آیا اگر انقلاب نمی‌شد الان وضع بهتری داشتیم؟!

به گزارش گلستان 24، سی و شش سال از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد. در طول این مدت، نظام اسلامی مراحل دشوار و موانع بسیاری را پشت سر گذاشته است که بی شک نهال انقلاب را تنومندتر و مستحکم تر از گذشته کرده است. با ورود به دهه چهارم از عمر انقلاب که مقام معظم رهبری به خوبی آنرا “دهه پیشرفت و عدالت” نامیده اند لزوم تبیین دستاوردهای این انقلاب عظیم اسلامی خصوصاً برای نسلهای جوان انقلاب بیش از پیش احساس می شود.

از سوی دیگر طرح برخی سوال ها و شبهه آفرینی ها درباره وقوع و چرایی انقلاب اسلامی که در نسل جوان امروز نقش بسته است، ضرورت پاسخگویی به این شبهات را دو چندان می کند. در این نوشتار سعی داریم با بررسی رویکردها و رفتارهای رژیم پهلوی که منجر به خیزش مردم مسلمان کشورمان شد و همچنین بررسی دستاوردهای انقلاب حضرت روح الله (ره)، به بخش هایی از این شبهات مرسوم که بیشتر شاهد طرح آن ها از طریق رسانه های بیگانه هستیم پاسخ دهیم.

۱-شاید این سوال را بارها در برخی مجالس،ادارات، تاکسی ها و اتوبوس ها شنیده ایم که قبل از انقلاب وضع اقتصادی مردم بهتر بود. آیا واقعا این جمله واقعیت دارد؟

برای آنکه به این شبهه پاسخ بگوییم باید نخست نگاهی اجمالی به سرانه درآمد مردم ایران از فروش نفت در سال های منتهی به پیروزی انقلاب و همچنین شرایط کنونی کشور داشته باشیم.

۱-در سال ۱۳۵۶ میزان صادرات نفت ایران به ۵/۵ میلیون بشکه رسید در حالی که در حال حاضر صادرات نفت کشورمان به دلیل الف-بالا رفتن مصرف داخلی ب- نگاه صیانتی به نفت به عنوان یک سرمایه ملی برای آیندگان وج- تحریم های بین المللی علیه خرید نفت از ایران، به حدود ۳/۱ میلیون بشکه رسیده است. به عبارتی صادرات نفت ایران در زمان رژیم پهلوی بیش از ۴ برابر زمان کنونی بوده است.

۲- جمعیت کشور در سال ۱۳۵۷، حدود ۳۵ میلیون نفر بود در حالی که در حال حاضر از مرز ۷۵ میلیون نفر گذشته است و این به معنای بیش از دو برابر شدن نیازهای یک کشور به غذا، بهداشت، درمان، مسکن، آموزش و… می باشد.

۳-ارزش دلار حاصل از فروش نفت در سال ۱۳۵۷ در بازارهای بین المللی حدود دو برابر ارزهای دیگر بود در حالی که در سال ۱۳۹۰ به دلیل ضعف اقتصاد آمریکا و جهش های اقتصادی چین وژاپن و اتحادیه اروپا و برخی کشورهای توسعه یافته این ارزش به نصف در معاملات بین المللی رسیده است.

۴- مصرف کشور در سال ۱۳۹۰ در مواد غذایی شامل غلات، مواد پروتئینی ، لبنیات، میوه و سبزیجات، پوشاک، لوازم خانگی، لوازم بهداشتی و… نسبت به سال ۱۳۵۷ بیش از چهار برابر شده است.

با چنین مقدمه ای معلوم می شود که سرانه مردم ایران در حال حاضر نسبت به درآمدهای حاصل از فروش نفت بیش از ۱۶ برابر کاهش یافته است. اما با وجود چنین کاهش درآمد سرانه ای، با آمار و ارقام اثبات خواهیم کرد که وضعیت اقتصادی و رفاهی و آموزشی و بهداشتی مردم ایران به صورت شگرفی بهبود یافته است.

در گام نخست و در ابتدا تنها به چند نما از شرایط اقتصادی- رفاهی مردم در دوران رژیم پهلوی اشاره می کنیم.

-در زمان رژیم پهلوی ۴۰ درصد جمعیت شهری و۶۵ درصد جمعیت روستایی کشور زیر خط فقر زندگی می کردند.

-۳۵درصد مردم ایران دچار سوء تغذیه بودند.

- تنها ۴۵درصد مردم ایران با سواد بودند.

- ۷۵ درصد کودکان واجب التعلیم به مدارس می رفتند.

-تنها ۵ شهر کشور از نعمت گاز به صورت پراکنده برخوردار بودند.

-تولیدات کشاورزی ایران تنها مصرف ۳۳ روز مردم را تامین می کرد.

-۴۰ هزار مستشار نظامی آمریکایی در ایران حضور داشتند.

-۳۵هزار متخصص خارجی در صنایع نفت، مخابرات، پزشکی، خودرو سازی، برنامه و بودجه و…در کشور حضور داشتند.

-از کشورهای هند و پاکستان و بنگلادش و سریلانکا پزشک وارد می کردیم.

- سی درصد جمعیت کشور را خانوارهای ثروتمند تشکیل می دادند که معادل ۹۰ درصد کل درآمد کشور را به خود اختصاص داده بودند و ۷۰ درصد بقیه تنها ۱۰ درصد درآمد کشور را در اختیار داشتند.

- در سال ۱۳۵۷ کشور با یک اقتصاد بیمار که با تورم بیش از ۱۶ درصد ، استقراض خارجی، کسری بودجه و کاهش تولید ناخالص ملی روبرو بود .

-در چنین شرایطی محمدرضا پهلوی با استفاده از پول بیت المال با هزینه ای بالغ بر سیصد میلیون دلار، جشن های دو هزارو پانصد ساله را برگزار کرد.

سوال: چرا کالا ها قبل از انقلاب ارزان تر بود و بعد از انقلاب شاهد گرانی کالاها هستیم؟

پاسخ: این مسئله از دو جهت باید مورد توجه قرار گیرد. الف: از جهت سیاست های اقتصادی توسعه ای کشور؛ بررسی ها نشان می دهد یکی از عمده ترین دلایل این امر ، اعمال تعرفه های گمرکی پایین از سوی دولت نسبت به کالاهای وارداتی خارجی در قبل از انقلاب و افزایش این تعرفه ها بعداز انقلاب بوده است . به عبارت دیگر در نتیجه اعمال تعرفه های گمرکی پایین ، کالاهای خارجی به وفور و با قیمت بسیار نازل در بازار قبل از انقلاب یافت می شد. این سیاست اقتصادی نامناسب ، در جهت تضعیف تولیدات داخلی ، افزایش وابستگی اقتصادی کشور به قدرت های صنعتی و تامین بازار برای آنان بوده است زیرا در چنین شرایطی تولید کننده نوپا و کم تجربه داخلی امکان رقابت با تولید کننده توانمند و مجرب خارجی را نمی یابد و به سهولت از صحنه رقابت خارج می شود و حضور در عرصه تولید را مقرون به صرف نمی یابد .

به همین جهت است که ارزانی کالاها (به معنای عرفی آن ) یکی از بزرگ ترین موانع رشد و توسعه اقتصادی در جوامع ، به خصوص در جوامع در حال در حال توسعه تلقی می شود ؛ ارزانی غیر معقول ، موجب تضعیف موقعیت تولید کننده و در نهایت ، تضعیف تولیدات داخلی می شود . از همین رو در اکثر کشورهای پیشرفته اقتصادی ،گرانی وجود دارد . برای مثال ،بانک جهانی برای چندمین بار ، توکیو پایتخت ژاپن را به عنوان گران ترین شهر جهان اعلام کرده است حتی در این کشورها گاه با ارزانی مبارزه نیز می شود ، زیرا با واقعی شدن قیمتها است که می توان از تولید کننده داخلی حمایت کرد و حمایت از تولیدکننده داخلی نیز در نهایت تامین منافع مصرف کننده داخلی را به همراه دارد .

ب: این مسئله از جهت قدرت خرید اکثریت افراد جامعه نیز قابل تامل و توجه است . بسیار می شنویم که گفته می شود در گذشته مثلا قیمت گوشت فلان مقدار بوده با قیمت تخم مرغ چنان بود و درمقایسه با قیمت های کنونی که بسیار افزایش یاقته در این گونه نتیجه گیری می شود که چون قدرت خرید مردم کاهش یافته ، وضعیت معیشت مردم بدتر شده است.

در پاسخ باید توجه کرد که هم ،مشاهده عینی وضعیت جامعه و هم آمارها ، نشان از بهتر شدن نسبی وضعیت معیشت اکثریت افراد جامعه دارد . به عبارت دیگر ، درست است که در گذشته قیمتها پایین بوده ولی قدرت خرید مردم بسیار پایین تراز آن بوده است آمارها و بررسی های رسمی و غیر رسمی گویای آن است که به غیر برخی اقشار جامعه ؛اکثر مردم به خصوص صاحبان مشاغل آزاد از وضعیت معیشتی مناسب تری نسبت به قبل از انقلاب برخودار می باشند . لکن به دلایل متعددی همچون تغییر الگوی زندگی (الگوی مسکن ، خوراک ، پوشاک و لوازم منزل ) و به تبع آن ،افزایش سطح انتظار آنها از زندگی ،ابراز نارضایتی و احساس محرومیت در آنان افزایش یافته است .

به عنوان مثال امروزه الگوی مسکن عموم مردم نسبت به قبل از انقلاب و سال های اول انقلاب تغییر یافته است . در گذشته اکثر خانواده ها گسترده بودند، اما اکنون هسته ای شده اند . مثلا در گذشته اگر عروس یا دامادی به خانواده اضافه می شد، در یکی از اتاقهای همان خانه جای میگرفت؛ اما اکنون عموما زوجهای جوان به زندگی در مسکن مستقل روی می آورند .

در خصوص الگوی خوراک نیز شاهد تغییرات اساسی در جامعه خودمان در سال های اخیر هستیم. در حدود ۳۰ سال پیش، قوت غالب خانواده های ایرانی نان بود و برنج غذای اعیانی محسوب می شد در حالی که امروز الگوی خوراک اکثریت جامعه تغییر یافته و عموما برنج در غذای روزانه آنان جایگاه خاصی پیدا کرده است.

همچنین گوشت که پیش از انقلاب در مناطق روستایی و شهرهای کوچک فقط در مناسبت های خاص بر سفره مردم می نشست امروز در نوبت هفتگی اکثرمردم حضور دارد.آمارها نشان می دهد مصرف میوه نیز به چهار برابر قبل از انقلاب رسیده است.

آمارهای جهانی نیز گویای بهتر شدن وضعیت رفاه مردم ما در سالهای پس از انقلاب است. بر اساس آمار بانک جهانی، ۴۶ درصد مردم ایران در سال ۱۳۵۶ زیر خط فقر بودند؛ اما این رقم در سال ۱۳۷۸ به ۱۶ درصد کاهش یافته یعنی بیش از ۸/۲ برابر وضعیت رفاه جامعه بهتر شده است.

سوال: شاید شما هم این جملات را در برخی مجالس عمومی یا فامیلی و خانوادگی شنیده باشید که” اگر انقلاب نمی شد وضعیت اقتصادی مردم بهتر از حالا بود و مردم در یک رفاه عمومی بسر می برند. شاه در حال پی ریزی یک اقتصاد قوی در کشور بود که اگر فرصت پیدا می کرد پس از ۳۳ سال ما الان وضع بهتری داشتیم.”

