شکست جنگ با افراط گرایی؛ ایجاد دشمنان جدید

 به گزارش گلستان 24، به نقل از واشنگتن‌پست، پانزده سال بعد اولین هدف تقریباً به‌دست‌آمده؛ زیرا امروزه آمریکایی‌ها از هر لحاظ نسبت به سال 2011 امن‌تر هستند.

اما تلاش برای شکست دادن شبکه جهانی خشونت و به‌خصوص گروه‌های تروریستی ضد غرب موفقیت چندانی نداشته است. برعکس، به نظر می‌رسد مشکل بزرگ‌تر شده است.

کارشناسان تروریسم می‌گویند سازمان القاعده به رهبری اسامه بن‌لادن نابودشده است و دیگر به‌تنهایی توانایی ترتیب دادن حمله‌ای پیچیده و فراملی را ندارد. شاخه‌های القاعده در آفریقای شمالی و یمن هم توسط حمله‌های نظامی غربی و مبارزه مستمر با جناح‌های رقیب تضعیف‌شده است.

اما شاخه سوری و قدرتمند القاعده به نام جبهه فتح الشام هزاران عضو و جنگجوی آموزش‌دیده دارد و به‌عنوان پایگاهی برای عملیات مهم القاعده در ساخت مواد منفجره و انجام حملات تروریستی عمل می‌کند. گروه سوری به‌تازگی اعلام کرد از القاعده جداشده است اما مقامات آمریکا می‌گویند این ادعا معتبر نیست.

داعش هم باوجود شکست و عقب‌نشینی‌ها در عراق و سوریه، توانایی رو به افزایشی به دست آورده که می‌تواند  حملات تروریستی ساده و کشنده‌ای را در سراسر جهان انجام دهد و یا انگیزه این حملات را در افراد سراسر دنیا ایجاد کند.

ریچارد کلارک مشاور ارشد تروریسم به سه رئیس‌جمهور مشاوره می‌داد و مردی که چند هفته قبل از حمله یازده سپتامبر درباره خطر القاعده به جورج بوش هشدار داد، می‌گوید: "خطر بدتر شده: خطرات تروریستی متاستاز(متاستاز یا فراگستری به گسترش و مهاجرت سلول‌های سرطانی از یک بافت به بافت‌های دیگر، گفته می‌شود) داده و از لحاظ جغرافیایی گسترش‌یافته است. امروزه احتمالاً 100 هزار نفر در گروه‌های تروریستی مختلف در سراسر جهان عضو هستند و این تعداد از هر آماری که در پانزده سال داشتیم بیشتر است."

هم دولت اوباما و هم بوش توطئه‌های تروریستی متعددی را خنثی کردند و در برابر جناح‌های تروریستی خاص و رهبران کلیدی موفقیت‌های نظامی قابل‌توجهی به دست آوردند؛ از جمله بنیان‌گذار القاعده در عراق ابو مصعب الزرقاوی در سال 2006، بن‌لادن در سال 2011 و فرمانده درجه دوم داعش ابومحمد عدنانی که گفته می‌شود ماه گذشته در حملات هوایی آمریکا کشته شد. با این‌حال هر دو دولت به دنبال پیدا کردن فرمولی برای کاهش جاذبه گروهای تروریستی خشن و یا جلوگیری از هزاران مسلمان جوان از شرکت در جنبش جهانی نفرت و تخریب بودند.

کارشناسان تروریسم می گویند آمریکا بیش از یک دهه است که از برنامه‌هایی باهدف و پیام ضد تروریستی حمایت می‌کند. مقامات آمریکا سعی کرده‌اند دسترسی تروریست‌ها به رسانه‌های اجتماعی را قطع کنند یا تأمین بودجه بین‌المللی و حمایت از تفاسیر افراطی این گروه‌ها از اسلام را مختل سازند. یکی از مقامات و تحلیلگران ایالات‌متحده می‌گوید سیاست‌های آمریکا، از حمله به عراق در سال 2003 تا استفاده مداوم از هواپیماهای بدون سرنشین در برابر تروریست‌های مظنون، باعث شده جذب نیرو در القاعده و داعش بیشتر شود.

جین هارمن عضو سابق کنگره و رئیس کمیته اطلاعات مجلس در سالهای پس از یازده سپتامبر می‌گوید: "ما بیشتر از اینکه دشمنان را نابود کنیم، دشمن ایجاد می‌کنیم. قدرت نظامی ما فوق‌العاده است. اما پیروزی در این جنگ به طرح‌ریزی روایتی جدید درباره منافع و ارزش‌های آمریکا نیاز دارد. ما در این کار شکست خورده‌ایم."

