رهبر انقلاب چگونه از افتادن ایران در تله 'توافق سیاسی بد' جلوگیری کردند؟

 رهبر معظم انقلاب نوزدهم بهمن‌ماه در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش و پدافند هوایی، افق گفت‌وگوهای هسته‌ای ۱۴ماهه میان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ را ترسیم کردند.

به گزارش گلستان 24، ایشان در این میان، هم به توانمندی‌ها و قابلیت‌های واقعی ایران اشاره داشتند و هم به اهداف واقعی طرف‌های غربی از ادامه گفت‌وگو و رفتارهای آنها از گذشته تاکنون بویژه پس از امضای سند ژنو توجه کردند.

سخنان ایشان حاوی چندین نکته تامل‌برانگیز است:

۱- تاکید بر یک مرحله ای و روشن، واضح، غیرقابل تفسیر و تاویل بودن توافق

ایشان توافق دومرحله‌ای را به این مفهوم که «در یک برهه‌ای درباره‌ی اصول کلّی توافق کنیم بعد درباره جزییات»، «پسندیده» ندانستند و دلیل آن را تجربه ‌ای دانستند که از رفتار طرف مقابل داریم.

ایشان افزودند: احساس می‌کنم که این وسیله‌ای خواهد شد برای بهانه‌گیری‌های پی‌درپی برسر جزییات.

طی ۱۲ سال گفت‌وگوی جمهوری اسلامی ایران بر سر حق خود برای بهره‌گیری از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای بویژه پس از امضای سند ژنو یا همان «برنامه اقدام مشترک» بارها عهدشکنی‌های طرف مقابل را دیدیم.

آنگاه که تهران طی یک مدالیته به ۶ ابهام مطرح شده پاسخ داد، زمانی که در تاسیسات غیرهسته‌ای و دفاعی خود را طی همکاری‌های فراتر از پادمان‌ها و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گشود، هنگامی که بر سر تبادل اورانیوم ۳.۵ درصد با سوخت ۲۰ درصد نخست با گروه وین و سپس با ترکیه و برزیل توافق‌هایی داشت و... هیچکدام سبب نشد موضوع هسته‌ای تهران نزد کشورهای غربی و در رسانه‌های آنها بسته شود. 

پس از امضای سند ژنو نیز دیدیم که از روشن ترین بندهای تصریح شده در این سند مانند پرداخت بدهی‌های قسط‌بندی شده تهران و تبادلات مالی گرفته تا تعلیق تحریم‌های صنایع هوایی و خودروسازی، یا با تاخیر روبرو بودیم یا تغییر چندانی را ندیدیم. 

این، در شرایطی بود که جمهوری اسلامی ایران به تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به همه تعهدهای خود برای کاهش ذخایر اورانیوم ۳.۵ درصد و تبدیل سوخت ۲۰ درصد، بکارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته، توقف ساخت فردو و تاسیسات آب سنگین اراک و... پایبند بوده است. 

حتی در همکاری‌های فراتر از وظایف خود، بر سر ۱۸ گام داوطلبانه با آژانس به توافق رسید و در شرایطی که فعالیت تمام تاسیسات هسته‌ای و بخش‌های مرتبط زیر نظر این نهاد فنی- حقوقی قرار دارد، آنگونه که بیستم بهمن ماه مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با شریه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» تاکید کرد، نشست دیگری طی چند هفته آینده ترتیب داده می شود.

همچنین همان فردای امضای سند ژنو، اختلاف برداشت‌ها حتی در موضوع‌های کلیدی مانند اعتراف به حق تهران برای داشتن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای نمایان شد. روشن شد ۲ طرف حتی نتوانسته‌اند درباره بندهای سوم و چهارم معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان. پی. تی) به برداشتی یکسان دست یابند. 

از سوی دیگر، بحث‌ها بر سر لغو تدریجی تحریم‌ها (مورد اشاره طرف غربی) یا ناگهانی (مورد تاکید تهران) بالا گرفت و همچنان یکی از مهمترین موضوع‌های مورد بحث است.

تمام اینها سبب می‌شود اثربخشی برنامه دومرحله‌ای برای توافق (توافق سیاسی تا فروردین ماه و توافق بر سر جزییات تا تیرماه) زیر سوال باشد و این بیم برود طرف مقابل همانگونه که پایبند نبودن خود به تعهدات را نشان داده است، پس از رسیدن به توافق سیاسی از آن برای محدودسازی بیشتر برنامه‌های تهران و نیز امتیازگیری‌های داخلی بهره گیرد و از فردای آن تا تیرماه هر لحظه بهانه‌ای تازه از آستین بیرون آورد و سرانجام با استناد به اختلاف‌های فراوان، توافق سیاسی و محدودیت برنامه‌های تهران را پس از تاریخ تعیین شده ادامه دهد. 

از سوی دیگر، تاکید بر «روشن، واضح، غیرقابل تفسیر و تاویل بودن توافق» برای این است که به گفته رهبر معظم انقلاب، «این‌جور نباشد که طرف مقابل- که با دبّه‌کردن و چک‌وچانه زدن، کار خود را پیش می‌برد- بتواند باز سر قضایای گوناگون بهانه‌گیری کند، دبّه در بیاورد، کارها را مشکل بکند».

۲- برداشته شدن تحریم‌ها

رهبر معظم انقلاب در سخنان خود گفتند «همه‌ی اینها برای این است که سلاح و حربه‌ی تحریم از دست دشمن خارج بشود» و تاکید کردند «باید "به معنای واقعی کلمه" تحریم از دست دشمن خارج بشود، تحریم برداشته بشود؛ توافق به این صورت ‌[بشود]؛ والّا اگر چنانچه در این زمینه به توفیق نرسیدند، ملّت ایران و مسئولین و دولت محترم و دیگران، راه‌های فراوانی دارند و یقینا باید آن راه‌ها را طی کنند برای اینکه بتوانند حربه‌ی تحریم را بی‌اثر کنند و کُند کنند.