پاسخ: لوازم برخورداری از یک اقتصاد سالم و قوی مبتنی بر عوامل مختلفی همچون روحیه خودباوری و اعتماد به نفس صنعت، کشاورزی، مهندسی، فناوری و آموزش، دوری از اقتصاد تک محوری، مقابله با فساد دولتمردان و خواص و میدان دادن به مردم در مشارکت برای ساخت کشور است که باید دید آیا این اتفاق در رژیم پهلوی افتاده بود یا خیر؟

الف- فقدان اعتماد به نفس و روحیه خودباوری: در سران رژیم پهلوی هیچ گونه روحیه اعتماد به نفس و خودباوری برای ساخت ایران مشاهده نمی شد از این رو علیرغم برخورداری کشور ایران از کارشناسان متخصص و دلسوز، اداره کشور را به کارشناسان خارجی و بیگانه داده بودند که نه تنها هیچ دلسوزی برای مردم ایران نداشتند بلکه در صدد عقب نگاه داشتن کشور و تداوم نیاز به حضور آنان در بخش های مختلف کشور را داشتند.

رژیم پهلوی برای اداره کشور قرارداد حضور بیش از ۵۰هزار مستشار و کارشناس خارجی را در بخش های مختلف نظامی، نفت، مهندسی، سد سازی، راه سازی، مخابرات، خودروسازی ، پزشکی، برنامه و بودجه و… امضا کرد در حالی که متخصصان ایرانی اجازه ظهور و بروز و نشان دادن مهارت و خلاقیت خود را نداشتند.به عنوان مثال مهندسان ایرانی در نیروی هوایی اجازه حضور در محل های تعمیر و نگهداری هواپیماهای اف-۱۴ را نداشتند و تمام مراحل تعمیر و آماده سازی با رقم های هنگفت توسط مستشاران آمریکایی انجام می شد.همچنین در بخش های پدافندی و راداری تمام کارها توسط نیروهای آمریکایی انجام می شد و حتی سران پهلوی هم از جزئیات کار مستشاران نظامی بی خبر بودند.

برخی از این کارشناسان خارجی از دولت ایران حق توحش می گرفتند .پس از مدتی قانون حق کاپیتولاسیون را هم برای آمریکایی ها به تصویب رساندند که به تعبیر حضرت امام(ره) اگر یک آشپز آمریکایی یک مرجع تقلید را با ماشین زیر می گرفت دادگاه های ایران حق محاکمه وی را نداشتند و باید به آمریکا منتقل و آنجا به اتهام وی رسیدگی می شد.

ب-صنعت مونتاژ و کاملا وابسته: به دلیل صادرات بیش از /۵۵ میلیون بشکه نفت به خارج و درآمد هنگفت رژیم پهلوی از این محل، سران رژیم پهلوی انگیزه چندانی برای سرمایه گذاری روی صنعت و کشاورزی نداشتند و بیشتر به دنبال واردات کالاهای خارجی بودند. در بخش هایی هم که سرمایه گذاری محدودی بر روی صنایع صورت می پذیرفت عمدتا صنایع مونتاژ بود که تمام قطعات ساخته شده وارد کشور می شد. تنها به عنوان یک شاهد مثال می توان به خبری که یک سال قبل از پیروزی انقلاب در رسانه ها منتشر شد اشاره کرد که آمده بود: ” کارخانه ارج با ۸۰۰۰ کارگر در سال ۱۳۵۶ به علت نداشتن ” پیچ” متوقف می‌شود.”

در این مورد هم‌چنین می‌توان به خبر یکی از روزنامه‌های آن زمان (رستاخیز) در تاریخ تیرماه ۱۳۵۷ اشاره کرد. در این خبر آمده است که «متأسفانه در وضع کنونی باید مرغ را با قیمت گزاف برای تولید تخم‌مرغ جوجه‌کشی از خارج وارد کنیم. مرغ مادر گوشتی را در شرایط کنونی نمی‌توانیم در ایران تولید کنیم. برای تغذیه این مرغ‌ها هفتاد درصد غذای طیور را باید از خارج از کشور وارد کنیم. البته، با این همه، وارد کردن‌ها برای اداره این صنعت تکنولوژی لازم و نیروی انسانی نداریم. یعنی، طبق استاندارد معمولاً، برای هر ۲۰۰۰ واحد دامی به یک دامپزشک نیازمندیم، ولی، در ایران متأسفانه برای هر ۴۳٬۱۹۶ واحد دامی یک دامپزشک وجود دارد». این خبر یک نمونه بارز از وابستگی تکنولوژیکی به تولید خارجی است.

همچنین در سال ۱۳۵۴ مبلغ زیادی جریمه به کشتی‌هایی پرداخت شد که در خلیج فارس به علت عدم وجود امکانات و تجهیزات تخلیه بار در انتظار باراندازی مانده بودند.

ج-فساد شدید و گسترده در دربار و دولتمردان و میدان ندادن به بخش خصوصی: خانواده سلطنتی که جمعا از ۶۳ شاهپور و شاهدوخت … تشکیل شده بود بخش عظیمی از ثروت را به خود اختصاص می داد، جمع ثروت این خانواده به بیش از بیست میلیارد دلار می رسید.( ( انقلاب اسلامی، زمینه ها و پیامدها ص ۳۳۱-۳۳۲).

همچنین عمده مقاطعه کاری های پر سود و طرح های پرمنفعت دولتی توسط مقامات حکومتی منعقد می شد. بر اساس یک برآورد تنها در فاصله ۱۳۵۲-۱۳۵۵ حق کمیسیون مقام های دولتی از یک میلیارد دلار فراتر رفت.این نوع توزیع ثروت بخشی از جامعه ایرانی که شالوده حکومت شاه را تشکیل می دادند (اعضای دربار، ارتش، ساواک، و بلندپایگان دیوان سالاری) و مورد اعتماد شخص شاه بودند تعلق می گرفت.

از سوی دیگرشرکت ملی نفت به صورت محرمانه ولی دائمی مبلغ کلانی به حساب شخصی شاه واریز می نمود. به گونه ای که سرمایه شخصی شاه به یک میلیارد رسیده بود.(تاریخ تحولات اجتماعی ایران، جان فوران، ترجمه احمد تدین، ص ۴۶۴ و کتاب ایران بین دو انقلاب، پیشین، ص ۵۳۸).

برادران و خواهران شاه و وابستگان آنها، از سهامداران عمده بسیارى از شرکتهاى داخلى، یا واسطه معاملات بین دولت و شرکتهاى خارجى بودند و از این رهگذر، صدها میلیون دلار به جیب زدند.روزنامه نیویورک تایمز در شماره ۱۰ ژانویه ۱۹۷۹ به استناد گفته یکى از منابع بانکى در آمریکا نوشت «….فقط اوراق بهادار متعلق به شخص شاه بیش از یک میلیارد دلار است و تنها طى دو سال آخر، مبلغى بین ۲ تا ۴ میلیارد دلار از سوى خانواده سلطنتى ایران به آمریکا منتقل شده است.»

با سرمایه های هنگفت ملی، نهادهایی اداره می شد که آنها نیز هدفی جز سلطه بیشتر حکومت بر تمامی ابعاد زندگی مردم نداشتند مثل “نهاد پهلوی” که کنترل و نفوذ در مراکز مهم اقتصادی یکی از وظایف این نهاد بود به گونه ای که در بیش از ۲۰۷ شرکت سهام داشت و بخش مهمی چون مسکن، مصالح ساختمانی، بیمه، هتل ها، اتومبیل و… را کنترل می کرد. کنترل شدید دولت بر تمامی ارکان اقتصاد خود به خود باعث می شد که مردم از مزایای اقتصادی محروم شود.

دامنه‌ سوءاستفاده‌های‌ مالی‌ درباره‌ اطرافیان‌ شاه‌، وصاحبان‌ قدرت‌ و نفوذ در دستگاه‌ پهلوی‌ از کل‌ پروژه‌های‌ صنعتی‌،کشاورزی‌، ساختمانی‌، راهسازی‌ و نظامی‌ زمان‌ رژیم‌ گذشته‌ تا آن‌ حدگسترده‌ و وسیع‌ بوده‌ است‌ که‌ نه‌ تنها از دید هیچ‌ یک‌ از پژوهشگران‌‌ که‌ علل‌ و عوامل‌ انقلاب‌ اسلامی‌ ایران‌ را بررسی‌ کرده‌اند پنهان‌نمانده‌ است‌، بلکه‌ حتی‌ خواص‌ اطرافیان‌ و نزدیکان‌ شاه‌ سابق‌ نیز اجباراًبه‌ آن‌ اعتراف‌ کرده‌اند.

چنانچه‌ اشرف‌ پهلوی‌ درکتاب‌ “چهره‌ها درآیینه‌” و پرویز راجی‌ در کتاب‌ “خاطرات‌ آخرین‌ سفیرشاه‌ در لندن‌” بدان‌ اشاره‌ کرده‌اند.علاوه‌ بر این‌، خود شاه‌ نیز در کتاب‌ “پاسخ‌ به‌ تاریخ‌”چنین‌ مطلبی‌ رااذعان‌ می‌کند. آنتونی‌ پارسونز سفیر کبیر انگلیس‌ نیز در خاطرات‌ دوران‌سفارت‌ خود در ایران‌ که‌ مصادف‌ با سالهای‌ انقلاب‌ بوده‌ است‌ در ذکرعوامل‌ سقوط‌ رژیم‌ پهلوی‌ از استبداد، فساد مالی‌، سرکوب‌، و خشونت‌رژیم‌ نام‌ می‌برد و در جای‌ دیگری‌ در کتاب‌ فوق‌الذکرمی‌گوید که‌ بیشترین‌ موارد فساد مالی‌ مربوط‌ به‌ خانواده‌ پهلوی‌ ودربارشاه‌ بود. یکی‌ از دلایل‌ عمده‌ نارضایتی ‌مردم‌ در زمان‌ حکومت‌ پهلوی‌ شکاف‌ و اختلاف‌ عظیم‌ طبقاتی‌ بین‌ معدودی‌ اقشار بسیار غنی‌ و مرفّه‌ جامعه‌ و اکثریت‌ عظیم‌ توده‌ مردم‌ ذکرمی‌شود. 

د-عدم اهتمام رژیم پهلوی به طبقه محروم و فقر ستیزی: رویکرد اقتصادی رژیم پهلوی مبتنی بر میدان دادن به شاهزاده ها، شاهپورها، شاهدخت ها، عناصر دربار، سران ارتش وعناصر رده بالای ساواک بود. عدم توزیع منصفانه ثروت عمومی باعث رشد اقتصادی یک طبقه خاص وابسته به حکومت می شد.

هویدا، نخست‌وزیر وقت در حالی از کسب جایگاه پنجم ایران در صنعت جهان طی پانزده سال آینده خبر می‌داد که عمدتاً صنایع مونتاژ و وارداتی به خانواده‌های وابسته به دربار واگذار شده بود و آنها طبقه بورژوای وابسته به پهلوی را شکل می‌دادند.

این بورژوازی مرکب از حدود ۱۵۰ خانواده (به روایت شورای انقلاب ۵۱ خانواده) بود که ۶۷ درصد صنایع و مؤسسات مالی را مالک بودند. از میان ۴۷۳ صنعت بزرگ خصوصی، ۳۷۰ مورد از آنها در مالکیت ده خانواده بود که خانواده‌های فرمانفرمایان، رضایی، خیامی، ثابت، لاجوردی شناخته‌شده‌ترین آنها بودند.