"سواره‌نظام وارد می‌شود"

از اوایل پاییز 2001، مقامات اطلاعاتی و قانونی شروع به پیگیری حملات یکسان یا حتی قوی‌تر ازآنچه به آن‌ها می‌شود کردند؛ از زدن هواپیمای مسافربری، تا تروریسم بیولوژیکی و یا حتی هسته‌ای.

اما القاعده بااینکه اعلام کرد قصد دارد تعداد زیادی از آمریکایی‌ها را بکشد و اقتصاد این کشور را مختل کند، از سال 2001 نتوانسته در خاک آمریکا دست به حمله بزرگ دیگری بزند. تنها حملات قابل‌توجه در 15 سال گذشته توسط گرگ‌های تنها صورت گرفتند و یا ظاهراً، در موردحمله سال 2001 تروریسم داخلی عامل آن بوده است.

تحلیلگران می‌گویند شکست القاعده تا حد زیادی نتیجه‌ی تلاش‌های گسترده برای تشدید دفاع آمریکا بوده است؛ از جمع‌آوری اطلاعاتی بهتر، محدودیت‌ها و تدابیر امنیتی بیشتر در سفرهای هوایی و شبکه‌ای از سنسورها برای تشخیص تهدیدات هسته‌ای و بیولوژیکی. رولف موات لارسن افسر سابق سیا و یکی از مقامات وزارت انرژی که به کاخ سفید برای مقابله با تروریسم مشاوره می‌داد، به یاد دارد زمانی که پس از یازده سپتامبر سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا به شواهدی از توطئه القاعده برای به دست آوردن بمب هسته‌ای دست یافتند "پیاده‌نظام" را فراخواندند.

موات لارسن که اکنون عضو ارشد مرکز بلفرِ دانشگاه هاروارد در علوم و روابط بین‌المللی است گفت: "سواره‌نظام سررسید و افراد خوبی در آن کار می‌کنند. یکی از موفقیت‌های پس از یازده سپتامبر این است که دیگر حمله‌ای با سلاح‌های کشتارجمعی نداشتیم."

موات لارسن گفت همین الان هم گروه‌ها تروریستی، از بقایای القاعده گرفته تا داعش، به رؤیاپردازی برای حملات فاجعه‌بار به غرب ادامه می‌دهند و از سال 2001 تاکنون تعداد و منابعشان بسیار بیشتر شده است. داعش تلاش کرده سلاح‌های شیمیایی تولید کند و از سراسر دنیا دانشمندان را به خدمت خود درآورد.

او گفت: "هنوز در تلاش‌اند. فقط کافی است یکبار اتفاق بیفتد تا افکار همه را تغییر دهد."

شکست در مبارزه با افراط‌گرایی

علیرغم موفقیت‌هایی در حفاظت از خاک آمریکا، تلاش برای مقابله با علل ریشه‌ای تروریسم و خشونت تا حد زیادی بی‌نتیجه مانده است. مرکز ملی مبارزه با تروریسم (NCTC) که پس از یازده سپتامبر ایجاد شد، تلاش زیادی کرد که نقشه و مسیر افراط‌گرایی شبه‌نظامیان تروریست را مشخص کند. اما درباره حاصل و نتیجه این تلاش‌ها نظرات مختلفی وجود دارد.

درست پس از پیروزی باراک اوباما در انتخابات در سال 2009، تیم امنیتی دولت جدید به دنبال رویکردهای جدید گشت تا با افراط‌گرایی مقابله کند، اما مقامات گفتند این تلاش‌ها به دلیل اختلافات داخلی به‌جایی نرسید.

در سال 2010، NCTC پیشنهاد کرد به تلاش‌های سیا، اف بی آی و دیگر سازمان‌ها برای مقابله با افراط‌گرایی و خشونت نمرات ماهانه (سبز، زرد، قرمز) داده شود تا توجه و منابع بیشتری برای این مشکل اختصاص دهند. این پیشنهاد همان‌طور که انتظار می‌رفت سازمان‌ها را برهم ریخت و بنابراین لغو شد.

پنج سال بعد در 2015، کاخ سفید یک نشست بین‌المللی در مورد این مسئله برگزار کرد؛ تلاشی دیر که با ظهور داعش همزمان بود.