آقای روحانی؛ برجام انتظارات را بالا برد یا اقتصاد مقاومتی ؟

به گزارش گلستان24، حسن روحانی  در جمع اعضای شوراهای عالی کشور، بار دیگر به تعریف و تمجید از دستاورد برجام پرداخت و عنوان داشت: "قبل از برجام  هر روز در انتظار این بودیم  که چه محدودیت ، تحریم و معضل جدیدی برای ملت ایران ایجاد می کنند، اما  اکنون هر روز یک گشایش جدید برای مردم حاصل می شود و این گشایش ها جای شکرگزاری  دارد که باید در سایه آنها، کار و تلاش بیشتری برای مردم انجام گیرد."

رئیس جمهور درحالی از حصول هر روزه یک کشایش برای مردم پس از توافق هسته ای خبر داده که تا سالگرد انعقاد قرارداد هسته ای در وین در  روز 23 تیر، حدود یک ماه باقی مانده و این تاریخ، موعد مناسبی برای سنجش داده ها و ستاده ها می باشد. به هر روی اما حسن روحانی در یک اظهار نظر متناقض با اظهارات امروزش، در جلسه دیروز هیئت دولت به انتقاد از بالا بردن توقعات توس رسانه ها در زمینه اقتصاد مقاومتی پرداخته بود: "متاسفانه برخی رسانه ها در پرداختن به اقتصاد مقاومتی صرفا انتظارات جامعه را افزایش داده و در مقابل، نقش تلاش و کوشش همگانی و امید به آینده را کمرنگ می کنند که این اساسا خلاف سیاست های اقتصاد مقاومتی است."

انتقاد و تعریف رئیس جمهور در عرض 24 ساعت از دو پدیده و دستاورد سیاسی و اقتصادی، درباره گشایش ها و انتظارات، بیانگر نگاه دولت یازدهم به دو مقوله مهم است. دولت تدبیر و امید که تنها یکسال دیگر به پایان کار خود در دور اول زمان دارد، در برجسته کردن دستاورد برجام از هیچ اقدامی دریغ نمی کند، هرچند با اغراق و بزرگنمایی باشد. در حالی رئیس جمهور نسبت به بالا بردن انتظارات جامعه از اقتصاد مقاومتی هشدار می دهد که این روش در طول مذاکرات هسته ای و در آستانه برگزاری نشست های مذاکره کنندگان هسته ای ایران و 1+5 از سوی مقامات دولتی به شدت به کار گرفته می شد و با وعده های بسیار، توافق هسته ای را گره گشا و کلید رونق و گشایش اقتصادی ارزیابی می کردند. ولی با رسیدن به توافقات اولیه و دستیابی به برجام، دولتمردان روش دیگری را در پیش گرفتند و اظهار می کردند که مردم نباید انتظار معجزه داشته باشند و سطح توقعات باید کاهش یابد! 

انتقاد رئیس جمهور درباره افزایش انتظارات از سیاست های اقتصاد مقاومتی در حالیست که دولت به عنوان بزرگترین کارگزار و پیمانکار اقتصادی در ایران، می بایست اولین جایی باشد که شاخص های اقتصاد مقاومتی را به کار گیرد و نتایج آن را برای بخش اقتصاد کشور ملموس سازد. با این وجود اقتصاد مقاومتی در طول سال پیش از دولت یازدهم نیز مورد تاکید بوده و جلوه نکردن ثمرات آن در طول سال های اخیر نیز به بی مبالاتی و مماشات دولت ها باز می گردد. توانمندسازی بخش تولید، کاهش واردات محصولات مصرفی، ساماندهی نظام مالی و بانکی کشور، اصلاح الگوی مصرف از جمله شاخص های اقتصاد مقاومتی هستند که انتظار می رود دولت به طور جدی آنها را در اولویت قرار دهد، حال این گونه پرداختن به موضوع اقتصاد مقاومتی، بالا بردن انتظارات جامعه است یا وعده های 100 روزه دادن برای رونق اقتصادی...

انتظارات، گشایش ها و وعده ها، کلیدواژه هایی هستند که دولتمردان با آن بازی می کنند و به فراخور زمان، از آن بهره می جویند. رئیس جمهور با انتقاد از بالا بردن انتظارات در موضوع اقتصاد مقاومتی و با بیان گشایش های هر روزه در زمینه برجام، نوعی پارادوکس در بخش اقتصاد ایجاد کرده که اگر پس از برجام گشایش های اقتصادی افزایش پیدا کرده اند پس اجرای سیاست های اقتصادی مقاومتی و برآورده کردن انتظارات در فضای جدید اقتصادی که تمامی درها با کلید برجام گشوده شده اند، نباید باعث برافروخته شدن و عصبانیت دولت شود. با این حال به نظر می رسد اولویت دولت در سال های اخیر تنها به وعده و وعید دادن منتهی شده است و زمانی که به عملگرایی و پاسخ گویی می رسد، هیچ گونه انتقادی را برنمی تابد. 