با توجه به آنچه آورده شد می توان نتیجه گرفت که با وجود درآمدهای سرشار نفتی، تغییرات موازی اقتصادی در سطح کشور رخ نداد؛ زیرا در عمل زمینه رشد موازی اقتصادی از ناحیه خود دولت با مشکل مواجه می شد. سلطه کامل محمد رضا پهلوی بر تمامی ارکان جامعه ایرانی، اقتصاد، سیاست و فرهنگ آن در عمل با توزیع موازی ثروت منافات داشت. به همین دلیل با وجود اجرای برنامه های پر سر و صدا (انقلاب سفید- اصلاحات ارضی …) در میدان عمل در زندگی قاطبه مردم تغییری رخ نمی داد. ثروتمندان که عمدتا مورد تأیید دستگاه حاکمه بودند ثروت مند تر می شدند و برای مردم هر روز مانع جدیدتری در راه بهره برداری مساوی از ثروت ایجاد می شد.

همین مسئله یکی از ریشه های اصلی دور شدن مردم از دولت بود، دولتی که نه ثروت آن نه فرهنگ آن و نه سیاست آن هیچ کدام برای مردم نبود. و هر روز که می گذشت از مردم دورتر می شد و در قدرت خیالی نفت، ارتش، ساواک و ژاندارمی منطقه فرو می رفت. چنین وضعیتی در کنار مبارزه روز افزون شاه برای تغییر هویت و فرهنگ اسلامی جامعه، سبب نارضایتی گسترده مردم در تمام نقاط کشور شد و با رهبری حضرت امام (ره) زمینه های ایجاد و پیروزی انقلاب اسلامی و سرنگونی رژیم ستم شاهی پهلوی را فراهم آورد.

به اعتراف خود ثریا ، «محلات جنوب شهر[ تهران] با جویهای سرباز که آب کثیف آن پس از عبور رختشوی خانه‌ها و آلوده شدن به کثافات ولگردان و سگها به مصرف خوراک مردم می‌رسد، بچه‌های مفلوج، زنان و پیرمردان گرسنه، گل ولای کوچه‌ها که خانه‌هایشان شباهتی به خانه ندارد، محلاتی که فقر کامل بر آنها حکمفرماست و توان شکایت نیز ندارند.»

ه-اولویت نظامی گری بر آبادانی کشور: حدود چهل درصد از بودجه کشور به ارتش اختصاص داده می شد که تعداد نیروها و پرسنل آن هر روز بیشتر و بیشتر می شد و در سال های آخر به ۴۱۳ هزار نفر رسیده بود. حدود ۴۰ هزار مستشار نظامی آمریکا (به ازاء هر صد سرباز یک مستشار نظامی) فعالیت می کرد. و تعداد اعضای ساواک غیر قابل شمارش بود، بر اساس برآورد یک دیپلمات غربی در تهران از هر هشت نفر افراد بالغ یک نفر جاسوس ساواک هستند. ( انقلاب اسلامی، زمینه ها و پیامدها، پیشین، ص ۷۹-۸۳)

و-ریخت و پاش سرمایه ملی و عدم سرمایه گذاری در بخش های اساسی: جشن های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی که بیش از سیصد میلیون دلار هزینه دربر داشت‌ و با ولخرجی‌ها و اتلاف بی حد و حصر سرمایه‌های ملی کشورمان انجام شد ، درحالی بود که متجاوز از نیمی از جمعیت کشور در روستاها و حومه شهرهای بزرگ در فقر و فلاکت و تنگدستی به سر می‌بردند و در اکثر شهرها و روستاهای کشور، اثری ازوسایل اولیه و مقدماتی رفاه عمومی و حداقل امتیازات زندگی ساده برای عامه مردم وجود نداشت‌.

در پاییز سال ۱۳۵۰ محمد رضا شاه، سالگرد ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهى ایران را با ریخت و پاش بسیاری در محل پرسپولیس (تخت جمشید) جشن گرفت.در این جشن بیست پادشاه و امیر عرب، پنج ملکه، بیست و یک شاهزاده، شانزده رئیس جمهورى، سه نخست وزیر، چهار معاون رئیس جمهورى و دو وزیر خارجه از ۶۹ کشور شرکت کردند.از جمله مدعوین نیکلا پادگورنى، رئیس جمهورى اتحاد جماهیر شوروى، مارشال تیتو، از یوگوسلاوى، یحیى خان از پاکستان، و.و.گیرى از هندوستان، ملک حسین پادشاه اردن و امپراتور هیلاسلاسى، از اتیوپى بودند.اسپیرو آگنیو معاون ریچارد نیکسون به نمایندگى ایالات متحده در مراسم شرکت داشت.

گذشته از مقامات مزبور، دهها تن از شخصیتهاى علمى، هنرى، صنعتى، فرهنگى و نمایندگان رسانه‏هاى خبرى جهان و نیز نخبگان ایرانى، در جشنى که یک هفته طول کشید حضور یافته بودند مدعوین در ۳ چادر عظیم و ۵۰ چادر بزرگ که در خارج تهیه شده بود، پذیرایى شدند.

براى تامین روشنایى محل از تهران و شیراز ۶۰۰۰ مایل کابل کشى و ۲۰ مایل حلقه گل زینتى، شامل ۱۳۰هزارلامپ چراغ مصرف شده بود.در میهمانی هاى رسمى، ۵۰۰ تن میهمان حضور داشتند.غذا شامل تخم بلدرچین با خاویار، خوراک خرچنگ، کباب بره با قارچ، طاووس بریان انباشته از جگر غاز، و دسر شامل تمشک تازه محصول فرانسه با لعاب انجیر و تمشک مخصوص بود.ماکس بلوئه، فرانسوى که با ۲۵۹ سر آشپز، آشپز و پیشخدمت، از ده روز پیش از برگزارى مراسم جشن از فرانسه آماده بود، سرپرستى پذیراییها را به عهده داشت.رستوران ماکزیم پاریس، غذا و مشروب، از جمله ۲۵هزار بطرى شراب مخصوص تهیه دیده بود.

در مراسم جشن پرسپولیس ۶۰۰ روزنامه نگار، عکاس و فیلمبردار از اکناف جهان به تخت جمشید آمده بودند، بیش از یک میلیون کلمه خبر به سراسر دنیا مخابره کردند.شبکه تلویزیونى NBC از ایالات متحده آمریکا، مراسم جشن را با استفاده از ماهواره، براى ده‏ها میلیون بیننده آمریکایى پخش کرد.مردم ایران نیز قسمت هایى از مراسم را از تلویزیون تماشا کردند.به نقل از: (James A.Bill.op.cit.,pp.۱۴۹ -۱۸۴)

مراسم جشن در نهایت گشاده دستى و اسراف انجام گرفت و هزینه آن بیش از ۳۰۰ میلیون دلار برآورد شد. مدعوین در ۳ چادر عظیم و ۵۰ چادر بزرگ که در خارج تهیه شده بود، پذیرایى شدند.

شاه، با برگزارى این جشن پر سر و صدا، مرحله تازه‏اى از سلطنت‏خود را آغاز کرد.شاید این کار نشانه‏اى بود از بیمارى بزرگ پندارى او، زیرا در همان اوان که میلیونها دلار صرف هزینه خرید و ارسال مشروب، گل و غذا، از اروپا شد، و هنگامى که میهمانان در تخت جمشید، جگر غاز و خاویار مزمزه مى‏کردند، هزاران ایرانى در ایالات سیستان و بلوچستان، حتى در روستاهاى فارس گرسنه بودند.

نویسنده کتاب مزبور می گوید: (James A.Bill.op.cit.,pp.۱۴۹ -۱۸۴) در سال ۱۳۳۵ در معیت‏سرلشگر میرجلالى فرمانده سپاه جنوب، در شهرستان خاش شاهد این حقیقت تلخ و شرم آور بود، میر جلالى ضمن بازدید تنها مدرسه شهر، از مدیر آن که مرد ژنده پوشى بود پرسید، بچه‏ها کجا هستند.مدیر جواب داد ساعت تفریح آنهاست، عده‏اى براى علفخورى به صحرا رفته‏اند!

در چنین شرایطى صدها تن از شخصیت هاى معروف از اکناف جهان به پرسپولیس آمده بودند تا شاهد پیشرفت هاى ایران باشند و شاه را ستایش کنند.در پرسپولیس، محمد رضا شاه، بر سر مزار کوروش نطقى ایراد کرد و گفت: «….کوروش بزرگ! شاه شاهان، شاه هخامنش، شاه سرزمین ایران، من شاهنشاه ایران، از جانب خود و ملتم، بر تو درود مى‏گویم! …کورش! شاه بزرگ شاهان، آزاده‏ترین آزادگان، قهرمان تاریخ ایران و جهان! آسوده بخواب، زیرا ما بیداریم و پیوسته بیدار خواهیم ماند..»

مدعوین جشن ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهى، صدها تن میهمانان خارجى و گروهى از نخبگان مورد اعتماد دستگاه بودند ولى مردم ایران به آنجا راه نداشتند.همه راههایى که به پرسپولیس و تخت جمشید منتهى مى‏شد به وسیله نیروهاى نظامى و امنیتى بسته شده بود.صدها تن، زن و مرد ایرانى، که نسبت‏به آنها سوء ظن مى‏رفت، دستگیر شده و یا تحت نظر قرار داشتند. به رغم کوششها و هزینه سنگینى که براى هر چه با شکوهتر جلوه دادن جشنها به کار رفت، مطبوعات آمریکا مطالب انتقاد آمیزى پیرامون بى‏نظمی هاى آن نوشتند و برخى شاه و رژیم او را به باد حمله گرفتند.دنباله انتقاد به محافل و شخصیتهاى سیاسى کشیده شد.جورج بال، معاون سابق وزارت امور خارجه آمریکا گفت «چه مناظر پوچ و زننده‏اى! فرزند یک سرهنگ فوج قزاق، در کشورى که درآمد سرانه مردم آن ۲۵۰ دلار در سال است، مانند یک امپراتور جشن بر پا کرده و با ادعاى رفورم و نوگرایى، البسه و پوشاک دوران استبداد باستانى را به نمایش گذاشته است‏»(New York; W.W. Norton, ۱۹۸۲)

به طور خلاصه ، نداشتن برنامه مشخص اقتصادى، تک محصولی شدن اقتصاد و وابستگی به صادرات نفتی ، رشد سرمایه داری در دامان امپریالیسم ، نابودی کشاورزی ، افزایش وابستگی در بخش صنعت گسترش صنایع مصرفی ،سطح بالای بیکاری و کم کاری ،سطح نازل درآمد سرانه ، سطح پایین بهره وری ، وضع بد بهداشت همگانی ، بی اعتنایی به علم ، مراکز علمی و تحقیقاتی ، بی توجهی به بازسازی زیرساخت‌های اقتصادی و رشد و توسعه کشور ، ایجاد تأسیسات نظامی وابسته ، اجراى سیاست ریخت و پاش و ولخرجى هاى سرسام آور شاهانه در امور مبتذل، توزیع ناعادلانه درآمدهاى ملى ، و تشدید فاصله طبقاتى و در یک کلام، فساد، اسراف، ظلم اقتصادى و فقر اکثریت مردم ایران از ویژگی های برجسته مدیریت فاسد ، بی کفایت و ناکارآمد این دوران می باشد که در صورت تداوم، امروز یکی از وابسته ترین، فقیرترین و تحقیر شده ترین ملت ها بودیم.

