معرفی کامل گروه جیش اسلام ( ارتش اسلام ) در سوریه

به گزارش گلستان24،برای معرفی گروه جیش اسلام ( ارتش اسلام ) باید به سال 2011 برگردیم، در تابستان این سال و در پی فرمان عفو عمومی رییس جمهور بشار اسد ، زندانیان اسلام گرا و جهادی زندان صیدنایا نیز آزاد شدند که زهران علوش نیز در میان آنان بود.

 

زندان مخوف صیدنایا در شمال دمشق

 

 

او به سرعت به شهر زادگاه خودش دوما برگشت و هسته اولیه جیش الاسلام با عنوان کتائب الاسلام یا سریه الاسلام را پایه گذاری کرد.  گروه به سرعت بزرگ شد و مردان بیشتری به آن پیوستند و به دنبال این قدرتمند شدن، زهران نام گروه را در سال 2012 به لوا الاسلام تغییر داد.

 

آرم گروه لواء الاسلام

 

 

در این سال بود که لوا الاسلام توانست نام خود را در میان گروه های مخالف دولت مشهور سازد و این مهم پس از انفجار مقر شورای امنیت سوریه در جولای 2012 به دست آمد.

 

در پی این انفجار که سه تن از مقامات بلندپایه امنیتی دولت سوریه از جمله آصف شوکت شوهر خواهر رییس جمهوری بشار اسد کشته شدند نام زهران علوش بر سر زبان ها افتاد هر چند که هیچ گاه مشخص نشد آیا واقعا در آن مقطع لوا اسلام در اندازه ای بود که بتواند عملیات بمب گذاری در این اندازه را به انجام برساند یا خیر؟ و آبا لوا الاسلام توانسته بود به عمق دستگاه های اطلاعاتی دولت نفوذ کند یا این عملیات توسط سرویس اطلاعاتی رقیبی انجام شده بود که تنها زهران علوش وظیفه اعلام آن را بر عهده گرفته بود؟!

 

آصف شوکت ، داود راجحه ( وزیر دفاع ) و حسن ترکمانی ( وزیر دفاع سابق ) سه تن از سرشناس ترین کشته شدگان انفجار مقر شورای امنیت سوریه

 

 

در اکتبر همان سال لوا الاسلام همچنین توانست با غنیمت گرفتن دو سامانه 9K33 Osa و حداقل 6 موشک، یک بالگرد Mi-8 ارتش سوریه را در جولای 2013 بر فراز غوطه شرقی سرنگون کند.

 

سامانه پدافندی 9K33 Osa در دست نیروهای لواء الاسلام

 

 

 

 لوا الاسلام به سرعت پیشرفت کرد و توانست مناطق زیادی در غوطه شرقی از کنترل دولت خارج کند و به یکی از قدرتمندترین گروه های این منطقه تبدیل شود. در این زمان زهران علوش تصمیم گرفت که لوا الاسلام را تبدیل به قدرتمندترین گروه غوطه شرقی کند.

 

او بسیاری از گروه ها را به سمت خود جذب کرد و آنهایی را که مقاومت می کردند را نیز از سر راه برداشت. این جاذبه لوا الاسلام که ناشی از امکانات و تجهیزات فراوان این گروه بود نگاه ها را به سمت حامی خارجی این گروه برگرداند.

 

عربستان سعودی با حمایت های سخاوتمندانه خود از گروه آن را روز به روز بزرگتر کرد تا آنجا که در 29 سپتامبر 2013 و از اتحاد میان  بیش از 43 گروه اسلامی غوطه شرقی ، جیش الاسلام ( ارتش اسلام ) به فرماندهی زهران علوش تشکیل شد.

 

جلسه تشکیل جیش الاسلام با حضور نزدیک 50 گروه اسلامی

 

 

از این زمان بعضی ها از گروه های غوطه سعی کردند تا وارد چالش با زهران علوش شوند ولی در نهایت حریف اون نشدند و مجبور شدند تا سلطان جدید غوطه را به رسمیت بشناسند و برای اینکه سهمی از قدرت داشته باشند با او وارد مذاکره شوند.

