دیدار محرمانه اصلاح طلبان در منزل رئیس جمهور

حمایت اصلاح‌طلبان از آقای روحانی در انتخابات96 به صورت قاطع و همه‌جانبه خواهد بود یا مشروط؟

دیدگاه‌های متنوعی که برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب در این زمینه مطرح می‌کنند باعث شده که برخی ابهامات درباره این مساله در بین افکار عمومی به وجود بیاید. به همین دلیل بنده باید چند نکته را روشن کنم. نخست اینکه رئیس دولت اصلاحات به هیچ عنوان سخنگو ندارد و هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از طرف رئیس دولت اصلاحات موضع‌گیری می‌کند. این مساله درباره نزدیکان ایشان نیز صادق است. رئیس دولت اصلاحات با وجود درخواست برخی از اصلاح‌طلبان با به کار‌گیری سخنگو برای اعلام مواضع خود مخالفات کردند و این مساله همچنان نیز پا برجاست و ادامه دارد. نکته دوم اینکه در شرایط کنونی یک اتفاق نظر مثبت در زمینه مدیریت کشور در بین اصلاح‌طلبان وجود دارد و هیچ گونه اختلاف نظر جدی در این زمینه به چشم نمی‌خورد. با این وجود تنوع دیدگاه‌ها و سلایق باعث شده که نظرات شخصیت‌های اصلاح‌طلب دامنه گسترده‌ای را در بربگیرد و در برخی مواقع با هم همپوشانی نداشته باشد. نکته دیگر اینکه در شرایط کنونی جمع‌بندی کلی اصلاح‌طلبان عبور و گذر از آقای روحانی نیست و چنین رویکردی در دستور کار قرار نگرفته است. با این وجود اصلاح‌طلبان در حال تشکیل سازوکاری هستند که بتوانند برای انتخابات ریاست‌جمهوری آینده تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کند. این سازوکار چیزی شبیه شورای عالی ائتلاف در انتخابات مجلس شورای اسلامی است. اصلاح‌طلبان قصد دارند سازو کار گذشته را با اندکی اصلاح به سازو کار جدیدی تبدیل کنند که بتواند در انتخابات ریاست‌جمهوری تاثیرگذار باشد.

ترکیب اعضای شورای سیاست‌گذاری تغییر می‌کند؟

بله؛ به احتمال زیاد ترکیب این شورا تغییر خواهد کرد. به هر حال برخی از اعضای سابق وارد مجلس شورای اسلامی شده‌اند و فرصت کافی برای حضور در شورای سیاست‌گذاری را نخواهند داشت. به همین دلیل به دنبال این مساله هستیم که افراد جدیدی را به ترکیب شورا اضافه کنیم.

اصولگرایان به شکل‌های مختلف به حسن روحانی چراغ سبز نشان می‌دهند. اگر آقای روحانی به سمت اصولگرایان گرایش پیدا کند واکنش اصلاح‌طلبان چه خواهد بود؟

آقای روحانی چرخش به راست نخواهند کرد. رویکرد کنونی به دلیل فرصت طلبی اصولگرایان و انفعال مقطعی آقای روحانی است و نمی‌توان آن را گرایش آقای روحانی به سمت جناح راست تعبیر کرد. آقای روحانی همچنان که از بیان برخی مسائل مشکلات به وجود آمده در مسیر حرکت دولت پرهیز می‌کند، هنوز تصمیم خود را برای گرایش به سمت راست اعلام نکرده است. با این وجود اگر به فرض آقای روحانی نسبت به جریان اصولگرا تمایل نشان داد شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات درباره آینده رابطه اصلاح‌طلبان و آقای روحانی تصمیم لازم را اتخاذ خواهد کرد. در شرایط کنونی آقای روحانی در شرایط بسیار سختی قرار گرفته و به همین دلیل نیز تا حدودی دچار انفعال شده‌اند. آقای روحانی علاقه زیادی دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده کاندیدای مورد وفاق هر دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا قرار بگیرد و رای بیشتری نسبت به سال92 به دست بیاورد. نکته مهم در این زمینه اینکه جریان اصلاحات به جز آقای روحانی گزینه دیگری را نیز برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال96 درنظر گرفته و به تمامی جوانب قضیه فکر کرده است. اصلاح‌طلبان با رصد شرایط کشور در آستانه انتخابات برای هر اتفاق احتمالی برنامه خواهند داشت و با دست پر در انتخابات حاضر خواهند شد. نکته دیگر اینکه اصولگرایان نیز علاقه ندارند از آقای روحانی به عنوان عضو باسابقه جریان اصولگرایی عبور کنند. آقای روحانی باید این نکته را در نظر بگیرد که سازمان رای یک رئیس‌جمهور در ایران رنگارنگ و متنوع است. از سوی دیگر انتخاب برخی از مدیران استانی در مناطق مختلف کشور سبب گلایه‌ها و دلخوری‌هایی از دست آقای روحانی شده و نیروهای بومی اصلاح‌طلب از وضعیت موجود رضایت ندارند. همه این عوامل باعث شده که سازمان رای آقای روحانی در سال96 به خطر بیفتد. به همین دلیل آقای روحانی بیش از آنکه نگران حمایت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان باشد باید نگران از دست دادن سازمان رای خود باشد. این در حالی است که اصولگرایان با چالش احتمالی حضور محمود احمدی‌نژاد در انتخابات آینده مواجه هستند. در صورتی که احمدی‌نژاد وارد انتخابات شود با چالش تایید صلاحیت مواجه خواهد بود و به احتمال زیاد توسط شورای نگهبان ردصلاحیت خواهد شد. با این وجود حضور آقای احمدی‌نژاد در انتخابات دارای دو جنبه قابل تامل است؛ از یک سو برخی از نهادها نسبت به حضور احمدی‌نژاد علاقه نشان می‌دهند و قصد دارند احمدی‌نژاد را به یک«لولو» برای ترساندن آقای روحانی تبدیل کنند. از سوی دیگر احمدی‌نژاد بیش از آنکه علاقه به حضور در پاستور داشته باشد تمایل دارد در پهنه تاریخ ایران برای خود نامی دست و پا کند و به یکی از چهره‌های تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران تبدیل شود. به همین دلیل فعالیت‌های خود را از سر گرفته و تلاش می‌کند دوباره خود را به قدرت نزدیک کند.