سوال: چرا با وجود دستاوردها و تلاشهای غیرقابل انکاری که از سوی کارگزاران نظام جمهوری اسلامی کشیده می شود عده ای از مردم و حتی نخبگان از وضعیت موجود اظهار نارضایتی می کنند؟

در پاسخ باید گفت که عوامل متعددی در این قضاوت منفی دخیل بوده است. از جمله:

تغییر الگوی مصرف جامعه و بهتر شدن نسبی سطح زندگی مردم، به خصوص از دهه دوم انقلاب به بعد، که به تدریج باعث افزایش سطح انتظارات آنان از زندگی شده است.
افزایش چشمگیر سطح آگاهی های اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه پس از انقلاب و در نتیجه، آرمانگرایی و توجه بیشتر آنان به نقاط ضعف و نارسایی های وضع موجود به جای توجه به نقاط قوت آن.
ترویج و حاکمیت فرهنگ نادرست اجتماعی در جامعه در سالهای اخیر، به صورتی که افراد، رفع تمامی مشکلات را تنها از حکومت و دولت- آن هم در کوتاه مدت- انتظار دارند.
انعکاس نیافتن مناسب دستاوردها و عدم ارائه آمارهای دقیق، شفاف و تطبیقی از ابعاد اقدامات و تلاشهای صورت پذیرفته از سوی کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، به خصوص در مقایسه با قبل از انقلاب و کشورهای منطقه.

عدم اطلاع رسانی مناسب به مردم در خصوص مشکلات موجود از جمله کاهش شدید درآمد سرانه نفتی کشور و ورود خسارت های هنگفت به دلیل جنگ تحمیلی که در کاهش توان و عملکرد کارگزاران نظام و کارآمدی آنان بسیار موثر بوده است.

توجیه نکردن مردم در خصوص سیاستهای اقتصادی دولت (همچون واقعی کردن قیمتها) که در نگاه آنان، بی توجهی دولت به مشکلات مردم، تداعی شده است. (که البته این سه عامل اخیر به تنهایی بیانگر ابعادی از ناکارآمدی کارگزاران نظام – در تبیین عملکرد و توجیه وضعیت فراروی نظام- می باشد)
فضاسازی و فعالیت گسترده تبلیغاتی مخالفان داخلی و خارجی نظام در سیاه نمایی وضع موجود و بزرگ نمایی مشکلات.
افزایش سطح توقعات و مطالبات جمعیت روستایی کشور تحت تاثیر رسانه ها و برنامه های تلویزیونی و بالا رفتن سطح معلومات و ارتباطات فراگیر آنان با شهرها.

جوان بودن جمعیت کشور- ۶۵ درصد جمعیت زیر ۳۰ سال- که ایجاد نیاز روزافزون جهت تخصیص بودجه و امکانات در حوزههای آموزشی و تحصیلی- تفریحی و رفاهی، مسکن و به ویژه اشتغال و ازدواج را به دنبال دارد.

آنچه باعث تاسف میشود این است که امروزه به هنگام اظهارنظر درباره وضع موجود کشور، جدا از برخی تحلیل های مغرضانه و جهت دار دشمنان، بخشی از تحلیل ها و قضاوت های دوستان نیز منصفانه و واقع بینانه ارائه نمی شود. موارد منفی بزرگنمایی شده و بسیاری از اقدامات و دستاوردهای مثبت نادیده گرفته می شود؛ حتی تلاش جهت دار و معنی داری در خصوص القای این نکته به مردم و بخش بزرگی از فرهیختگان و خواص جامعه صورت می گیرد تا وضعیت اقتصادی و درجه توسعه یافتگی کشور حتی در مقایسه با قبل از انقلاب نیز بدتر نشان داده شود ولی تامل واقع بینانه و تحلیل علمی تحولات پس از انقلاب، به وضوح نشان می دهد که با توجه به شرایط و محدودیت های موجود، جمهوری اسلامی در مدت عمر خود توانسته ضمن مقاومت در برابر فشارها و تجاوزات بیگانگان، در اصلاح و بهبود وضعیت معیشتی و اجتماعی مردم خود نیز توفیقات فراوانی به دست آورد.

و البته پرداختن به اقدامات مثبت نظام، به معنی نفی یا نادیده گرفتن معضلات و نواقص موجود نیز نمی باشد. مشکلات موجود، اکثرا محسوس و مشهود برای عموم مردم است اما ممکن است نگاه و ذهنیت آنها تنها از زاویه کمبودها و نواقص شکل گرفته باشد، بنابراین، در این بحث، سعی گردید به منظور تعدیل و تصحیح نگرش افراد نسبت به وضع موجود، تلاش ها و اقدامات انجام گرفته، مدنظر قرار گیرد و مواردی که لازم است جهت قضاوت منصفانه لحاظ گردد، بیان شود.

در عین حال باید اذعان کرد که اگر مقصود و تعریف ما از کارآمدی، «تخصیص بهینه امکانات در جهت دستیابی به اهداف تعیین شده از سوی انقلاب و نظام جمهوری اسلامی برای تحقق الگوی مطلوب از یک جامعه دینی، انقلابی و انسانی برخوردار از حداکثر مواهب مادی و معنوی» باشد، در این صورت، قطعا تا تحقق آن آرمان مطلوب و مدینه فاضله، فاصله ای بسیار داریم و ضروری است برای رسیدن به آن وضعیت، ضمن نقد وضع موجود به علت یابی مشکلات و بررسی دلایل عدم تحقق برخی از اهداف و آرمانها بپردازیم و با ارائه راهکارها و پیشنهادها جهت رفع آنها اقدام کنیم.

سوال: تفاوت رویکرد انقلاب اسلامی با رژیم پهلوی چیست؟

رویکرد انقلاب اسلامی بر محورهای؛

۱-عدالت اقتصادی ورفع تبعیض

۲-مبارزه با زراندوزی

۳-استقلال اقتصادی

۴-توزیع عادلانه ثروت عمومی

۵-ساده زیستی

۶- تامین رفاه و عزت انسانی

۷-خودکفایی و تولید ملی و

۸-محرومیت زدایی و خدمت به مستضعفان بوده است.

آنجا که درصحیفه نورج ۵ ص ۲۳۷ ازقول حضرت امام آمده است:« اقتصاد ما باید متحول شود، اقتصاد وابسته به اقتصاد مستقل تبدیل شود. تمام چیزهایی که درحکومت طاغوت بود وبه تبع اجانب دراین مملکت ضعیف، دراین مملکت زیردست پیاده شده بود با استقرار حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی تنها اینها باید زیرورو شود وباید مردمان خودشان را اصلاح کنند وباید اشخاصی که ظالم هستند وبه زیردست ها ظلم کردند، باید آنها دیگر ظلم نکنند باید حق فقرا داده شود.»

بر اساس همین رویکرد بود که پس از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ ،انقلاب از مرحله مبارزه با طاغوت گذر کرد و به مرحله سازندگی رسید و تمامی نیروهای انقلاب اسلامی هدف خود را جهاد در راه استضعاف‌زدایی از محرومین قرار دادند.

در این راستا جهاد سازندگی با الهام از فرمان حضرت امام امت (ره) و با سرمایه‌هایی چون جوانان پرشور و انقلابی و با دلهای آکنده از عشق به محرومین رسالت خطیر خویش را آغاز کرد. جهادگران جهاد سازندگی در این مرحله با شعار “همه با هم به سازندگی” به آباد کرن خرابی ها پرداختند. درآغاز، فعالیت‌های ساده و اکثرا” به شکل بسیجی ( کمک به داشت و برداشت محصولات کشاورزی) بود. اما کارایی این شیوه بسیجی، با پشتیبانی کامل مردمی که در فرهنگ اداری تشکیلاتی قبل از انقلاب اسلامی بی‌سابقه بود، به همراه اخلاص در خدمتگزاری داوطلبین این نهاد از یک طرف و پذیرش متقابل روستائیان از سوی دیگر، واگذاری وظایف بیشتر این نهاد را باعث گردید.

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در باره جهاد سازندگی به نکته مهمی اشاره کرده و فرمودند: آن روز که نهاد انقلابی جهاد سازندگی بوجود آمد، یقینا” هیچ ارگانی از ارگانهای کشور، قدرت نداشت به ترمیم خرابیها و ایجاد سازندگی به شکل مطلوب، به نحوی که جهاد متصدی آن است، بپردازد.

جهاد سازندگی در تاریخ ۲۷ خرداد سال ۱۳۵۸ با فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی بینانگذار جمهوری اسلامی ایران،حضرت امام خمینی (ره) در جهت مبارزه با فقر و محرومیت بجا مانده از رژیم ستم شاهی، توسعه و عمران روستایی ، رشد و گسترش کشاورزی و حرکت به سمت استقلال و خودکفایی کشور تشکیل گردید.

جمعی از جوانان مسلمان، متعهد برومند ایران اسلامی در پی صدور فرمان حضرت امام خمینی (ره) به قصد قربت و در جهت خدمت به قشر مستضعف و محروم روستاها بپا خاستند و بدین سان این نهاد انقلابی از متن توده‌های میلیونی مردم شکل گرفت.

پس از فرمان حضرت امام خمینی (ره) جهاد با دو حرکت و هدف اصلی در سازندگی کشور قدم برداشت:

۱_ رفع محرومیت از روستاهایی که از ساده‌ترین امکانات رفاهی نیز محروم بودند.

۲_ تامین درآمد کافی و ایجاد اشتغال در روستاها نهایتا” رشد و شکوفایی کشاورزی و خودکفایی کشور.

جهاد سازندگی با این دو هدف وارد روستاها شد و سعی کرد با سازماندهی کلی حرکت خودجوش مردمی به دنبال کارهایی برود که این هدف را تامین کند. به این ترتیب جهاد سازندگی به رهبری روحانیت در تمام شهرها و شهرستانها و بخش‌های کشور برای تحقق هدف‌های ذکر شده حضور یافت. مسیر و ابزار این حرکت، بسیار سخت و مشکل بود. زیرا در همان موقع دولت موقت بازرگان، به چشم یک حرکت مستمر دائمی به جهاد نگاه نمی‌کرد، بلکه آن را یک حرکت موقت در یک زمان محدود برای استفاده ازاوقات فراغت جوانان در جهت سازندگی می‌دانست. اما جهاد با شور و حرکت مستمر و پویایی خود و گستردگی بی‌سابقه‌ای که پیدا کرد، این تفکر را از بین برد و با یک سازماندهی، نظامی را نهادینه کر د که بعد با نام وزارت جهاد سازندگی الگویی برای سایر سازمان‌های ستی و رسمی کشور گردید.

سوال: گاهی برخی از افراد در بازگشت از زیارت مکه مکرمه با اشاره به سفری که سالها قبل نیز داشتند، عنوان می کنند که درآن زمان هر نوشابه یک ریال سعودی بود و اینک نیز همان یک ریال است، حال آنکه قیمت نوشابه در ایران (به ریال ایران) افزایش چشمگیری داشته است .

پاسخ: در این راستا باید توجه داشت که عربستان با جمعیتی ۲۴ میلیون نفری یعنی حدود یک سوم جمعیت ایران، تقریبا هشت برابر ایران نفت صادر می کنند و به عبارتی، سهم هر تبعه عربستان از نفت صادراتی، حدود ۲۴برابر سهم هر ایرانی است و به اتکاء از خالی شدن زیر پایشان از این ثروت عظیم، قیمت نوشابه را یک ریال سعودی نگاه داشته اند. ضمن اینکه در ایران با وجود افزایش ظاهری قیمت نوشابه دسترسی مردم به انواع نوشابه ها بیشتر شده و وضعیت بگونه ای است که مردم بسیار فراتر از قبل از انقلاب به مصرف نوشابه-با همه ضررهایی که برای آن ذکر می شود- می پردازند، که به معنی افزایش قدرت خرید مردم است.

همچنین عده زیادی در ایران بارها به امارات متحده عربی سفر کرده و شاهد پیشرفت ساختمان سازی و تجارت در این کشور بوده اند و در مقایسه با ایران بویژه شهرهای حاشیه خلیج فارس دچار توهم می شوند .

