این سوال ها را چه کسی پاسخ می دهد؟

از سوی دیگر دیروز نیز گزارش های روزنامه گاردین و شبکه الجزیره نشان داد که سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) در گزارش های محرمانه خود که برای مقامات این رژیم ارسال می شده است چندین بار به صراحت اعلام کرده که برنامه غنی سازی ایران با هدف تولید سلاح هسته ای نیست.

این 2 گزارش در حالی در فاصله چند روز بنیان اتهام ها به برنامه هسته ای ایران را زیر سوال می برد که همین اتهام ها که در گزارش های اسمی آژانس تکرار شده مبنای شکل گیری پرونده ای علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران شده است. این درحالی است که اساسا این نهاد باید به عنوان عضوی بی طرف، صرفا ناظر فعالیت های هسته ای اعضا باشد به نحوی که همه عضوها در چارچوب “ان. پی. تی” بتوانند به فعالیت های صلح آمیز خود ادامه دهند، اما آن چه عملا اتفاق افتاده است استناد آژانس به گزارش نهادهای اطلاعاتی غرب بود که تا کنون حدود 12سال است روند برنامه هسته ای ایران را در افکار عمومی جهان به حاشیه سیاسی و تهدیدآمیز برده است. در همین باره 3 ملاحظه مهم وجود دارد.

1- طی سال های اخیر همواره بخشی از انتقادهایی که حتی رسانه های غربی به آژانس وارد می دانند موضوع سیاسی کاری (politicization) این نهاد است. شاید یکی از شاخص های تشخیص این سیاسی کاری ها این باشد که مثلا محمدالبرادعی تا وقتی مدیرکل آژانس بود همواره اظهارات دوپهلو درباره برنامه هسته‌ای ایران داشت و حالا که از این سمت خارج شده به صراحت می گوید، برنامه هسته ای ایران به سمت تولید سلاح نیست. البته این تنها مختص به البرادعی نیست. سیاسی کاری در آژانس تحت مدیریت آمانو نیز مورد اشاره منتقدان قرار دارد. مثلا روزنامه گاردین در مارس 2012 گزارشی با عنوان «رییس دیده بان هسته‌ای متهم به طرفداری از غرب در موضوع ایران» کار کرد. این روزنامه انگلیسی در این گزارش به نقل از مقامات سابق آژانس و برخی دیپلمات های بازنشسته نوشته بود که «آژانس از مسیر خود دور شده است.»اساسا باید گفت با افشای گزارش های محرمانه موساد که گزارش های داخلی بوده و طبعا برای بد بین ترین آدم ها نیز از صحت بالایی برخوردار است و نیز ماجرای «اسناد جعلی و ساختگی» سیا درباره برنامه هسته‌ای ایران نشان دهنده این است که اساسا در این نهاد که دوربین های متعدد در سایت های هسته ای ایران دارد، قرار نیست گزارش های مستند براساس واقعیت ها تنظیم شود و نوع نگاه سیاسی آن که حتی آمانو نیز به آن اذعان کرده است: «آژانس یک سازمان فنی است که در یک محیط بسیار سیاسی فعالیت می‌کند» دورنمایی نگران کننده را در رابطه با این نهاد در خصوص ارایه گزارش های غیر مستند و ساختگی پیش روی اعضا به خصوص ایران قرار می دهد.

2- در همین راستا نگرانی دوم شاید نگرانی جدی تری باشد. آژانس براساس توافق ژنو ناظر بر اجرای تعهدات ایران است. این نهاد در توافق جامع احتمالی نیز همین جایگاه خطیر را خواهد داشت و حالا براساس آن چه درباره گزارش های محرمانه موساد و گزارش های جعلی سیا منتشر شده، سوال این است اگر مثلا توافق جامع 10 ساله باشد، ایران چه زمانی درگیر با یک گزارش ساختگی دیگر آژانس خواهد شد؟به خصوص این که احتمالا هرگونه لغو تحریم های ایران نیز به گزارش های آژانس مرتبط می شود.

3- سوالی که از ابتدای اجرای توافق ژنو مطرح بوده این است که وقتی قرار است آژانس بر اجرای تعهدات ایران نظارت کند، آن هم با این شرایطی که گزارش هایش ساختگی و جعلی است و ممکن است بر روند تهیه گزارش های آژانس تاثیر بگذارد، چه کسی یا چه نهادی باید بر این ناظر، نظارت کند؟ چه کسی تایید می کند که گزارش های آژانس ساختگی است یا نه؟ و نکته دیگر این که با این شرایط چه سازوکاری قرار است بر رفتار طرف های مقابل به خصوص آمریکایی ها در اجرای تعهدات شان نظارت کند؟ آیا هیچ کس به این سوال ها پاسخ داده است؟