چرا آقای روحانی در سه سال گذشته از بیان صریح رابطه با اصلاح‌طلبان به عنوان مهم‌ترین جریان حامی خود پرهیز کرده است؟

مختصات فکری و سیاسی آقای روحانی همین است. ایشان همواره قصد دارد خود را به صورت مستقل از جریان‌های سیاسی نشان دهد. با این وجود همه مردم به این نکته آگاهی دارند که پایگاه رای آقای روحانی از اصلاح‌طلبان تشکیل شده و قاطبه اصلی این جریان در سال96 حامی آقای روحانی در انتخابات خواهد بود. از سوی دیگر آقای روحانی از نظر هویت تاریخی به جریان اصلاحات تعلق ندارد. همچنان که از نظر دیدگاه، مشی وتفکر به جریان اصولگرا تعلق ندارد. در نتیجه ایشان حالتی شبیه به آیت‌ا... هاشمی دارند که به صورت فراجناحی و فراحزبی در فضای سیاسی ایران زیست می‌کنند. پس از انتخابات ریاست جمهوی سال 92 چهار نفر از بزرگان کشور یعنی آیت‌ا... هاشمی، رئیس دولت اصلاحات، آقای ناطق نوری و سید حسن خمینی درباره انتخاب برخی وزرا در جهت توسعه سیاسی جلسه برگزار می‌کنند و قرار می‌شود گزینه‌ای که این جمع معرفی می‌کند به عنوان وزیر انتخاب شود. با این وجود آقای روحانی به دلیل روحیه مستقلی که دارند در روز تحلیف شخص دیگری را به جای ایشان معرفی می‌کند. ممکن است حضور مستقل آقای روحانی در فضای سیاسی کشور به ویژه پس از اینکه با حمایت اصلاح‌طلبان به ریاست‌جمهوری رسیده به مذاق برخی از اصلاح‌طلبان خوش نیاید. با این وجود قاطبه اصلی جریان اصلاحات شرایط حساس کشور را در نظر می‌گیرند و براساس آن تصمیم‌گیری می‌کنند.

در سه سال گذشته اصلاح‌طلبان در بیرون از دولت وظیفه صیانت از دولت در مقابل مخالفان را برعهده داشتند و به نوعی قوه عاقله دولت در افکار عمومی به شمار می‌رفتند. ادامه این رویکرد چه فرصت‌ها و چالش‌هایی را پیش روی حسن روحانی قرار می‌دهد؟

حمایت اصلاح‌طلبان در دولت اول آقای روحانی بیشتر معطوف به مساله برجام و پرونده هسته‌ای بود. بدون شک توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی مهم‌ترین دستاورد دولت آقای روحانی بود. توافق هسته‌ای به انزوای هشت ساله ایران در مجامع بین‌المللی پایان داد و اقتصاد ایران را از حالت بحران خارج کرد. اگر آقای روحانی به مناقشه هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی پایان نمی‌داد کشور با مخاطرات بزرگی مواجه می‌شد که بسیاری از دستاوردهای انقلاب را تحت‌الشعاع قرار می‌داد. با این وجود ناکارآمدی برخی اعضای کابینه و همچنین مدیران استانی برای اصلاح‌طلبان و همچنین خود آقای روحانی مسجل شده است. آقای روحانی به دنبال یک فرصت مناسب است تا برخی اعضای ناکارآمد خود را تغییر بدهد. با این وجود به نظر می‌رسد آقای روحانی قصد دارد هزینه تغییر کابینه را به گردن مجلس بیاندازد. به همین دلیل نیز فراکسیون امید خیلی زود پای خود را از موضوع استیضاح وزیر کار کنار کشید و به طور قطعی این اتفاق درباره وزیر آموزش و پرورش نیز خواهد افتاد. به صورت کلی در شرایط کنونی تصمیم اصلاح‌طلبان این است که فراکسیون امید در استیضاح هیچ کدام از وزرای کابینه در مجلس مشارکت نداشته باشند. به نظر من آقای روحانی شخصا باید مسئولیت تغییر کابینه را برعهده بگیرد و اجازه ندهد مجلس و اصلاح‌طلبان این هزینه را پرداخت کنند.