در حالی که وسعت ایران ۲۰ برابر امارات و جمعیت ایران حدود ۷۰برابر امارات متحده عربی است میزان صادرات نفت آن کشور حدود۵ /۲ میلیون بشکه در روز یعنی بیشتر از دو برابر ایران می باشد. در حقیقت سهم هر اماراتی از میزان صادرات نفت خام حدود ۱۶۰ برابر سهم هر ایرانی است به عبارت دیگر سهم هر اماراتی از نفت صادراتی در هر سال معادل دو برابر سهم هر ایرانی در طول ۸۰ سال عمر خود است . باید در ارزیابی پیشرفت های حاصله در ایران این نکته را مورد توجه قرار داد تا بتوان به قضاوتی منصفانه و واقع بینانه دست یافت.

برخی دیگر از مردم می گویند کشور آلمان از تامین اجتماعی وسیعی برخوردار است مثلاً حقوق بیکاری وضع شده به نحوی است که این مقدار حقوق از حقوق بسیاری از کارمندان و حتی مدیران ایران بیشتر است . در انگلستان سیستم درمانی آن پیشرفته است و همه مردم تحت پوشش درمان رایگان در بسیاری از موارد قرار دارند.

مقایسه وضع این کشورها با ایران و عملکرد ضعیف تر ایران در این زمینه ها، می تواند نزد برخی از افراد، ملاک ارزیابی عملکرد ها و دستاوردها در ایران واقع گردد .

برای یک مقایسه معقول باید این نکته را توجه داشت که اولاً انگلستان قرن ها مستعمرات زیادی در جهان داشته و از جمله در مقاطعی یک سوم خشکی های عالم مستعمرات رسمی انگلستان بوده و این کشور با سوء استفاده و غارت منابع کشورها، تمام زیربناهای کشورخود را ساخته است . آلمان نیز برای بدست آوردن چنین موقعیتی تلاش ناموفقی را در دو جنگ جهانی تجربه کرد. انگلستان هنوز هم مستعمراتی دارد و با نفوذی که در بسیاری از کشورها دارد، درآمدهای نامشروعی را نصیب کشور خود می سازد. ثانیاً انگلستان و‌آلمان مالیات بسیار سنگینی را از مردم خود می گیرند به نحوی که گاه به ۴۲ درصد تولید ناخالص داخلی آنها می رسد . میزان مالیات دریافتی در آلمان حدود ۴۰۰ میلیارد دلار است که این مقدار ۱۰ برابر اوج در آمد نفتی ایران در سال (۱۳۸۴) است . طبیعی است که وقتی ۴۰۰ میلیارد دلار مالیات دریافت می نماید، سهم هر بخش از کشور از جمله سهم تامین اجتماعی آن بزرگ خواهد بود.

کل تولید ناخالص داخلی ایران ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلیارد دلار ارزیابی می شود که از میزان مالیات های دریافتی از مردم در آلمان کمتر و در خوشبینانه ترین حالت با آن مساوی است. توجه به این آمارها بستر قضاوت صحیح در مقایسه بین کشورها را فراهم می آورد.

افزایش شاخص های توسعه انسانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

- امید به زندگی: بعد از انقلاب اسلامی ، امید به زندگی در ایران ۱۵ سال افزایش یافته است . هم اکنون این شاخص در مردم کشور ما ۷۴ سال است . در حال حاضر بیش از ۹۷ درصد جمعیت روستایی و حدود ۱۰۰ درصد جمعیت شهری ایران ، به مراقبت های بهداشتی دسترسی دارند و شاخص های سلامت ، بهبود چشمگیری یافته است .

-مرگ و میر اطفال: امروزه نرخ مرگ و میر اطفال زیر ۵ سال از ۲۰۰ مورد درهرهزار تولد در قبل از انقلاب ، به حدود ۲۳ مورد درهرهزار تولد رسیده است . کاهش چشمگیر مرگ و میر اطفال طی سال های اخیر ، ناشی از عواملی چون گسترش شبکه بهداشتی- درمانی کشور ، افزایش دسترسی به خدمات و مراقبت های اولیه بهداشتی است .

-واکسیناسیون: شاخص پوشش واکسیناسیون اطفال زیر ۵ سال در ایران از حدود ۱۳ درصد در سال ۱۳۵۷ به بیش از ۹۹ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده است . به همین دلیل ، بسیاری از بیماریهای عفونی و مسری ، از طریق اجرای واکسیناسیون در اطفال کاهش یا ریشه کن شده و ایران را در سطح استانداردهای جهانی قرار داده است .

بهداشت و درمان: در سال ۹۰ میزان دسترسی جمعیت ساکن در مناطق روستایی به آب آشامیدنی سالم به ۹۶ درصد رسیده است که تعداد بیمارستان‌ها در سال ۹۰ به ۸۳۰ بیمارستان افزایش یافته است.

بیش از ۶۵ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش بیمه های درمانی قرار گرفته اند.

از نظر شاخص‌های سلامت زنان به ارقام افتخار آمیزی پس از انقلاب از جمله کاهش ۹۰ درصدی مرگ و میز زنان باردار و کاهش زایمان توسط افراد دوره ندیده به کمتر از ۲ درصد رسیده‌ایم.

تعداد تخت‌های بیمارستانی از ۵۷ هزار تخت در سال ۵۷ به ۲۱۰۷۹۷ تخت در سال ۱۳۹۰ رسیده است. همچنین تعداد خانه‌های بهداشت از ۲۵۰۰ به ۲۰۵۶۱ باب، مراکز بهداشتی، درمانی و روستایی از ۱۵۰۰ به ۹۳۴۵ مرکز،مراکز بهداشتی درمانی شهری از ۸۰۰ به ۳۷۷۰ مرکز افزایش یافته است.

تعداد دانشجویان گروه پزشکی در سا ل ۱۳۹۰ به ۴۲۵۹۱ رسید. در حالی که این رقم در سال ۵۷، ۲۳۰۰۰ نفر بود. تعداد پزشکان متخصص از ۷۰۰۰ نفر در سال ۵۷ به ۹۰۷۹۲ نفر در سال ۹۰ افزایش یافته است.

افزایش تعداد زنان عضو هیئت علمی دانشگاهها که اکنون با نزدیک به ۶ هزار نفر یک سوم کل اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی را تشکیل می‌دهند، افزایش دانشجویان خانم تا مرز دو سوم کل دانشجویان کشور همه از دستاوردهای پس از انقلاب اسلامی ایران در ۳۳ سال گذشته است.

این جزء افتخارات ماست که مجلس پنجم ۵۰ درصد ظرفیت رشته‌های تخصصی پزشکی را به زنان اختصاص داد. بر این اساس اکنون در بسیاری از رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی دانشمندان و افراد با تجربه زن داریم که مشغول خدمت رسانی به مردم هستند.

تعلیم و تربیت: ایران تا قبل از پیرزی انقلاب اسلامی دارای پائین ترین شاخص توسعه انسانی بود. نرخ باسوادی بزرگسالان از ۸/۴۱ درصد دراوایل انقلاب اسلامی (۱۳۵۹) به ۱/۵۷ درصد در سال ۶۷ و سپس ۸۵ درصد در سال ۹۰ رسیده است. در حالی که در سالهای پایانی رژیم شاه کمتر از نیمی از جمعیت لازم‌التعلیم تحت پوشش آموزش‌های لازم بودند.

جهش های علمی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی

الوین تافلر فیلسوف مشهور آمریکایی که کتاب های متعددی در خصوص پیش بینی تحولات جهانی در آینده دارد در کتاب جابه جایی قدرت خود می نویسد؛ «نظامی گری ، ثروت و دانایی ابزارهای اصلی قدرت هستند و سایر منابع از اینها سرچشمه می گیرند. اما علم و دانایی انعطاف پذیرترین و بنیادی ترین منبع قدرت است. زیرا می تواند به شخص کمک کند تا چالش هایی را دفع کند که ممکن است به استفاده از زور یا ثروت نیاز داشته باشد.

ایران اسلامی هم اکنون در بسیاری از عرصه های علمی بویژه در زمینه طب ، انرژی هسته ای ، نانو تکنولوژی ، بیو تکنولوژی ، سلولهای بنیادی و دیگر فناوری های نوین صاحب رتبه های برتر جهانی است که به صورت اجمال به برخی از این دستاوردها اشاراتی خواهیم داشت .

-ایران بالاترین رشد مقالات علمی را در سال ۲۰۱۲ در جهان داشته است.

-ایران رتبه نخست تولید علم را در منطقه خاورمیانه به خود اختصاص داده است.

- براساس تازه ترین آمار مؤسسه بین المللی اطلاعات علمی ( ISI ) ، محققان ایرانی با ارائه بیش از ۱۷ هزار مقاله علمی ، از لحاظ تعداد کل تولیدات علمی نمایه شده ، در جایگاه هفدهم جهان قرار گرفته اند.

-تعداد مراکز آموزش عالی کشور از ۲۲۳ مرکز ( در قبل از انقلاب ) به بیش از ۲۵۰۰ مرکز رسیده است ، یعنی حدوداً دوازده برابر شده است .

-تعداد دانشجویان در سطح دکترا از حدود ۱۷ هزار تن در اوایل انقلاب ، به بیش از ۳۰۰ هزار تن افزایش یافته است . امروزه آمار دانشجویان در مجموعه دانشگاههای ایران به حدود ۳ میلیون و سیصد هزار نفر رسیده است که در مقایسه با قبل از انقلاب ۲۷ برابر شده است . هفته نامه « نیوزویک » در یکی از شماره های اخیر خود اعلام کرد که یکی از بهترین مؤسسات علمی جهان در ایران است . در این گزارش از موفقیتهای دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاههای ایران بویژه دانشگاه صنعتی شریف در عرصه های بین المللی ، اشاره شده است.

- هر سال میزان تولید علم در کشور به دو برابر می رسد. در سال ۱۳۹۰ ایران مقام پنجم آسیا و اول منطقه در تولید علم و فنّاوری به‌ویژه در رشته‌های ریاضی، مکانیک، پلیمر، شیمی، مهندسی شیمی، فنّاوری نانو و پزشکی و رتبۀ دوازدهم ریاضی، سیزدهم کامپیوتر، هفدهم مکانیک، هیجدهم شیمی، پانزدهم نانو در جهان بوده است.

- دستیابی به دانش فنّی استفاده از پلیمرهای گیاهی در صنایع بسته‌بندی، در جایگاه پنجمین کشور پس از امریکا، آلمان، انگلیس و ایتالیا، تنها بخش ناچیزی از افتخارات کسب‌شده در این زمینه است.

- ایران در تولید داروهای بیوتکنولوژی جزو ۱۲ کشور اول دنیاست.

- دانشمندان کشورمان موفق شده‌اند مواد و داروهایی را تولید کنند که یا در سطح جهان سابقۀ قبلی نداشته یا تولید آنها فقط در انحصار چند کشور خاص بوده است. ساخت اولین داروی ضددیابت در جهان، تولید اسپرم از مغز قرمز استخوان زنان، ساخت پوست مصنوعی، ساخت داروی کنترل ایدز، ساخت داروی سرطان پوست، درمان ضایعات نخاعی، قلبی، کبدی، عروقی و چشمی با استفاده از سلول‌های بنیادین، طی مراحل نهایی بیش از سی قلم داروی بیماری‌های صعب‌العلاج، کار بر روی بیش از صد طرح تحقیقاتی نانوتکنولوژی و ساخت قوی‌ترین چسب بافتی جهان با ترکیبی از فنّاوری نانو و چسب بافتی هوشمند با عنوان نانو گیو (nano give)، ساخت حداقل چهار داروی بیوتکنولوژی از جمله اریترو پولتین، آنها اینتروون، استرپتوکیناز، gcsf و اینترفون بتا در حالی انجام شد که تعداد کل این داروها در جهان حدود ۳۵ تا چهل مورد بود و قبل از این موفقیت، تکنولوژی آن، فقط در اختیار دو کشور قرار داشت؛ بنابراین این تولیدات نمونه‌های دیگری از موفقیت‌های کسب‌شده در این بخش است.

