دومین شهر بزرگ مرزی سوریه چگونه سقوط کرد

گروه بزرگی از عناصر مسلح وابسته به سازمان القاعده در سناریوهای مشابه از طریق اراضی ترکیه در ماه گذشته حملاتی را بر ضد شهر ادلب انجام داده و بخش‌هایی از این شهر و همچنین شهر مرزی جسر الشغور را در یک عملیات برنامه‌ریزی ‌شده تحت کنترل خود گرفتند. ارتش سوریه در همین راستا به دنبال اجرای استقرار مجدد نیروهای خود برای مقابله با وضعیت نظامی جدید در این منطقه است و سعی دارد موقعیت دفاعی خود را در آن بهبود بخشیده و موازنه های قدرت را برای کسب زمان حفظ نماید تا در نهایت ابتکار عمل را در دست گرفته و با انجام عملیات پاتک نظامی، عناصر مسلح را از این مناطق خارج کند. 

اهمیت جغرافیایی و استراتژیکی شهر جسر الشغور و تشریح افق‌ها و مفاهیم این عملیات در ابعاد مختلف و همچنین برخی نتایج نظامی که می‌توان از تحولات اخیر برداشت کرد، از جمله موضوعاتی است که در این مقاله به آن اشاره خواهد شد. 

العهد نوشت: شهر جسر الشغور دومین شهر مرزی بزرگ در این استان بعد از ادلب از نظر تعداد جمعیت و مساحت است. رود العاصی این شهر را تقریباً به دو قسمت مساوی تقسیم کرده و مسیر اصلی بین لاذقیه و ادلب از آن عبور می‌کند. تسلط نظامی بر این شهر و اطراف آن از چند منظر قابل توجه است: 
-    امکان تسلط بر جنوب منطقه سهل الغالب به عنوان ورودی جنوبی خط اصلی امدادرسانی ارتش سوریه بین شهر حماه و حومه شرقی لاذقیه و یگان های مستقر در ادلب.  
-    تسلط بر مرزهای حومه شمال شرقی لاذقیه که برای حمایت از سواحل سوریه و همچنین شهر اللاذقیه یا حمله به این ساحل و شهر ضروری است.  
-    در اختیار داشتن خط استراتژیک مرتبط با دریای مدیترانه از طریق گذرگاه باب الهوی به شهر جسر الشغور و مسیر لاذقیه به ادلب و حلب که مسیر اصلی در مرزهای سوریه و ترکیه است. 

 

همکاری بین‌المللی با تروریست‌ها در روند سقوط جسر الشغور  
در این عملیات گروه بزرگی از عناصر مسلح وابسته به القاعده به ویژه جبهه اسلامی و جبهه النصره وارد عمل شدند. گروه جبهه اسلامی بعد از تأسیس "شورای فرماندهی انقلاب سوریه" از سوی تروریست‌ها که در شهر غازی عنتاب ترکیه مستقر است، به بزرگ ترین گروه‌های مخالف در شمال سوریه تبدیل شده و جبهه النصره نیز که براساس طرح‌های تعریف ‌شده از سوی ترکیه و عربستان و قطر باید در ابعاد تبلیغاتی و نه اعتقادی از القاعده فاصله بگیرد، به دنبال تسلط بر منطقه ای جغرافیایی در شمال سوریه است تا به عنوان هسته‌ای برای دولتی موقت به کار گرفته شود تا بعد از تسلط بر بشار اسد بر اساس برنامه‌های مخالفان دولت، کنترل اوضاع را در دست بگیرد.
 
از اینجا می‌توان سطح قابل توجه عملیات نظامی تروریست‌های مهاجم را در این منطقه متوجه شد، چرا که این عملیات از طریق سناریوی مشابهی برای حمله به شهر ادلب البته با تکنولوژی نظامی بیشتر صورت گرفت. بعد از اینکه تعداد گسترده ای از عناصر مسلح از طریق مرزهای ترکیه در این منطقه تجمع کردند، حمله اصلی از 2 محور آغاز شد: محور اول شمالی جنوبی بود که شامل درکوش - قنیة - الجانودیّة به جنوب جسر الشغور می شد و محور دوم غربی و شرقی بود که گذرگاه باب الهوى به سمت غرب جسر الشغور را در بر می‌گرفت.

این تحرکات با پوشش توپخانه ای گسترده بر ضد مراکز و موانع ارتش سوریه در این شهر و اطراف آن همراه شد و تروریست ها با استفاده از خودروهای پیشرفته آمریکایی و ژاپنی با سرعت قابل توجهی پیشروی کردند. همچنین گروه‌های انتحاری در این منطقه با بیش از 10 خودروی بمب گذاری شده انفجار موانع خط مقدم ارتش سوریه را به صورت تقریباً هم‌زمان بر عهده داشتند تا شکافی را ایجاد کنند که برای ورود گروه‌های مسلح به داخل این شهر با تعداد بالا کافی باشد و آن‌ها بتوانند نقاط محوری را در بخش‌های دفاعی شهر تحت اختیار خود بگیرند.

این در حالی بود که هم‌زمان تعدادی از تانک‌ها و خودروهای ارتش سوریه به وسیله موشک‌های آمریکایی بسیار پیشرفته تاو منهدم شد. حدود 20 پایگاه شناسایی شد که این موشک‌ها که با حرارت ردیابی می‌شوند به سمت آن‌ها شلیک شدند، تمامی این عملیات با نظارت اتاق عملیات پیشرفته ای بود که در اراضی ترکیه و نزدیک مرزهای سوریه فعالیت می‌ کرد و سامانه ای تأثیرگذار در فرماندهی و تسلط بر عملیات تهیه کرده بود.  
 

