روزمرگی مهم‌ترین چالش فرارو
خروج شوراهای‌گلستان ازریل برنامه‌ریزی
روزمرگی گریبان تمام شوراها و شهرداری‌های گلستان را گرفته است و با گذشت حدود سه سال بی‌برنامگی و نداشتن چشم‌انداز بلندمدت مهم‌ترین چالش فراروی این مجلس‌های محلی در گلستان است.
به گزارش گلستان24،شوراهای اسلامی شهرها و روستاها در حالی سومین سال فعالیت خود در دوره چهارم را آغاز کرده و به استقبال نهم اردیبهشت، روز ملی شوراها می‌روند که همچنان با چالش‌های جدی در حوزه مدیریت شهری مواجه‌اند.
هرچند شوراییان، کارشناسان و مسئولان استان هر یک مشکلات و تنگناهای موجود در این حوزه را از دید خود می‌نگرند اما به نظر می‌رسد پرداختن به کارهای روزمره و غفلت از داشتن برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت برای اداره شهرها همچنان به‌عنوان مهم‌ترین چالش پیش روی شوراها و شهرداری‌هاست.
رئیس شورای اسلامی شهر فاضل‌آباد ابهامات و اشکالات قانونی را دلیل عدم کارایی شوراها دانست و گفت: حدود ۸ اصل از اصول قانون اساسی به موضوع شوراها اختصاص پیداکرده که نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه شوراها در اداره امور شهرها و روستاهاست.
حسینعلی دیلم کتولی بابیان اینکه مطابق با قانون شوراها از ارکان تصمیم‌گیری و اداره امور کشور هستند و کارکردی شبیه به نمایندگان مجلس شورای اسلامی دارند، افزود: هم‌اکنون با توجه به قوانین شوراها، شوراهای اسلامی شهر و روستا به شوراهای دهیاری و شهرداری تبدیل‌شده‌اند و در زمینه‌های اجتماعی، عمرانی، فرهنگی، رفاهی، آموزشی و بهداشتی مشارکت ندارند.
ابهام در قوانین شوراهای فرادستی
عضو شورای شهرستان علی‌آبادکتول و عضو شورای استان ادامه داد: در شرح وظایف شوراها بندهایی در خصوص مدیریت یکپارچه و متمرکز شهری آمده است که در عمل کمتر اجرایی می‌شود.
وی اضافه کرد: هرچند قوانین مرتبط با شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تا حدودی مشخص است اما این شفافیت به‌غیراز شورای عالی استان‌ها در شوراهای فرادستی (شورای شهرستان، بخش و استان) وجود ندارد و قوانین کاملاً مبهم نبوده و از شفافیت لازم برخوردار نیست.
وی تصریح کرد: این ابهامات حتی در تهیه مکان و تجهیزات منابع مالی و نیروی انسانی و ... برای شوراهای استان وجود دارد و درحالی‌که ازنظر ساختاری و تشکیلاتی در بالاترین نقطه هرم شورایی استان قرار دارد.
وجود مشکل در ساختار فرهنگی و اجتماعی شوراها
درحالی‌که این عضو شورای اسلامی ابهامات و اشکالات قانونی را دلیل عدم کارایی شوراها می‌داند اما یک دکترای مدیریت استراتژیک و کارشناس ارشد مدیریت تحول اشکال اصلی شوراها را در ساختار فرهنگی و اجتماعی آن دانست و گفت: مشکلات شوراهای کشور در دو بخش گرفتاری‌ها و موانع و همچنین پیشبرد برنامه‌ها و اهداف در تعامل با دستگاه‌های اجرایی قابل دسته‌بندی است.
ابوالفضل پاک‌دامن بابیان اینکه قاعدتاً ابهامات قانونی و حقوقی در قوانین شوراها دیده می‌شود که نیازمند بازنگری است، افزود: اگر قوانین شوراها متناسب با شأن و جایگاه آن‌ها تفسیر شود می‌توان امید داشت بتوان از این طریق مشکلات شوراها و به‌تبع آن شهرداری‌ها را رفع‌ورجوع کرد.
وی بابیان اینکه ساختار فرهنگی و اجتماعی شوراها نیز با مشکل مواجه است، ادامه داد: میزان علاقه‌مندی و مشارکت مردمی در امور شوراها بسیار کمرنگ است و شوراها به دلیل نداشتن بودجه مستقل با مشکلات اقتصادی و مالی دست‌به‌گریبان هستند.