-هم اکنون ۸۵ درصد زنان ایرانی باسواد هستند ، درحالی که نرخ باسوادی زنان قبل از انقلاب اسلامی حدود ۳۵ درصد بوده است. در حال حاضر حدود ۶۷ درصد از پذیرفته شدگان دانشگاهها از میان دختران و زنان هستند .

-ایران درمجموع در ردیف ۱۰ کشور برتر جهان در المپیادهای علمی قرار گرفته است. در المپیادهای ریاضی، شیمی ، فیزیک، کامپیوتر و نجوم در دنیا چند بار حائز رتبه اول شده ایم.

پیوند اعضا: هم اکنون ایران جزء ده کشور اول دنیا در زمینه پیوند اعضای بدن است . امروزه بیش از ۸۰ مرکز پیوند اعضاء چون قلب ، کلیه ، کبد ، مغز استخوان ، ریه و غیره در ایران فعال هستند . مطابق آمار در ۲۵ سال اخیر ، حدود ۲۵ هزار پیوند کلیه ، در ایران انجام شده که از این لحاظ ، ایران در ردیف کشورهای پیشرفته محسوب می شود . ایران در زمینه جراحی لاپاروسکوپی ، مقام سوم جهان را کسب کرده است . در حال حاضر ، جراحی پیوند کلیه بدون ایجاد برش در ایران انجام می شود .

ایران در زمینه جراحی و پیوند قلب و ریه ، پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است . سالانه ۱۸۰۰۰ عمل قلب در ایران انجام می شود که ایران را در این خصوص، جزو ۱۰ کشور برتر جهان قرار داده است. ایران در زمینه جراحی و پیوند سرخرگ زیر قفسه سینه و عمل قلب باز، موفقیت های مهمی را ثبت کرده است.

– تولید دارو: هم اکنون ۹۸ درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید می شود و طبق نظر کارشناسان ، ایران هر سال ۵۰ داروی جدید وارد بازار می کند . به عنوان نمونه داروی ” سینووکس ” برای درمان بیماران ام .اس . که تولید آن در جهان انحصاری بود ، حدود دو سال است در ایران تولید می شود. در این زمینه ایران به عنوان دومین تولید کننده این دارو در جهان شناخته شده است. تولید داروی ” آیمود ” ( IMOD ) در پیشگیری و بهبود بیماری ایدز نیز حاصل تلاشهای محققان ایرانی است.طبق گفته کارشناسان، این دارو سیستم دفاعی بدن فرد مبتلا را در برابر عوارض عفونی بیماری ایدز تقویت می کند . در حال حاضر داروی ” آنژی پارس ” ( Angipars ) برای بهبود زخم پای بیماران دیابتی ، ” داروی اینترفرون پگیله ” برای درمان بیماری هپاتیت c و داروهایی برای درمان بیماریهای ریوی و عفونی جانبازان کیمیاوی در ایران تولید می شود .

سلول های بنیادی: در دنیای امروز، طب ترمیمی با استفاده از روش سلول درمانی به مدد دکتران طب آمده تا بافت از بین رفته بدن ، جایگزین شود . اینک در ایران اسلامی ۱۰۰ مرکز تحقیقاتی در تولید سلول های بنیادی ، سلول های کبدی ، تولید غضروف ، تداوی سرطان و درمان ناهنجاریهای استخوان فعال هستند . پژوهشکده رویان نیز به عنوان مرکزی علمی و شناخته شده در جهان ، در تولید علم و تکنولوژی های کمک کننده باروری ، سلولهای بنیادی جنینی ، ترمیم چشم ، تولید نای مصنوعی و … دستاوردهای مهمی را به دست آورده است . تلاشهای خستگی ناپذیر محققان رویان، ایران را در ردیف ۱۰ کشور برتر دنیا در زمینه سلولهای بنیادی قرار داده است. سالانه هزاران بیمار خارجی برای تداوی بیماریهایی نظیر ناباروری ، جراحی پلاستیک و زیبایی ، بیماریهای دهان و دندان و انواع جراحی ها به ایران سفر می کنند .

پژوهشکده رویان: پژوهشکدۀ علوم سلولی و ناباروری رویان، یکی از مراکز تحقیقاتی وابسته به جهاد دانشگاهی کشور است که در زمینه بهداشت باروری و ناباروری و علوم تولیدمثل فعالیت می‌کند. این مرکز در کنار فعالیت‌های درمانی و سرویس‌دهی به زوج‌های نابارور، بخش اصلی فعالیت‌های خود را در حوزه امور پژوهشی و آموزشی متمرکز کرده و در قالب چندین گروه تخصصی در زمینه علوم باروری و تولید‌مثل تحقیق می‌کند. محققان این پژوهشکده در کنار موفقیت‌هایی، نظیر تولد اولین مورد نوزاد با استفاده از جنین منجمد در ایران (سال ۱۳۷۵) و تولد اولین نوزاد حاصل از روش ICSI با استفاده از اسپرم منجمدشده یک فرد بیضه‌برداری‌شده (سال ۱۳۷۸)، اخیراً توانستند با کشت و تکثیر نخستین رده از سلول‌های بنیادی جنینی انسان (بن‌یاخته‌های جنینی) در ایران (سال ۱۳۸۲) به فنّاوری تولید سلول‌های بنیادی جنین انسان دست پیدا کنند.

نانوتکنولوژی: نانوتکنولوژی از تکنولوژی های کلیدی قرن ۲۱ است . ایران درتکنولوژی نانو در خاورمیانه رتبه اول و در میان کشورهای اسلامی، رتبه دوم و در جهان در رده هفدهم قرار گرفته است .

نانو تکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است و از تکنولوژی سطح بالایی در دنیا برخوردار است . تکنولوژی نانو واژه ای است که به تکنولوژی های پیشرفته در عرصه کار با مقیاس نانو که یک میلیاردم متر است ، اطلاق می شود . به گفته کارشناسان در حال حاضر ۱۲۰ موسسه پژوهشی و ۶۰ آزمایشگاه در حوزه نانو در ایران فعال هستند. اکنون ایران به مدد متخصصین و جوانان فعال ، توانسته به تولید چند نوع نانو پودر ، تولید چند نوع نانو کامپوزیت و نانو پوشش ها دست یابد . پژوهشگران ایرانی موفق به نوعی نانو کامپوزیت شدند که در صنایع داروسازی ، غذایی ، کاغذ سازی ، آرایشی ، بهداشتی و ساخت پروتزها در صنایع طبی مورد استفاده قرار می گیرد . همچنین ایران توانسته با ساخت یک میکروسکوپ در ابعاد نانو متر ، از نانو ساختارها ، انتی بادی ها ، پروتئین ها و مولکولهای DNA تصویربرداری کند . قدرت تصویر برداری این میکروسکوپ ، منحصر به فرد است . با ساخت این دستگاه ، ایران به جمع چند کشور صاحب تکنولوژی ساخت این نوع میکروسکوپ پیوسته است .

فناوری هسته ای: جمهوری اسلامی به رغم تحریم های شدید امریکا و فشار به کشورهای دیگر برای نداشتن همکاری در طرح هسته ای ایران، توانست چرخه سوخت هسته ای را با دستان دانشمندان داخلی به صورت چشمگیری افزایش دهد تا جایی که تعجب جهانیان را برانگیزد.

در سال ۷۹ ایران تصمیم گرفت که خود راه‏اندازى UCFرا آغاز کند و ۴۰۰ نفر از فارغ‏التحصیلان‏دانشگاه‏هاى کشور را در رشته‏هاى مختلف گردهم آورد واین کار را آغاز کرد. پس از دریافت خسارت از چین‏با تلاش شبانه‏روزى در اسفند سال UCF۸۲راه‏اندازى شد و در خرداد سال ۸۳ به صورت کامل به‏بهره‏بردارى رسید. در پروژه UCFاصفهان افتخار داریم که تمام فارغ‏التحصیلان دانشگاه‏هاى داخل کشور دراین زمینه تلاش کردند و ما حتى از یک متخصص خارجى نیز استفاده نکردیم.

جمهورى اسلامى ایران در حال حاضر در رابطه با چرخه سوخت هسته‏اى هفتمین کشور در دنیا است که ازاین تکنولوژى برخوردار مى‏باشد و در زمینه غنى‏سازى نیز رتبه ۵ یا ۶ دنیا را به خود اختصاص داده است.

در این خصوص، نظام جمهوری اسلامی توانست با کشف و استخراج اورانیوم طبیعی در یزد و فناوری آن در اردکان یزد و سپس تبدیل آن به سه ماده: «هگزا فلوراید اورانیوم، «اکسید اورانیوم» و «تترا فلوراید اورانیوم» را در «پایگاه هسته‌ای اصفهان»، بزرگترین گام های چرخه سوخت هسته ای بردارد و سپس با تأسیس پایگاه در «نطنز» با استفاده از دستگاههای سانتریفوژ به غنی سازی اورانیوم دست یابد. این امر، ایران را به ردیف دهمین کشور با فناوری هسته ای ارتقا داده است.در حال حاضر ایران در فردو و نطنز بیش از ۱۵ هزار سانتریفیوژ دارد که غنی سازی ۲۰ درصد را انجام می دهیم.

همچنین، طراحی رئاکتور آب سنگین در اراک و به مرحله نهایی رسیدن نیروگاه اتمی در بوشهر، گام های دیگری بود که نشان داد مدیریت انقلابی نظام جمهوری اسلامی را به کشوری پیشرفته تبدیل می کند.

تکنولوژی فضایی: ۱- رونمایى از ماهواره امید: امید اولین ماهواره بومى ایران است که به منظور مصارف تحقیقاتى و مخابراتى به دست متخصصان ایرانى طراحى و ساخته شده است.

۲- ایستگاه هدایت و کنترل ماهواره: این ایستگاه وظیفه تعیین موقعیت ماهواره را برعهده داشته و ارتباط رادیویى با ماهواره را برقرار مى‏کند و فرمان‏هاى کنترل لازم را به ماهواره ارسال نموده و پاسخ ماهواره را دریافت مى‏کند.

۳- افتتاح پایگاه پرتاب فضایى ایران: این پایگاه به منظور پرتاب ماهواره‏هاى ایرانى در داخل کشور طراحى و ساخته شده است.

۴- پرتاب موشک ماهواره‏بر ایرانى با نام «سفیر»: این موشک، یک راکت کاوشى است که از جمله مقدمات اولیه پرتاب ماهواره به مدار است و وظیفه شناسایى محیط پروازى ماهواره‏ها قبل از پرتاب را انجام مى‏دهد. راکت پرتابگر کاوش یک شامل بیش از ۱۰هزار تنوع قطعه در اجزاى مختلف اعم از موتور، بدنه، هدایت و کنترل است که کارشناسان رشته‏هاى مختلف دانشگاهى طى ۱۰سال گذشته ساخت تمامى اجزاى آن را بومى نموده و اینک صنایع هوافضاى جمهورى اسلامى قادر به ساخت کامل آن است. با رونمایى از ماهواره امید و پرتاب کاوشگر فضایى، جمهورى اسلامى ایران جزء چند کشور نخست جهان شد که مرکز آزمایش ماهواره در شرایط فضا را ایجاد کرده است.