آیا درماه‌های اخیر جریان اصلاحات با آقای روحانی در زمینه انتخابات ریاست‌جمهوری سال96 گفت‌ وگو و رایزنی کرده است؟

برخی جلسات بین اصلاح‌طلبان با نزدیکان آقای روحانی در دولت صورت گرفته و از سوی دیگر برخی از بزرگان جریان اصلاحات به صورت مستقیم با آقای روحانی صحبت کرده‌اند. از گوشه و کنار خبر می‌رسد که آقای روحانی قصد دارد آقای محمدعلی نجفی که یک چهره اصیل اصلاح‌طلب است را به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی خود معرفی کند. به نظر من این یک انتخاب صحیح و حساب شده است که می‌تواند رابطه جریان اصلاحات با آقای روحانی و جریان حامی ایشان را تعمیق و گسترش دهد. از سوی دیگر برخی از بزرگان جریان اصلاحات در دیدارهای مستقیم با آقای روحانی هشدارها و نگرانی‌های خود را نسبت به انتخابات ریاست‌جمهوری سال96 به آقای روحانی اعلام کرده‌اند. به عنوان نمونه یکی از بزرگان جریان اصلاحات به صراحت به آقای روحانی عنوان کرده که اگر همین مسیر خود را در آینده نیز ادامه بدهد ممکن است پایگاه رای خود را از دست بدهد و سال96 در پاستور نباشد. این چهره برجسته جریان اصلاحات همچنین به آقای روحانی ضرورت تغییر در برخی نگرش‌ها و مدیریت‌های دولت را گوشزد کرده است. پس از تشکیل مجلس دهم برخی از نزدیکان آقای روحانی به ایشان فشار آورده بودند که زمینه انحلال فراکسیون امید را فراهم کنند تا یک فراکسیون بزرگ‌تر و فراگیر‌تر بین اصلاح‌طلبان و حامیان آقای روحانی شکل بگیرد. هنگامی که این خبر به جریان اصلاحات رسیده بود یکی از بزرگان جریان اصلاحات در جلسه رودررو با آقای روحانی ایشان را به‌شدت از این اقدام پرهیز داده و خطر و پیامدهای چنین کاری را با ایشان مطرح کرده بود. از سوی دیگر برخی از حامیان آقای روحانی تلاش می‌کنند به ایشان القا کنند که دارای سازمان رای مستقلی جدا از اصلاح‌طلبان است. این مساله نیز در جلسه آقای روحانی با یکی از بزرگان جریان اصلاحات مطرح شده است. در این جلسه که در منزل آقای روحانی برگزار شده به آقای روحانی در این زمینه هشدار‌های لازم داده شده که ایشان دارای سازمان رای مستقل نیست و نباید با طناب پوسیده برخی افراد به چاه برود. بدون شک سازمان رای آقای روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده جریان اصلاحات خواهد بود و کسی نمی‌تواند این مساله را کتمان کند. اگر کسی دچار توهم شده و احساس می‌کند آقای روحانی جدا از آرای اصلاح‌طلبان می‌تواند رئیس‌جمهور شود سخت در اشتباه است و این اشتباه ممکن است به قیمت بسیار گزافی تمام شود.

آیا جریان اصلاحات آنتی‌تزی برای استراتژی‌های تدوین شده اصولگرایان در انتخابات آینده تدوین کرده است؟به نظر شما مهم‌ترین رقیب آقای روحانی چه کسی است؟

بله؛ جریان اصلاحات در حال بررسی شرایط انتخابات آینده است و برای هر اقدام اصولگرایان برنامه و استراتژی خواهد داشت. ما حتی برای بعید‌ترین وضعیت نیز برنامه‌ریزی کرده‌ایم و به تمامی جوانب قضیه فکر کرده‌ایم. با این وجود به نظر من مهم‌ترین رقیب آقای روحانی در انتخابات آینده آقای لاریجانی است که از پتانسیل همراهی قاطبه اصولگرایی و برخی از اصلاح‌طلبان برخوردار است. از سوی دیگر حضور آقای احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری محتمل به نظر می‌رسد. این در حالی است که به احتمال زیاد ایشان با مانع جدی شورای نگهبان مواجه خواهد شد و اجازه پیدا نخواهد کرد در رقابت‌های انتخاباتی حضور یابد.