به این ترتیب با این عملیات پیچیده و ضمن همراهی کشورهای منطقه از جمله ترکیه و با استفاده از سلاح‌های آمریکایی شهر جسر الشغور مورد تهاجم گروه‌های تروریستی قرار گرفت. این شهر اهمیت راهبردی در معادلات نظامی دارد، چرا که آستانه مهمی برای ورود به عملیات هجومی حساس در سواحل سوریه یا عمق شمالی این کشور در استان حماه و حتی استان حمص به شمار می‌رود.

در بررسی و تبیین مفاهیم عملیات حمله به جسر الشغور می توان به موارد زیر اشاره کرد: 
- تعداد بسیار زیادی از عناصر مبارز خارجی در این عملیات شرکت کرده بودند که از وحشی ترین تروریست‌های بین‌المللی به شمار می‌روند. 

- پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در تاکتیک‌های هجومی تروریست‌ها به ‌وجود آمده بود، این موضوع درنتیجه آموزش گسترده است که آن‌ها در ترکیه و برخی کشورهای شناخته شده خلیج‌ فارس با نظارت مستقیم یگان‌های متخصص در عملیات هجومی ارتش آمریکا دریافت کردند.  

- تروریست‌ها سیستم‌های ارتباطات بسیار پیچیده و تسبیحات پیشرفته را در اختیار داشتند که موشک‌های ضد زره آمریکایی تاو که با حرارت رهگیری می کند و به تازگی اصلاح شده است، تنها یکی از آن‌ها است. این موشک‌ها در تعداد بسیار بالا در عملیات مذکور مورد استفاده قرار گرفت. این موشک‌ها از نظر کمی و کیفی بسیار بیشتر و پیشرفته ‌تر از موشک‌هایی است که از طریق فرانسه و با کمک نظامی سعودی ها برای مبارزه با تروریست ها به لبنان داده شده است. اقدامی که با جنجال تبلیغاتی گسترده همراه شد بدون اینکه فایده نظامی واقعی داشته باشد. 

- حضور مستقیم لجستیک و عملیاتی و امنیتی ترکیه در حمایت از گروه‌های تروریستی در این عملیات قابل ملاحظه بود. 

- اطلاعات دقیق ناشی از فرایندهای جاسوسی در مورد تعداد پایگاه‌های ارتش سوریه و تسلیحات موجود در اختیار آن‌ها و اماکن تمرکز آن‌ها به صورت گسترده از سوی سرویس‌های جاسوسی بین المللی شناخته شده به گروه‌های مهاجم داده شده بود که سرویس جاسوسی رژیم اسرائیل و تجهیزات پیشرفته آن در زمینه جاسوسی که آسمان سوریه را به صورت کامل پوشش می‌دهد، تنها یکی از سرویس‌های حامی تروریست‌ها در ابعاد اطلاعاتی بود. 

-هماهنگی نظامی گسترده‌ای در جریان این عملیات انجام شد که تنها از طریق یک اتاق عملیات بسیار پیشرفته و فعال در زمینه فرماندهی‌ قابلیت اجرا دارد. 

از آنچه درنتیجه مفاهیم و ابعاد و جزییات این عملیات گفته شد، مشخص است که ارتش سوریه خود را برای عملیات پاتک نظامی جهت بازپس‌گیری دو شهر ادلب و جسر الشغور آماده می‌کند، عملیاتی که برای بازگرداندن ابتکار عمل در عرصه مبارزات سوریه ضروری به شمار می‌رود.

بنابراین ارتش سوریه باید بازنگری های فراگیر و دقیقی در تنظیم مانورهای دفاعی خود انجام دهد تا بتواند به صورت موفق در برابر ارتش‌های نظامی و مجهز بایستد، چرا که تنها با گروه‌های مسلح متفرق و غیر سازماندهی شده مواجه نیست. این مانور نظامی باید همراه با اقدامات ویژه‌ای صورت گیرد که در ابعاد دفاعی و توان پوششی و اطلاعاتی مأموریت‌های رصد و هشدار به دشمن تروریستی را در دستور کار قرار دهد و فعالیت‌های اطلاعاتی نیز حجم یگان‌های مهاجم و محورهای پیشروی آن‌ها را شناسایی نموده و به صورت جدی به دنبال جبهه‌ای گسترده برای دفاع از مناطق خود باشد.
 

انجام یک مانور دفاعی در جریان عملیات عقب‌نشینی برای به دست آوردن زمان و تخریب دشمن ضروری به نظر می‌رسد. ورود عناصر مسلح تروریستی به شهر ادلب و تسلط بر کل این استان هدف اصلی تروریست‌هایی است که با قدرت از سوی دولت‌های ائتلاف ضد سوریه به منطقه فراخوان شده اند، بنابر این همزمان فشارهای آن‌ها برای افزایش تسلط بر حماه و پس از آن حمص افزایش پیدا می‌کند. 

این موضوع مشابه روند فروپاشی است که داعش در عراق انجام داد و الانبار و تکریت و موصل را در اختیار گرفت، چرا که از حمایت همین کشورهای مذکور برخوردار بود. محیط موجود در حماه و حمص گرچه به صورت کامل با آن‌ها همراه نیست اما بدتر از محیط موجود در شهرهای عراق که داعش به آن ها حمله کرد، نیست. در نتیجه این تحولات نباید تحرکات نظامی دشمن تروریستی در مناطق حماه و حمص و حومه های آن را نادیده گرفت. مهم‌تر و خطرناک‌تر از همه این‌ها نزدیکی جغرافیایی این مناطق به مرزهای ترکیه است که به‌ معنای افزایش سرعت در ورود تسلیحات و عناصر مسلح به مناطق درگیری‌ها است.