صنایع نظامی: ایران که قبل از انقلاب تقریبا تمام تسلیحات نظامی خود را از خارج وارد میکرده در زمره یکی از کشورهای تولید کننده تسلیحات پیشرفته نظامی در جهان قرار گرفته و در کنار کشورهایی چون هند، برزیل و یوگسلاوی مطرح شده است و تولیدات خود را به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر می کند.

تولید محصولات الکترونیکی و راداری، ادوات و تجهیزات خاص از این جمله است. اکنون ایران در زمینه صنایع زرهی و ساخت انواع نفربر در بین ده کشور برتر دنیا قرار گرفته است. به برخی از اقدامات انجام شده در صنایع نظامی اشاره میکنیم:

ساخت ناو جماران، هواپیمای جنگنده آذرخش، طراحی و ساخت لانچر (پرتابکننده) چهار موشکی با قابلیت شلیک همزمان و تکتک، ساخت چرخبال آموزشی و چرخبال دو موتوره، طراحی و ساخت تانک پیشرفته ذوالفقار و راهاندازی خط تولید انبوه آن، ساخت تانک مدرن ، طراحی و ساخت خودرو تانکبر (ببر ۴۰۰)، ساخت انواع شناورها و یدککشها، ساخت زیردریایی و اسکله شناور، ساخت موشک فاتح ۱۱۰ (از موفقترین موشکهای زمین به زمین در جهان) و موشکهای دوربر شهاب (با سرعتی سه برابر موشک اسراییلی)، راه اندازی خطوط تعمیرات اساسی و بازسازی هواپیمای نظامی و خودکفایی در زمینه های ساخت و یا تعمیر بسیاری از تجهیزات و قطعات نظامی که در جنگ الکترونیکی کاربرد دارد.

ساخت هواپیمای جنگنده صاعقه، هواپیماهای آموزشی، بالگرد و هواپیماهای بدون سرنشین از هواپیماهای ۴ نفره «فجر-۳» از دیگر عملکردهای سازمان صنایع هواپیمایی است.

معرفی برخی از تولیدات صنایع موشکی:

موشک شهاب ۳ : ( برد ۲۵۰۰ کیلومتر / درصد خطا ۲ در ۱۰۰۰۰ )
موشک فاتح ۱۱۰ : ( یکی از دقیق ترین موشکهای موجود در داخل کشور با سوخت جامد )
موشک توفان : ( یکی از پیشرفته ترین موشکهای ضد زره با عمق نفوذ ۷۶۰ میلیمتر و برد ۳۸۵۰ متر و دارای سیستم ‘ ضد جمینگ ‘ تا دشمن نتواند آن را منحرف سازد و و مجهز به سیستم دید در شب وقابل شلیک از بالگرد های کبرا )
موشک تندر : ( طراحی شده جهت مقابله با زره های واکنشگر )
راکت صاعقه : ( طراحی شده جهت نابودی نفرات دشمن و دارای ۴۰ میلیمتر طول می باشد و اهمیت آن به جهت برد ، مقدار ترکشها و قدرت انفجاری آن می باشد و پرواز آن در هوا بدون صدا می باشد )
موشک صیاد۱و۲ : ( که جهت نابودی بمب افکنها و هواپیماهای شناسایی دشمن طراحی شده و زمین به هوا می باشد که به تولید انبوه رسیده است )
موشک شهاب ثاقب : ( موشک سطح به هوای شهاب ثاقب موشکی کوتاه برد جهت دفاع ضد هوایی در ارتفاع پایین و بسیار پایین است و دارای ردیاب و سیستم هدایت فرماندهی و کنترل بیسیمی است .و دارای سرجنگی ۱۴ کیلوگرمی و دارای ماسوره زمانی « ایر » می باشد که درصد خطای آن ۴ درصد می باشد .
موشک میثاق۱و۲ : ( این موشک نمونه مدرنیزه شده استینگر می باشد که از روی شانه پرتاب می شود که دارای سیستم هومینگ غیر عامل مادون قرمز با قابلیت تهاجمی در تمامی جهات است )
موشک کروز: ( طراحی شده جهت استفاده در هواپیما و شناور . که بر برروی شناور های ذوالفقار ۱۴۰۰ و ذوالجناح نصب شده و این شناور ها با سرعت ۹۰ کیلومتر حرکت کرده و همزمان اقدام به شلیک این موشک می کنند.

۱۰-موشک سجیل با برد بیش از ۲۵۰۰ کیلومتر

دستاوردهای انقلاب اسلامی در بخش کشاورزی

سرزمین ایران دارای مساحتی بالغ بر ۱۶۴ میلیون هکتار است که بیش از ۵۱ میلیون هکتار آن از اراضی خوب و با استعداد برای تولید محصولات کشاورزی است تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بدلیل سیاستهای نادرست رژیم پهلوی , کشاورزی کشور با ورشکستگی روبرو بود بسیاری از محصولات استراتژیک کشاورزی نظیر گندم و برنج از خارج وارد می شد و کسری فزاینده مواد غذایی به تورم قیمت این مواد در داخل کشور منجر شده بود.

بخش کشاورزی از مهمترین و استراتژیک ترین بخشهای اقتصادی کشور است. در حیطه کشاورزی و دامداری، طبق آمار رسمی دولت در سال ۱۳۵۶، رژیم پهلوی فقط توانایی تامین مواد غذایی مردم خود برای ۳۳ روز در سال را داشت و مجبور بود باقی مواد غذایی را از خارج وارد کند. برای مثال مرغ را از فرانسه، تخم مرغ را از اسرائیل، سیب را از لبنان، پنیر را از دانمارک و… وارد می کرد.

هم اکنون کشورمان به رغم دو برابر شدن جمعیت، به مرز خودکفایی رسیده است به گونه ای که با توجه به اینکه تولید گندم در سال ۱۳۵۶، ۵/۱میلیون تن بوده و کشور ما سال ها از بزرگترین واردکننده های گندم در دنیا محسوب می شده در سال ۸۳ با تولید بیش از ۱۴ میلیون تن- بعد از چهل و اندی سال- توانست به خودکفایی در عرصه این محصول استراتژیک دست یابد.

در عین حال به دلیل افزایش جمعیت، خشکسالی، صادرات آرد و گندم به عراق و افغانستان و استفاده از گندم در خوراک دام و طیور، در سال های اخیر شاهد واردات گندم به کشور بوده ایم.

تولید برنج , دومین محصول استراتژیک و پرمصرف کشور (پس از گندم ) , رشدی بالغ بر ۵۲ درصد نسبت به قبل از انقلاب اسلامی داشته است که تا حد بسیار قابل توجهی از واردات آن کاسته شده است .

طی سالهای پس از انقلاب اسلامی , علیرغم دو برابر شدن جمعیت ایران و افزایش مصرف سرانه , با خودکفایی کشور در بخش دام و تامین مواد غذایی , واردات اقلامی نظیر گوشت قرمز , مرغ , تخم مرغ و شیر قطع شده است .

یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی در بخش کشاورزی خودکفایی در تولید محصولات باغی بوده است . امروزه مرکبات , انار , کیوی , انبه , خرمالو و یا محصولاتی همانند پسته , زعفران , کشمش , همچنین میوه هایی همچون هلو , شلیل , زردآلو و سیب و انواع سبزیجات از ایران به کشورهای مختلف صادر می شود. شایان ذکر است ایران نخستین تولیدکننده محصولاتی نظیر پسته , زعفران و انار در جهان است .

در سالهای اخیر نیز با توجه به توانمندیهای بالقوه ایران برای تولید ارزان قیمت و نزدیکی به بسیاری از بازارهای مصرف , صنعت گل و گیاه مورد توجه بخش دولتی و خصوصی کشور قرار گرفته است در این راستا مسیولین کشور برآن هستند با استفاده از فن آوری جدید , تولیدکنندگان این بخش را یاری دهند.

امروزه دولتمردان جمهوری اسلامی ایران با در پیش گرفتن سیاستهای حمایتی ازجمله تامین به موقع تسهیلات , خریدهای تضمینی , حمایت از خسارت دیدگان خشکسالی و گسترش بیمه محصولات کشاورزی و دامی , سعی در حمایت هرچه بیشتر از تولید کنندگان بخش کشاورزی دارند.

براساس گزارش سازمان خواروبار کشاورزی سازمان ملل متحد،- فائو- ایران در سال های اخیر رتبه نخست صادرات کشاورزی را در میان کشورهای خاورمیانه کسب کرده است.

سازمان جهانی خوار و بار و کشاورزی (فائو) در گزارشی در مورد وضعیت کشاورزی کشورمان در سالهای پس از انقلاب اسلامی با اعلام این که مجموع تولید حدود ۱۰۰ رقم محصول کشاورزی ایران در سال ۱۹۷۸ بیش از ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده است , این رقمرا در پایان سال ۹۰ بیش از ۱۰۰ میلیون تن اعلام کرده است که بیش از ۷۰ میلیون تن رشد نشان می دهد .

بر اساس این گزارش , تولید انواع میوه در کشور ما در سال ۱۹۷۸ حدود ۲ میلیون و ۸۸۳ هزار تن بوده است که این رقم در سال جاری با افزایش ۱۵ میلیون تنی به ۱۸ میلیون و ۸۴۷ هزار تن رسیده است .

سازمان جهانی خوار و بار و کشاورزی (فائو) در این گزارش اعلام کرد : حجم تولید محصولات تولید شکر یعنی نیشکر و چغندر قند در سال ۱۹۷۸ میلادی بیش از ۴ میلیون و ۵۵۷ هزار تن بوده است که این رقم در حال حاضر به بیش از ۱۳ میلیون و ۵۳۰ هزار تن رسیده است . تولید نیشکر و چغندر قند طی سی سال گذشته بیش از ۷ میلیون تن و به عبارتی ۱۶۱ درصد رشد داشته است .

حجم تولید انواع سبزی جات و صیفی جات در سال ۱۹۷۸ بیش از ۴ میلیون و ۶۲۱ هزار تن بوده است که این رقم در سال جاری به بیش از ۱۹ میلیون و ۷۶۰ هزار تن افزایش یافته است .

سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی اذعان میکند که ایران با تولید ۲۵ میلیون تنی نهمین تولید کننده بزرگ غلات در قاره آسیا است .

بر اساس این گزارش ایران نهمین تولید کننده بزرگ غلات در قاره آسیا شناخته شده است . چین با تولید ۴۴۵ میلیون تن غلات در سال ۲۰۰۶ بزرگترین تولید کننده غلات در آسیا طی این سال بوده است .

همچنین گرسنگی و سو تغذیه در ایران از ۳۰ درصد جمعیت کشور در سال ۱۹۷۰ به کمتر از ۴ درصد جمعیت در سالهای اخیر رسید.

حضور جهادگران متخصص و متعهد در صحنه توسعه عمران و آبادانی روستاها و کشاورزی , تامین نهاده های مورد نیاز کشاورزان , اجرای طرح های عمرانی مختلف , توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و انتقال دانش فنی به کشاورزان و توسعه تکنولوژی های جدید سبب شد که چهره ی کشاورزی در روستاهای ایران به تدریج تغییر یافته و امروزه به نقطه ای رسیده ایم که حداقل ۹۶ درصد محصولات مورد نیاز کشور در داخل تولید شده و کشور از وابستگی به اجانب رهایی نسبی پیدا کرده است .

در این سالها صادرات محصولات کشاورزی به نحو بی سابقه ای رشد یافته و از ۲۵ میلیون دلار در سال ۱۳۵۵ به رقم ۵میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ افزایش یافته است.

