیرا از نظر خارجی به بعضی از رژیم‌های مرتجع منطقه و بعضی از کشورهای غربی و در رأس همه‌ی آن‌ها آمریکا متصل می‌شود و در داخل نیز به تعدادی روحانی نما و در رأس آن‌ها آقای شریعتمداری ربط پیدا می‌کند و روابطی با بعضی از خان‌های ایلات دارد و با بعضی در حال ارتباط است. تا این جا جریان اهمیت فوق‌العاده‌ای نداشت زیرا از مرحله‌ی طرح و فرض و تصمیم کلی تجاوز نمی‌کرد و نیرویی هم که بخواهد با آن‌ها همکاری انجام دهد، هر چند بسیار محدود و کوچک در اختیار آقای قطب‌زاده نبود. قابل ذکر است که تا این مرحله تعدادی از مسؤولین جمهوری اسلامی تصمیم داشتند وی را احضار نمایند و با اخذ اطلاعات وی در رابطه با همکاری داخلی و خارجی‌اش، او را از منجلاب نجات دهند.

این جریان از جایی اهمیت یافت که همزمان با شروع عملیات گسترده‌ی رزمندگان اسلام علیه رژیم صدام، آقای قطب‌زاده پیشنهادهای تندی از قبیل ترور فرمانده‌ی نیروی زمینی و اعضای شورای عالی دفاع را مطرح نمود و از همکاران خود به طور جدی می‌خواست که ترورها را به مرحله‌ی اجرا درآورند. مهم‌تر از موارد یادشده، پیشنهاد ترور حضرت امام خمینی (ره) از سوی قطب‌زاده است. طبق نوارهایی که از جلسات آقای قطب‌زاده به دست آمد، مقارن با پیروزی‌های غرورآفرین رزمندگان اسلام، نامبرده پیشنهاد ترور امام را مطرح و روی این مسأله سخت پافشاری می‌کند و امکاناتی از قبیل منزل و مبلغ ۷۵۰ هزار تومان پول در این رابطه قرار می‌دهد. (رک اطلاعات، 25 شهریور 1361، صفحه2 )

آیت الله ری شهری در این زمینه می گوید : «… تعدادی از مسؤولین کشور که در جریان این توطئه بودند، نظرشان این بود که قطب‌زاده را از این جهنم و از این آلودگی نجات بدهیم. نظر این بود که یک روز بخواهیمش و بگوییم این جریان را می‌دانیم و افرادی با تو هستند و می‌دانیم افرادی که از خارج و داخل در ارتباط با تو هستند، مشخص کن و بعد از این که همه‌ی مسایل را گفت، آزادش کنیم تا این که این جریان پیش آمد. مقارن عملیات فتح الفتوح قرار شد، خانه‌ی «شاه ویسی» را با کمک مهندس «فرزان» در اختیار این گروه قرار بدهند تا از آن جا کار را انجام دهند. این مسأله که مشخص شد و وقتی فهمیدیم این مرد این قدر کثیف است و می‌خواهد یک چنین خیانتی به امت بکند – خیانتی که شاه حاضر نشد انجام دهد – وقتی مسأله به این شکل شد، تصمیم گرفتیم ایشان را باز داشت کنیم…» پس از دستگیری، آقای قطب‌زاده تمامی اتهام‌ها را مردود دانست ولی پس از اطلاع از این که مسؤولین کشور در جریان بوده‌اند، به جرم خود اعتراف کرد و کودتای او و همدستانش بر ضد نظام جمهوری اسلامی با شکست مواجه گردید.

اتهام‌های قطب زاده

با توجه به اطلاعاتی که از فعالیت‌های آقای قطب‌زاده پیش از دستگیری وی وجود داشت و اعتراف‌های او پس از دستگیری، پرونده‌ی اتهامی او به سرعت تکمیل و به دادگاه ارسال شد. در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۶۱ دادگاه انقلاب اسلامی ارتش برای رسیدگی به اتهام‌های وی تشکیل جلسه داد و اتهام‌های قطب‌زاده به شرح زیر اعلام شد:

رهبری کردن عده‌ای جهت براندازی نظام جمهوری اسلامی در زیر پوشش پیاده کردن جمهوری اسلامی واقعی

همکاری با چند گروه نظامی به منظور تحقق بخشیدن به اهداف شوم خود

تغذیه‌ی مالی گروه‌های نظامی همکار

برقراری ارتباط و حتی همکاری و تهیه‌ی پوشاک جهت مفسدین جریان‌های شمال کشور

اعزام رابط جهت تماس با قشقایی‌ها و درخواست کمک از آن‌ها

اعزام نمایندگانی به خارج از کشور جهت گرفتن پول و اطلاعات برای براندازی

گرفتن مبلغ ۶۰۰ هزار دلار از خارج از طریق «ویل آلون»

فرستادن «سید مهدی مهدوی» به عنوان نماینده‌ی به عربستان برای گرفتن پول

برقراری ارتباط با جامعه‌ی سوسیالیست‌ها جهت براندازی و اعزام نمایندگانی نزد آنان

اعزام نمایندگانی نزد شریعتمداری برای جلب همکاری و تأیید وی

درخواست اسلحه از خارج با فرستادن لیستی مرکب از اقلام مورد نیاز

تهیه‌ی طرح و به عهده گرفتن رهبری عملیات تسخیر مراکز سپاه، کمیته‌ها، رادیو و تلویزیون

تهیه‌ی نقشه‌ی چگونگی انهدام بیت امام و شروع به اقدام

قرار دادن دو منزل در اختیار بعضی از افراد گروه، یکی نزدیک بیت امام و دیگری خارج از جماران جهت دیده بانی و تخریب

اقدام جهت آزادی «اصغر مهاجر» یکی از بمب‌گذاران گروه پارس با دادن مبلغ ۵۰۰ هزار ریال به عنوان رشوه

اقدام به آزادی یکی از منافقین و تلاش برای تهیه‌ی گذرنامه و خروج او از کشور

سرنوشت رهبران کودتا

گفتنی است پس از دستگیری صادق قطب‌زاده، دادگاه انقلاب ارتش با توجه به اتهام‌های وی، او را به عنوان یاغی و یکی از مصادیق بسیار روشن مفسد، محکوم به اعدام کرد. قطب‌زاده در آخرین لحظات اجرای حکم اعدامش ، در جمع زندانیان اوین سخنرانی کرد و ضمن اعتراف به کودتا بر ضد جمهوری اسلامی، از اقدام‌های خود اظهار پشیمانی و ندامت نمود. قطب‌زاده که در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۳۶۱ بازداشت شده بود پس از ۳ جلسه محاکمه بر اساس رأی دادگاه ارتش به اعدام محکوم شد و رأی صادره در شب ۲۴ شهریور ۱۳۶۱ اجرا گردید.

پژوهشگر: سید روح الله امین آبادی