 

در آگوست 2014 زهران علوش یک اتاق عملیات مشترک را در غوطه شرقی پایه گذاری کرد، شامل جیش الاسلام ، اتحاد اسلامی اجناد الشام، فیلق الرحمن ، احرار الشام و چند گروه کوچک دیگر و خودش نیز به عنوان فرمانده این اتاق عملیات انتخاب شد.

 

زهران علوش در میان فرماندهان ( از راست ) احرار الشام، فیلق الرحمن و اجناد الشام

 

 

با این حال این نیروی مشترک چندان موفق از کار در نیامد و گروه های دیگر سعی می کردند که با توجه با اشتهای سیری تاپذیر علوش در بلعیدن گروه های دیگر، فاصله شان را با او حفظ کنند و هویت مستقلشان را نیز داشته باشند.

و این موضع باعث می شد گاهی درگیری های پراکنده ای میان اجناد و احرار از یک طرف و جیش الاسلام از طرف دیگر روی دهد. مشکل دیگر علوش در این زمان فعالتر شدن نیروهای جبهه النصره و هسته های مخفی داعش در غوطه شرقی بود که آنها نیز درگیری های زیادی با جیش الاسلام داشتند.

 

با این همه جیش الاسلام مابین سال های 2013 تا 2015 گروه هایی را در استان های حماه، ادلب ، حلب و درعا جذب خودش کرد و هسته های قدرتمندی را در این مناطق پایه گذاشت.

 

جیش الاسلام در بهار 2015 با برپایی رژه نظامی بزرگی در 5 کیلومتری کاخ ریاست جمهوری بشار اسد ، قدرت خود را به رخ ناظران وقایع سوریه کشید و بسیاری را شگفت زده کرد

 

رژه 1700 نفری جیش الاسلام در غوطه شرقی

 

 

 

پایه گذاری جبهه اسلامی سوریه و عضویت در جیش الفتح ادلب را نیز می توان از مهم ترین اقدامات گروه در این سال ها به حساب آورد.

 

تشکیل جبهه اسلامی سوریه

 

 

 

با این حال مرگ زهران علوش در انتهای سال 2015 ضربه سنگینی را بر پیکره جیش الاسلام وارد کرد و سرنوشت گروه را در هاله ای از ابهام فرو برد. هر چند سران جیش الاسلام به سرعت عصام بویضانی معروف به ابو همام را به فرماندهی برگزیدنند تا تفرقه میان افراد جلوگیری کنند.

 

ابو همام ، متولد 1975 در دوما و فرمانده سابق لواء الانصار که در سمت فرمانده عملیات جیش الاسلام در غوطه شرقی فعالیت می کرد. او قبل از وقایع 2011 یک تاجر بود و به بسیاری از کشورهای منطقه سفر کرده بود.

 

 

حال باید دید این فرمانده جدید در آینده چگونه کار خواهد کرد و سرنوشت جیش الاسلام در سال 2016 به کجا می رسد

 

ابو همام فرمانده جدید جیش الاسلام

 

 

========================

 

حال به این سوال می رسیم که زهران علوش که بود؟

 

محمد زهران علوش معروف به ابو عبدا... متولد 1971 دوما و فرزند شیخ عبدا... علوش ، مفتی سلفی وهابی سعودی بود.

از سال 1987 ( 16 17 سالگی ) شروع به فعالیت سیاسی کرد و تحصیلاتش را در رشته حقوق دانشگاه دمشق آغاز کرد و سپس ادامه تحصیلاتش را در دانشگاه اسلامی شهر مدینه به پایان برد.

 

شیخ عبدا.. علوش پدر زهران

 

 

کودکی زهران علوش

  

 

زهران از زمان بازگشت به سوریه همواره تحت تعقیب و مراقبت سازمان های اطلاعاتی این کشور بود.

 

و قبل از شروع وقایع بهار عربی در سال 2011 در سوریه ، بارها به خاطر اقدامات سیاسی و مذهبی توسط دولت دستگیر و به زندان افتاده بود. آخرین بار او در سال 2009 و توسط شاخه فلسطینی سازمان اطلاعات سوریه و به جرم قاچاق اسلحه بازداشت و به زندان صید نایا منتقل گردید.