همانگونه که ایشان پیشتر در دیدار شانزدهم تیرماه مسئولان نظام تهدید نظامی و تحریم را دو عامل مادی در دست استکبار جهانی برای دانستند و تاکید کردند «تحریم را با مجاهدتِ در باب اقتصاد مقاومتی بایستی خنثی کرد». 

ایشان با اشاره به گفته‌های غرب درباره دست نخوردن ساختار تحریم‌ها حتی با وجود توافق هسته‌ای گفتند: هسته‌ای بهانه است؛ مساله‌ هسته‌ای هم نباشد، یک بهانه‌ دیگری می‌آورند: مساله‌ حقوق بشر هست، مساله‌ی حقوق زنان هست، مسائل گوناگون فراوان را می‌سازند.
ایشان ششم آذرماه نیز در دیدار اعضای مجمع عالی بسیج مستضعفین با تاکید بر اقتصاد مقاومتی به عنوان راه مبارزه با تحریم‌ها تصریح کردند: تحریم و فشار اقتصادى به خاطر همین است که بلکه بتوانند از تلاش‌هاى رو به گسترش ملّت ایران جلوگیرى کنند.

گرچه در سند ژنو بر برداشتن تحریم‌های هسته‌ای یکجانبه، چندجانبه و بین‌المللی تاکید شده است با این همه، انتظار می‌رود آنگونه که تهران به تعهدهای خود پایبند بوده است طرف مقابل نیز به آنچه گفته است، عمل کند.

البته آمریکا و اتحادیه اروپا طی ۱۴ ماه گذشته- مخالف با متن برنامه اقدام مشترک- تحریم‌هایی علیه ایران وضع کرد و البته در توجیه برخی تحریم‌های تازه خود ادعا کرد این تحریم‌ها از پیش بوده و فقط دامنه آن را تغییر دادیم. اینجا نیز سوء برداشت طرف‌های غربی از متن سند ژنو روشن شد.

با این همه، رییس جمهوری آمریکا از حزب دموکرات که از آبان‌ماه متوجه شد با اکثریت نمایندگان جمهوریخواه در کنگره آتی روبرو است، بارها اعلام کرد در صورت تصویب تحریم‌های تازه علیه تهران آن را با استفاده از اختیارات خود وتو می‌کند. وی در بیان دلیل تصمیم خود گفته است تحریم‌های تازه به ایجاد شکاف میان اعضای ۱+۵ خواهد انجامید و همپیمانان آمریکا شکست گفت‌وگوها را بر عهده این کشور خواهند انداخت.

خواست تهران از آغاز اجرای سند ژنو، لغو کامل تحریم‌ها بوده است و رهبر معظم انقلاب نیز طی سخنان خود بر آن تاکید کردند.

۳- در نظر گرفتن تکریم، حرمت و پیشرفت ملّت ایران در برابر زیاده‌خواهی و زورگویی 

رهبر معظم انقلاب در سخنان خود بارها بر «زیاده‌خواهی، پررویی، باج‌خواهی» طرف مقابل به دلیل تکیه آنها بر «زور» و لزوم ایستادگی در برابر آن تاکید کردند.

ایشان با تاکید بر اینکه «معتقدیم که توافق نکردن، بهتر است از توافق بد»، افزودند: مطمئنّم که ملّت ایران هم آن توافقی را که در آن عزّت او محفوظ بماند، احترامش محفوظ بماند، منافعش حفظ بشود، مخالفتی ندارد، موافقت خواهد کرد؛ منتها باید این خصوصیات، «بلاشک» ملاحظه بشود؛ باید تکریم و حرمت ملّت ایران و مساله‌ی اساسیِ مهمّی که عبارت است از پیشرفت ملّت ایران، محفوظ بشود و محفوظ بماند.

ملت ایران ۳۶ سال پیش برای دستیابی به آرمان‌های انقلاب اسلامی و بازیابی همین کرامت، حرمت و پیشرفت بود که به پا خاستند و سرانجام توانستند اراده خود را به رژیم دست‌نشانده آمریکا در منطقه دیکته کنند و پایه‌های آن را فرو بریزند. 

طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این ملت بارها در معرض آزمون‌های خطیر همانند تحریم، ترور، جنگ تحمیلی، رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی، حوادث سال ۱۳۷۸، فتنه سال ۱۳۸۸ و... قرار گرفت و هر بار سربلند و البته با اندوختن تجربه‌های بیشتر از آن مقاطع عبور کرد. 
اینک که ایرانیان با صرف هزینه‌های فراوان مانند فداکاری‌ها و شهادت نخبگان و قله‌های علمی و جهادگر خود به دستاوردهای شگرفی در عرصه‌های دفاعی، موشکی، هوا و فضا، پزشکی، بیوتکنولوژی و... رسیده است، نمی توان با هیچ ابزاری مانع ادامه راه آنان شد.

گفت‌وگوهای هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نیز فقط مرحله‌ای از روند رو به رشد در مسیر بالندگی نظام است که نتیجه آن، هر چه باشد، جایگاه داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی کشور را ارتقا خواهد بخشید؛ همان امری که بی‌شک مورد خواست دشمنان نخواهد بود و شاید از ترس همین است که می‌کوشند به بهانه‌های گوناگون، گفت‌وگوها را با همین توافق‌های نیم‌بند ادامه دهند.