عملیات موصل، ابعاد و اهداف

به گزارش گلستان24، «حسین شیخ‌الاسلام» در روزنامه «حمایت» نوشت:

تعریفی که پیش از ظهور داعش از پدیده تروریسم در اذهان وجود داشت، عبارت بود از عده‌ای خشک‌مغز که در بیابان‌ها، غارها و کوه‌ها پناه گرفته‌اند و هر از گاهی در شهرها ظاهر شده و دست به عملیات انتحاری و خرابکارانه می‌زنند اما پس از اشغال موصل و اعلام خلافت، با حمایت‌های بی‌شائبه عربستان، رژیم صهیونیستی و آمریکا، تروریست‌های تکفیری صاحب کشور و پایتخت خود خوانده شدند. عملیات گسترده و بی‌نظیر بازپس‌گیری موصل که روز دوشنبه هفته جاری کلید خورد، نقطه عطف مهمی در معکوس کردن این روند به شمار می‌رود، هر چند که پیچیدن طومار تروریسم، نیازمند تغییرات ژئوپولتیک و تحولات بنیادین در جغرافیای سیاسی منطقه است.

برخی این جنگ را کوتاه‌مدت  و برخی دیگر آن را بلند مدت پیش‌بینی کرده‌اند اما برآوردها و محاسبات درباره مدت زمان این نبرد هر چه باشد، موصل را باید ایستگاه آخر داعش در عراق بدانیم. در این‌باره گفتنی‌هایی هست:

1. همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، حامیان منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای تروریسم از هم‌اکنون، خود را برای مرحله پس از آزادسازی موصل آماده‌ کرده‌ و هم‌زمان نسبت به بروز درگیری‌های طایفه‌ای در نتیجه ورود مقتدرانه حشدالشعبی به عرصه نبرد، هشدار می‌دهند. عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان، چندی پیش نسبت به مشارکت نیروهای مسلح شیعه در ورود به موصل، ابراز نگرانی و اعلام کرده بود که با آغاز واکنش‌های خصمانه جدی نسبت به ترکیب نیروهای شرکت کننده در عملیات موصل، حمام خون در این شهر به راه خواهد افتاد! این در حالی است که بر اساس شواهد متقن و غیرقابل انکار، عربستان نقشی کلیدی در تجهیز، آموزش و تقویت تکفیری‌های داعش داشته و دارد و ابراز نگرانی مقامات کودک‌کش سعودی از حضور حشدالشعبی - متشکل از نیروهای سنی و شیعه - از این منظر قابل بررسی است که تجربه‌ای نظیر فتح پیروزمندانه فلوجه توسط حشد‌الشعبی، بار دیگر تکرار نشود.  

2. افزایش سقف مطالبات ترکیه در عراق که با هدف فراهم نمودن شرایط نقش‌آفرینی مستقیم در آزادسازی موصل آغاز شده بود، این روزها به اوج خود رسیده و تنش‌ها میان استانبول و بغداد را تشدید نموده است. ریشه این مداخله آشکار در امور داخلی عراق را باید در نوعثمانی‌گری ترکیه جستجو کرد، چراکه بر اساس مستندات تاریخی، موصل در حدود 500 سال در امپراتوری عثمانی، بخشی از قلمرو این کشور در غرب آسیا بوده است. مقامات آنکارا اعلام کرده‌اند علت اصلی اصرار مداخله‌جویانه ترکیه برای شرکت در عملیات موصل، جلوگیری از تغییر ترکیب جمعیتی است و به گفته «آیکان اردمیر»، نماینده سابق پارلمان این کشور، ترکیه می‌خواهد اطمینان داشته باشد که کردها و شیعیان شمال عراق، دست برتر را نخواهند داشت. علاوه براین، ترکیه و عربستان در استان‌های غربی عراق نفوذ دارند و در سال‌های گذشته موفق شده‌اند که با شخصیت‌های محلی این مناطق، ائتلاف‌های جدی تشکیل دهند، لذا درصدد گسترش طرح‌های خود در الانبار و نینوا و تبدیل آن‌ها به دو اقلیم مانند کردستان عراق هستند.

3. دولت مرکزی عراق با درک این حقایق، نگران است که هم‌زمان با گسترش دامنه نبرد آزادسازی موصل، توطئه‌ها برای تقویت پروژه نفوذ در استان نینوا با هدف ترسیم نقشه شمال سوریه و عراق آغاز شود، به‌خصوص اینکه آمریکایی‌ها قصد دارند پس از آزادسازی موصل، کنترل این شهر را به شبه‌‌نظامیان حشد الوطنی به فرماندهی «اثیل النجیفی» (استاندار معزول نینوا) واگذار کنند که وزیر خارجه آمریکا نیز چندی پیش به این مسئله اشاره کرده بود. حشدالشعبی که در واقع، نماینده‌ای قدرتمند از محور مقاومت در منطقه به شمار می‌رود، به عنوان قدرتی اصلی و تعیین‌کننده، مانع از آن شد که آمریکا و هم‌پیمانانش در عملیات فلوجه و تکریت سود ببرند و اکنون قصد دارند با دور نگه‌داشتن بسیج مردمی از میدان نبرد، این شکست را در عملیات موصل جبران کرده و برنامه تجزیه را با فراغ بال بیشتری به مرحله عمل رسانند.

4. دولت فعلی آمریکا علاوه بر محاسبه منافع سیاسی به ویژه در انتخابات ریاست جمهوری آتی این کشور، تصمیم دارد با استفاده از امکانات نظامی و انسانی ارتش عراق، داعش را تا استان دیرالزور و رقه سوره عقب براند و از تجمع آن‌ها برای اعمال فشار بیشتر بر ارتش سوریه و هم‌پیمانانش به منظور سیطره احتمالی بر تمام مناطق شرقی این کشور بهره ببرد. این نقشه را هیلاری کلینتون به صراحت در مناظره انتخاباتی با دونالد ترامپ، عنوان کرده بود: «پیشروی نظامی در عراق به ما کمک می‌کند و امیدوارم در این سال بتوانیم داعش را از عراق اخراج و آن را در سوریه محاصره کنیم.»  به این ترتیب، طرف‌های خارجی از مدت‌ها پیش خود را برای روز پس از شکست داعش در عراق آماده کرده‌اند تا از این فرصت برای پیشبرد منافع و اهداف خود استفاده نمایند؛ امری که در کنار مسائل داخلی، ممکن است چشم‌انداز بازگشت ثبات به عراق در دوره پس از داعش را تیره ‌کند.

5. اگر به صورت کلی و کلان به نبردهای تعیین‌کننده در عراق و سوریه نگاه کنیم، ترکیبی از نیروها را می‌بینیم که از الگوی اصلی محور مقاومت یعنی مدل دفاع مقدس الهام گرفته‌اند. همراهی ارتش در کنار نیروهای مردمی از تمام اقلیت‌ها، همان فرمولی است که قادر است سرنوشت‌ تمام میدان‌ها را عوض کند و نتیجه جنگ را به نفع جبهه مقاومت تغییر دهد. با وجود همه فشارها و نقشه‌ها برای منحرف کردن اهداف معرکه موصل، اما این الگو، کارایی و تأثیرگذاری خود را در ایران، سوریه، یمن و عراق ثابت کرده و یقیناً سرنوشت جنگ را به سود ملت مظلوم عراق تغییر خواهد داد.
منبع : فارس