پاک‌دامن اضافه کرد: در حال حاضر قالب شهرداری‌های کشور درآمد پایدار و مستمر ندارند و سهم آن‌ها از عوارض و مالیات کم است و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر با مشکلات مالی مواجه هستند.
وی خاطرنشان کرد: برخی از فعالیت‌های تهدید جدی برای شوراهاست و عزل و نصب زودهنگام شهرداران یکی از بزرگ‌ترین آفت شوراها و شهرداری‌هاست.
پاک‌دامن تصریح کرد: روزمرگی و بی‌برنامگی یکی دیگر از آسیب‌های جدی شوراهای کشور است که توانمندسازی و تقویت نظام شورایی با برگزاری دوره‌های آموزشی می‌تواند در کاهش این معضل تأثیرگذار باشد.
محدودیت در اعتبارات و اختیارات شوراها
اما ظاهراً تنگناها و مشکلات شوراها در این موارد خلاصه نمی‌شود، یک کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری دراین‌باره اظهار کرد: محدودیت و نبود اختیارات و اعتبارات حقوقی و مالی لازم در مقایسه با مسئولیت و شرح وظایف محوله در قانون و عدم همکاری دستگاه‌های اجرائی با شوراها و بی‌توجهی به خواسته‌های آن و وجود نواقص قانونی از چالش‌های فراروی شوراهاست.
علی خدادادی به نبود مرجع مشخص جهت بررسی و پیگیری اختلافات حقوقی شوراها با اشخاص حقیقی و حقوقی و عدم‌حمایت از شوراها در پیگیری خواسته‌های عمومی و مصوبات شورا به‌ویژه در محاکم حقوقی و قضائی اشاره و تصریح کرد: محدودیت سطوح مکاتبات و پیگیری شوراهای شهر و روستا و همچنین ضعف در ساختار اداری و تشکیلات اداری شوراها (نحوه تشکیل جلسات، غیبت اعضاء و رسمیت جلسات، سلب عضویت، اکثریت مطلق و نسبی و...) هم‌اکنون گریبان گیر شوراهاست.
وی از نبود ابزار قانونی در شوراها جهت اعمال بعد نظارت بر عملکرد دستگاه‌های اجرائی حسب وظایف محوله به‌عنوان چالش دیگر یادکرد و گفت: نبود و یا حضور بسیار محدود و منفعل اعضای شوراها در کارگروه‌ها و کمیته‌های تصمیم‌گیرنده در خصوص مدیریت شهری و توزیع منابع مالی و اعتباری در سطوح مختلف و کمبود منابع مالی پایدار برای اداره امور شهرها و روستاها و بنیه مالی ضعیف بیشتر شهرداری‌های استان و کشور است.
خدادادی نقص در قوانین مربوط به شرایط ثبت‌نام کاندیداها، نحوه برگزاری تبلیغات و انتخابات و بی‌تجربگی منتخبین با مدیریت مشارکت شهرها و روستاها و محدودیت و ضعف در فعالیت شوراهای فرادستی (شوراهای شهرستان، استان و شورای عالی استان‌ها) را مانع بزرگ برای فعالیت شوراها دانست و خاطرنشان کرد: پایین بودن سطح دانش و آگاهی کارکنان شهرداری‌ها و ساختار نامناسب سازمانی در شهرداری‌ها و دخیل کردن برخی خواسته‌ها و انتظارات قومی و محلی و اعمال‌نفوذ مراجع مختلف در تصمیم‌گیری‌های شوراها از دیگر چالش‌های موجود در این حوزه است.
وی اشاره‌ای هم به چالش عدم کارآئی و بروز نبودن برخی قوانین (با قدمت طولانی) درزمینهٔ مدیریت شهری به‌ویژه در شهرداری‌ها در مقابل رشد سریع و متنوع ساختارهای توسعه در شرایط فعلی کرد وگفت: پایین بودن سطح فرهنگ مشارکت و فعالیت شورایی در تصمیم‌گیری‌ها، پیگیری و انجام امور محوله در بین برخی منتخبان شوراها و... نیز در چالش‌ها و موانع پیش رو برای فعالیت مؤثر شوراها در مدیریت شهری است.
این کارشناس مدیریت شهری همچنین به انتظارت شوراها از مسئولین اشاره کرد و ادامه داد: تعامل و همکاری بیشتر دستگاه‌های اجرائی و مسئولین با شورا، اصلاح قوانین و افزایش اختیارات قانونی شوراها و تسریع و اجرای صحیح قوانین در جهت کارآمدی مدیرت شهری (اجرای ماده ۱۳۶ قانون برنامه سوم توسعه) از مهم‌ترین انتظارات به‌حق شوراهاست.