 

زهران در صیدنایا با بسیاری از سران جبهه اسلامی سوریه آشنا شد که این رابطه بعدها منجر به تشکیل بزرگترین جبهه جهادی ضد دولتی در خاک سوریه شد. ( جبهه اسلامی )

 

شخصیت زهران علوش را می توان از دو دیدگاه بررسی کرد

 

از نظر هوادارنش او فرماندهی شجاع بود که همواره در میان نیروهایش بود و بسیاری از اوقات خود را در خطوط مقدم نبرد سپری می کرد. آنها زهران را به خاطر سیاست و سازماندهی خوبش جهت تبدیل شدن غوطه شرقی به یک منطقه نسبتا با ثبات و مقاوم در برابر حملات بیشمار ارتش سوریه ستایش می کنند.

 

زهران علوش در میان نیروهای جیش الاسلام

 

 

غوطه شرقی دمشق که به علت قرار گیری اکثریت سنی نشین در آن همواره از سوی دولت مورد بی توجهی قرار داشت مابین سال های 2011 تا 2012 دارای موج شدیدی از احساسات منفی نسبت به دولت بشار اسد بود و این پتانسیل منجر به ظهور گروه های پرتعداد مخالف دولت در این منطقه پر جمعیت کشاورزی شد.

 

زهران علوش در چنین اوضاعی توانست با مدیریت قدرتمند خودش ارتش سوریه را تحت فشار شدیدی بگذارد و همواره مرکز شهر دمشق را تهدید کند.  این تهدید دائمی باعث شده تا بخش زیادی از نیروهای گارد ریاست جمهوری برای دفاع از پایتخت و حفظ محاصره غوطه شرقی در دمشق مستقر باشند و انرژی زیادی از ارتش سوریه گرفته شود.

 

ولی از دید منتقدان زهران علوش، او نه تنها ی قهرمان نبود که فردی قدرت طلب با تمایلات دیکتاتور مابانه بود که به جهت حفظ قدرت خود بر غوطه شرقی به انواع روش ها دست می زد.

 

دادن پست ها و فرماندهی به دوستان و نزدیکان خود، ایجاد شبکه ای از تونل های اختصاصی جهت ارتباط با جهان خارج ، در دست گرفتن سیستم توزیع ارزاق عمومی و سو استفاده از آن، تهدید، شکنجه و ترور مخالفان از جمله افداماتی است که علوش به جهت حفظ قدرت در غوطه از آنها استفاده می کرد.

 

زهران به پیروی از آموزه های پدر و تحصیلاتش در عربستان، یک سلفی به تمام معنا بود ولی به وفور در طی سال های جنگ داخلی و به جهت به دست آوردن متحدان بیشتر اظهارات خود را عوض می کرد.

 

او در گذشته اقلیت های سوری غیر سنی را " کثافاتی " می دانست که باید از سرزمین شام پاک شوند. همواره متعقد به یک تئوکراسی سنی مذهب بود که در آن شریعت به طور کامل بر تمام شئونات زندگی حاکم شود ( عاشق خلافت بنی امیه ). به طور کامل با دموکراسی مخالف بود و معتقد بود دموکراسی عامل جدایی و تفرقه امت می شود.

 

با این حال از سال 2014 کم کم تحت تاثیر فشارهای خارجی شروع به تعدیل مواضع گذشته خود کرد و در حالی که در گذشته از جبهه النصره به عنوان برادران ما یاد می کرد این بار ارتباط با آنها را نفی می کرد. ودر آخرین مصاحبه خود با سایت The Daily Beast خود را چهره ای معتدل معرفی می کرد که تنها به دنبال مبارزه با دیکتاتوری حزب بعث و مبارزه با افراط گرایی داعش است. همچنین  ارتباط خود را با بسیاری از آدم ربایی های صورت گرفته در غوطه شرقی منکر شده و عنوان می کرد پرچم ارتش آزاد سوریه را به عنوان پرچم آینده سوریه به رسمیت می شناسد.

 

هر چند با کشته شدن او در 25 سپتامبر 2015 دیگر نمی توان در مورد این چرخش مواضع به درستی قضاوت کرد ولی می توان گفت زهران علوش هرگز از افکار خود دست نکشید و تنها برای ماندن در قدرت و رسیدن به هدفش آنها را مدتی پنهان کرده بود.

 

  

/تالیف و جمع آوری : امیر ارسلان رهسپار ، زمستان 1394