پیشرفت های بخش راه و ترابری: به اعتقاد کارشناسان، پیشرفت در صنعت حمل و نقل کشور، انقلابی در این بخش محسوب می شود؛ زیرا در ۲۵ سال پیش از پیروزی انقلاب ۹۰ هزار کیلومتر راه آسفالتی و شوسه روستایی و ۷۶ هزار کیلومتر جاده و راه اصلی و فرعی در شهرهای گوناگون احداث شد؛ در حالی که در سال ۵۷ مجموع راههای اصلی و فرعی کشور حدود ۳۶ هزار کیلومتر بود.حال آنکه در پایان سال ۱۳۸۵ مجموع راههای اصلی و فرعی کشور حدود ۱۰۰۷۱۹۸ کیلومتر بوده است.

در شبکه ریلی کشور نیز در حال حاضر ۶۱۰۰ کیلومتر شبکه اصلی و بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر شبکه فرعی راه آهن وجود دارد و در واقع به همت متخصصان داخلی سالانه ۶۰۰ کیلومتر راه آهن احداث می شود که در آینده نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر امکان افزایش دارد.

دستیابی متخصصان داخلی به توانایی پیشرفته ترین سطح تعمیر اساسی (اورهال) هواپیماهای پهن پیکر یکی از موارد پیشرفت در صنعت هواپیمایی است.

ساخت هواپیماهای ایران ۱۴۰ با هزینه هر فروند ۵/۸ میلیون دلار و توانایی ساخت ۱۲ فروند در هر سال، نمونه چشمگیری از پیشرفت هایی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته است.

تأسیس فرودگاهها در مناطق دورافتاده و محروم کشور از امتیازهای کشور پس از پیروزی انقلاب است.

رشد ۸۰برابری تلفن پس از انقلاب: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، دایری تلفن همراه و ثابت در سطح کشور، ۶۲ برابر رشد داشته است.

ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، ۸۵۰ هزار و ۸۰۰ شماره تلفن در سطح کشور دایر بود که با تلاش‌های صورت گرفته، این تعداد تاکنون به حدود ۷۵ میلیون و ۶۸۱ هزار شماره تلفن ثابت و همراه رسیده است.

توسعه بخش مخابرات در روستاها که قبل از انقلاب در حد صفر بوده است، پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی رشد قابل توجه به خود دیده است به طوری که تعداد روستاهای دارای ارتباط مخابراتی که در سال ۵۷ تنها ۳۱۲ روستا بوده است، در پایان آذر ۹۰ به ۸۹ هزار روستا افزایش یافته و رشد بیش از ۳۰۰ برابری را نشان می دهد.

حوزه نفت و گاز و پتروشیمی: بعد از پیروزی انقلاب ، تحول مهمی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ایران ایجاد شد . پیش از انقلاب ذخیره قابل تولید نفت ۴۱ میلیارد بشکه بود که با کشف میدان های نفتی جدید ، این میزان به ۱۳۸ میلیارد بشکه نفت رسیده است.

هم اکنون از نظر میزان ذخایر گازی ، ایران دومین کشور جهان است . پروژه پارس جنوبی ازجمله میدان های بزرگی است که ۸ درصد ذخیره گازی جهان و ۵۰ درصد ذخیره گازی ایران در آن قرار دارد .

در زمینه صنعت پتروشیمی نیز ایران رشد چشمگیری داشته است . امروزه ۴۵ واحد پتروشیمی در ایران احداث شده ، در حالیکه پیش از انقلاب فقط ۶ واحد پتروشیمی در ایران وجود داشت. با احداث مجتمع های صنعتی پتروشیمی در مرودشت، خارک، شیراز، آبادان و چند شهر دیگر، ایران در بخش هایی چون تولید کود کیمیاوی، گوگرد، آمونیاک، اوره، اسید فسفریک، فسفات آمونیوم، مواد پلیمری و مواد کیمیاوی و انواع و اقسام اسیدها و مواد شوینده به خودکفایی رسیده و بسیاری از این محصولات را به کشورهای دیگر صادر می کند . تا پایان امسال آینده ، محصولات پتروشیمی ایران به ۶۵ میلیون تن خواهد رسید . در این راستا ۲۵ درصد تولید پتروشیمی خاورمیانه توسط ایران تهیه می شود.

رکوردها در سد سازی: امروز نزدیک به ۱۹۰ سد بزرگ و کوچک در کشور داریم که نسبت به پیش از انقلاب ۱۰ برابر شده است.ایران در حال حاضر به لحاظ کیفیت طراحی و اجرای طراحی سدسازی رتبه اول را در منطقه دارد و با توجه به چشمگیر بودن حضور کارشناسان و متخصصان ایرانی در مجامع بین‌المللی سد‌سازی نظیر کمیسیون بین‌المللی سدهای بزرگ ( Icold)، ایران جزء تولید کننده‌های درجه یک دانش سد‌سازی در جهان است. بنا بر آمارهای منتشر شده، در حال حاضر ایران پس از چین و ترکیه، رتبه سوم سد‌سازی را در دنیا دارد.

ایران به لحاظ کیفیت طراحی و اجرای سد‌سازی، رتبه سوم را در دنیا دارد و بنا به اظهارات متخصصان بین‌المللی، ایران رتبه اول را از نظر مطالعات جامع منابع آب دارد.

ساخت سدهای پیش از انقلاب عمدتاً توسط شرکت‌های آمریکایی، ایتالیایی، اتریشی، آلمانی و برخی دیگر از کشورهای اروپایی صورت می‌گرفته است. قبل از انقلاب ۱۳ سد مخزنی و ۶ سد تنظیمی در کشور ساخته شده بود که سر جمع تمام سدهای کشور ۱۹ سد بود.

هم اکنون متخصصان ایرانی در کشورهای سریلانکا، کنیا، تاجیکستان و تعداد دیگری از کشورهای آفریقای و آمریکای لاتین به ساخت سد و نیروگاه مشغول هستند. به گفته وی،سد و نیروگاه سنگ توده و تونل انزاب در کشور تاجیکستان از مهمترین نمونه‌ها هستند.

حوزه صنعت: ایران در تولید موتور ماشین مقام اول را در خاورمیانه به دست آورده است. تولیدات صنایع موتور ایران در سال ۱۳۷۳ کمتر از ۱۰۰ هزار دستگاه بود . این میزان در سال ۱۳۸۶ به حدود یک میلیون دستگاه رسید و در حال حاضر به مرز ۵/۱ میلیون دستگاه رسیده است . هم اینک کارخانه های بزرگ موتورسازی نظیر ایران خودرو ، پارس خودرو و سایپا ، تولیدات متنوع خود را به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می کنند و حجم قابل ملاحظه ای از موتورهای تولید شده ، صادر می شود.

ایران در زمینه تولید فولاد نیز رشد چشمگیری داشته است . بنا به نظر کارشناسان ، تولید فولاد خام در سال ۱۳۵۷ ، ۳۷۰ هزار تن بوده که در سال ۱۳۹۰ به بیش از چهارده میلیون تن رسیده است .

- هم اکنون ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده سیمان در منطقه خاورمیانه ، ظرفیت تولید سالانه سیمان خود را به ۶۵ میلیون تن رسانده است . پیش بینی می شود تا پایان سال جاری ، ظرفیت تولید سیمان به ۷۰ میلیون تن برسد.

-ایران در زمینه ساخت بناهای عظیم ، گامهای مهمی برداشته است . گردشگرانی که از ایران بازدید می کنند ، با دیدن برجهای مرتفع در ایران ، شگفت زده می شوند . از جمله برجهای بزرگ ایران و جهان ، برج میلاد است. این برج به عنوان چهارمین برج مخابراتی و تلویزیونی جهان ، توسط طراحان و مهندسان ایرانی ساخته شده است. ارتفاع این برج زیبا ۴۳۵ متر است و در شمال غرب تهران واقع شده است .

سه نکته پایانی بحث:

نکته اول اینکه پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی کشور و موفقیت های آن در عرصه مختلف پس از انقلاب اسلامی از یکسو شاهدی بر بالندگی و پویایی نظام و کارآمدی آن است و از سوی دیگر گویای عزم و اراده جدی نظام برای دست یابی به توسعه و پیشرفت همه جانبه است و اهداف ترسیم شده برای دولت جمهوری اسلامی در اصل سوم قانون اساسی به نحوی بیانگر این امر است.

از این رو پیشرفت ها و موفقیت های کشور در عرصه های مختلف می تواند ملاک و معیار ارزیابی جهت گیری های کلی نظام و عزم آن برای حرکت در مسیر پیشرفت و توسعه باشد و از این لحاظ می توان کشورهای مختلف را بر اساس امکانات، منابع و … با یکدیگر مقایسه نمود و آنچه ارزش پیشرفت های بدست آمده از سوی نظام جمهوری اسلامی را دو چندان می کند توجه به این نکته است که این پیشرفت ها و موفقیت ها در کشور با وجود مشکلات و موانع بزرگی همچون تحریم ها و فشارهای قدرتهای بزرگ و جنگ تحصیلی و خسارتهای ناشی از آن و محدودیت های زیادی صورت گرفته است. مشکلات و موانعی که می تواند حرکت هر کشوری را در این راستا متوقف نماید.

نکته دوم اینکه ساختار رژیم گذشته به گونه ای بود که اجازه پیشرفت و توسعه کشور را سلب نموده بود،‌ وابستگی شدید به کشورهای بزرگ، بی توجهی به علم و تحقیقات علمی، بی اعتنایی به صنعت و توسعه کشاورزی و تولیدات داخل، وابستگی به نفت و عدم سرمایه گذاری عواید حاصله در جهت رشد و پیشرفت کشور و … از شاخصه های اصلی ساختار رژیم گذشته بودند،‌ بدیهی است با وجود این ساختار ناسالم و به ویژه با این تفکر و بینش، ادامه حیات این رژیم جز ترسیم آینده ای تاریک برای کشور چیز دیگری را به ارمغان نمی آورد از این رو اگر رژیم گذشته سقوط نمی کرد و به حیات خود ادامه می داد به یقین وضعیت کشور با امروز بسیار متفاوت بود و نه تنها از پیشرفت ها و موفقیت های علمی امروز خبری نبود که ما در راستای وابستگی به کشورهای بزرگ،‌ امروز به عنوان کشوری کاملا وابسته و غیر تأثیرگذار در معادلات بین المللی مطرح بودیم و در نهایت به عنوان نوکر و تأمین کننده منافع قدرت های بزرگ جایگاهی نامناسب در عرصه جهانی داشتیم. جایگاهی که به هیچ وجه با جایگاه و عظمت امروز نظام جمهوری اسلامی قابل مقایسه نیست. بنابراین ساختار، روند و خط مشی کلی رژیم گذشته به گونه ای بود که در صورت تداوم آن نمی توانست استقلال، پیشرفت و رشد و توسعه کشور را فراهم نماید و حاصلی جز وابستگی و عقب ماندگی و از دست رفتن عزت و اقتدار کشور نمی داشت.

نکته سوم اینکه بسیاری از پیشرفت های بدست آمده در کشور پس از انقلاب اسلامی مرهون نسلی است که در فضای انقلاب اسلامی به رشد و بالندگی دست یافتند. علاوه بر اینکه آنچه مهم است حمایت و جهت دهی استعدادهایی است که می تواند در مسیر رشد و پیشرفت کشور مورد استفاده قرار بگیرد. از این رو تحصیل کرده های رژیم گذشته و دانش آموختگان در جمهوری اسلامی همه جز سرمایه ای علمی کشور محسوب می شوند. که باید از ظرفیت ها و توانایی های آنان در جهت اعتلای موقعیت کشور بهره گرفت. کاری که در نظر جمهوری اسلامی صورت گرفته است ونیازمند توجه بیشتر مسئولان نظام است./جهان