حسن روحانی در حالی از مطالبه گری رسانه ها در زمینه اقتصاد مقاومتی گله می کند که در پر و بال دادن به برجام و اغراق در این زمینه، گوی رقابت را از دیگر همکاران خود نیز ربوده است و مردم را به شکرگزاری نسبت به دستاوردهای هر روزه برجام دعوت می کند. پیش از این نیز وی در مراسمی گفته بود: "می‌گویند با برجام دولت برای ملت رفاه بیاورد، مگر ما برجام را آورده‌ایم؟ ما خادم مردم هستیم، برجام را خدا آورد." 

فتح الفتوح خواندن برجام، بزرگترین دستاورد تاریخ ایران نه تنها پس از انقلاب بلکه در کل تاریخ، فتحی بزرگتر از فتح خرمشهر، از بین برنده سایه شوم جنگ، به تسلیم کشاندن قدرت های بزرگ جهان، تنها بخشی از تعریف های دولتمردان و به ویژه شخص رئیس جمهور از دستاورد دولت یازدهم است. این اغراق ها درباره برجام نه تنها با گذشت بیش از 5 ماه از روز اجرای تعهدات طرف مقابل و بدعهدی آنها کاهش نیافته بلکه افزایش نیز داشته است. گشایش هایی که حسن روحانی آن را پس از برجام یادآور شده تاکنون برای بخش بزرگی از جامعه در زمینه اقتصادی، ملموس نبوده و بسیاری از کارخانه ها و کارگاه های تولیدی تعطیل یا نیمه تعطیل هستند. شاید منظور رئیس جمهور برای گشایش های اقتصادی برای مردم، تنها به بخشی از جامعه اشاره دارد که از رانت های اقتصادی و نفتی جدید بهره می برند، فیش های حقوق چند ده میلیونی برای آنها صادر می شود، واردات کالاهای مصرفی را در دست دارند یا کسانی که حق دلالی شرکت های بزرگ بین المللی را برای اجرای پروژه های اقتصادی در داخل ایران دریافت می کنند. 

در کنار انتقاداتی که به داده ها و ستاده های برجام مربوط است، زمانی که موعد اجرای تعهدات طرف مقابل نیز رسید، آمریکا بیشترین سنگ اندازی ها را در این زمینه انجام داده و عملا بهره گیری ایران را از دستاوردهای برجام را به هیچ رسانیده است. "هیچی" که رئیس کل بانک مرکزی نیز به آن اعتراف کرد. دولتمردان می توانند به جای کل گویی در زمینه گشایش های برجام، دقیقا با جزئیات این دستاوردها را به جامعه نشان دهند تا برای مردم نیز ملموس شوند. 

اما شاید با درک فرصت اندک باقیمانده به زمان انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، درک اغراق گویی درباره برجام تا حدودی آسان شود. مقامات دولتی این نکته را دریافته اند که وعده های اقتصادی برای رونق و گشایش در این بخش، با وجود کارشکنی های و بدعهدی های طرف مقابل در ظرف یکسال آینده امکان عملی شدن ندارند و از سوی دیگر نمی توانند کارنامه دولت را برای دور بعد خالی نشان دهند، از همین رو، تعریف ها و تمجیدها تا زمان انتخابات از تنها دستاورد نیم بند دولت یعنی برجام با بزرگ نمایی ادامه خواهد داشت. سیاست دولت در کاهش تورم نیز، با توجه به افزایش نقدینگی و تداوم رکود اقتصادی، دستاورد ویژه ای محسوب نمی شود و انتظار می رود تورم با شدت بیشتری بازگردد و جهش قیمتی در ارز و تخریب نظام مالی نتیجه سیاست اقتصادی دولت در این زمینه باشد. 

بنابراین مشخص نیست رئیس جمهور از چه گشایشی پس از برجام سخن به میان می آورد در حالیکه رکود اقتصادی همچنان ادامه دارد و آمریکا نیز علاوه بر ادامه سیاست های محدود کننده خود در زمینه تحریم ها، طرح هایی را نیز در دست دارد تا ایران نتواند از دستاوردهای مربوط به تعلیق محدود تحریم های هسته ای نیز سودی بجوید! 

منبع: فرهنگ نیوز