خدادادی افزود: حمایت و پشتیبانی دستگاه‌های اجرائی از مصوبات و پیگیری قانونی شوراها و کمک و مساعدت به آن‌ها در جهت تحقق اهداف توسعه نظام، انجام فعالیت‌های فرهنگی و ارتقاء سطح فرهنگ عمومی جامعه در پذیرش و التزام به فعالیت در چهارچوب نظام‌های شورایی در سطوح مختلف نیز از دیگر انتظارات است که در صورت تحقق می‌تواند به بهره‌وری بهتر از عملکرد شوراییان منجر شود.
روزمرگی و کم‌تحرکی مهم‌ترین آسیب شوراهای استان
هرچند تماس‌های مکرر با مدیرکل شهری و امور شوراهای استانداری گلستان میسر نشد اما مدیرکل سابق شهری و امور شوراهای استانداری گلستان باظرافت بیشتری به تنگناها و چالش‌های موجود در این حوزه اشاره و بر برون‌رفت از روزمرگی که تنها در سایه تدوین برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت میسر است، تأکید کرد و گفت: در قانون اساسی وظایف شوراها در توجه به مسائل کلان و زیربنایی و همچنین ارتقاء وضعیت بهداشتی، درمانی و خدماتی به شهرها مورد تأکید قرارگرفته است.
عبدالرضا چراغعلی افزود: اگر واقع‌بینانه به مسائل مرتبط با شوراها توجه کنیم درمی‌یابیم که بخش عمده چالش‌های موجود ناشی از نوپا بودن شوراهاست و متأسفانه در سه دوره گذشته این موضوعات کمتر موردتوجه قرارگرفته‌اند.
وی با تأکید بر اینکه شوراها باید شورای شهر باشند نه شهرداری، ادامه داد: نیازهای کلان فقط با تشکیل کمیته‌های تخصصی و بهره‌مندی از افراد صاحب‌نظر و خرد جمعی میسر است، نکته‌ای که به‌صراحت در قانون به آن اشاره‌شده اما ما تاکنون در گلستان در این حوزه موفق نبوده‌ایم.
چراغعلی متذکر شد: تاکنون راه‌های برون‌رفت از چالش‌ها و تنگناهای موجود در شوراها و شهرداری‌ها از سوی استانداری گلستان اعلام و تأکید شده، روزمرگی و کم‌تحرکی مهم‌ترین چالش فراروست و پویایی شهرها و شهرداری‌های استان در خروج از روزمرگی نهفته است.
وی خاطرنشان کرد: شوراها نباید کم اثر باشند و وجود ایراد در قوانین نباید بهانه‌ای برای کم اثر بودن آن‌ها باشد.
مدیرکل سابق شهری و امور شوراهای استانداری گلستان در پاسخ به این سؤال که آیا راه‌حل‌هایی برای رفع ابهامات و ایرادات وجود دارد، اظهار کرد: بله در دوره سوم شوراهای اسلامی که بنده عضو شورای مرکز استان بودم در خصوص معضلات زیست‌محیطی دو مرحله پا را از حوزه شهر و استان فراتر نهاده و با دفتر مقام معظم رهبری مکاتبه داشته و ایشان دستوراتی را در این دو حوزه ارائه داشتند.
وی با تأکید مجدد بر اینکه کم‌تحرکی در هیچ‌یک از شوراهای اسلامی شهرهای استان پسندیده و قابل‌قبول نیست، یادآور شد: شوراها موظف‌اند در صورت وجود ایرادات و ابهامات قانونی از وزارت کشور استعلام کنند.
چراغعلی متذکر شد: شوراهای شهر هم‌اکنون به شورای شهرداری تبدیل‌شده‌اند و به‌جای پرداختن به مسائل کلان‌شهری به موضوعات سطحی و پیش‌پاافتاده توجه می‌شود و باکمال تأسف در گلستان هنوز از ظرفیت تخصصی اعضاء شوراها در جایگاه آن‌ها استفاده مطلوب نشده است.
به نظر می‌رسد خروج شوراها از ریل برنامه‌ریزی و تمرکز بر روزمرگی هم‌اکنون اصلی‌ترین چالش شوراها و شهرداری‌هاست و چاره‌ای جز تدوین برنامه و چشم‌اندازهای کوتاه، میان و بلندمدت در شهرها وجود ندارد.
منبع:مهر
ارسال نظر