روز ادبیات کودک و نوجوان و توجه ویژه به این بخش

به گزارش گلستان ۲۴؛ مجتبی لشکربلوکی نوشت: 18 تیر روز ادبیات کودک و نوجوان روزی که از سال 1392 شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم رسمی کشور به این نام نامگذاری‌ کرد.

در فرهنگ عامه نیز ، هنگامی که می گوییم فردی ادیب است و یا ادبیات خوانده ، انتظار نوعی سخنوری روان و با الفاظ زیبا و مؤدبانه داریم .

به طور کلی ادبیات به دو گونه تقسیم می شود :

شعر ؛ یعنی سروده یا چکامه , سخنی موزون و خیال انگیز که دارای قافیه باشد و  یا حداقل صنایع و آرایه های ادبی همچون , تشبیه , مراعات نظیر , استعاره و ... در آن بکار رفته باشد.

نثر ؛ یعنی نوشتاری که به رقم عدم دارا بودن ساختار خاص و پیچیده به شکل زیبا نوشته و خوانده می گردد.

نویسنده اثر ادبی پیام خود را در چهار قالب بیان و مفهوم را به مخاطب القاء می نماید :

حماسی

غنایی

نمایشی

تعلیمی

در ابتدا آثار ادبی فقط مخصوص بزرگسالان بود اما دیری نپائید همگان دریافتند که کودکان به سبب گنجایش های شناختی و ویژگی های رُشدی خود آمادگی پذیرش متن های سنگین را نداشته و به متن هایی نیازمند ند که متناسب با سن و سال و دغدغه های خودشان باشد , لذا گونه ای از ادبیات مطرح گردید مخصوص این رده سنی .

اساتید و معلمان ادبیات در ایران دریافتند ؛ مادران و مادربزرگان برای آرام نمودن و خواباندن کودک خود از شعر , متن های آهنگین و لالایی ها بهره می بردند  که به علت وجود اقوام مختلف به شکل گویشهای متفاوتی در هر قوم بیان می گردد .

آنان متوجه شدند کودکان به متن های آهنگین و کوتاه توجه و واکنش نشان می دهند و هر چه سن آنان بیشتر گردد کم کم می توان داستان های کوتاه متناسب سن آنان را جایگزین نمایند .

ادبیات کودک و نوجوان سعی کرده با سطح سواد و درک مخاطب خود هماهنگ باشد و از متن های ساده شروع و آرام آرام زمانی که این کودک ظرف ذهنی خود را با مطالعه بالابرد و سوادش بیشتر گردید به داستان کوتاه , رمان کوتاه ، رمان بلند و متن های علمی روی آورد و بدون آنکه کودک و نوجوان از مطالعه کتاب خسته و زده گردند به مطالعه آن بپردازند .

داستان ها و رمان های مورد علاقه این سن  فانتزی , علمی و تخیلی می باشد , اما اگر داستان یا رمانی باشد که احساسات واقع گرایانه زیستی یا اجتماعی نوجوانان را در خود گنجانده باشد ، برای آنان جالب و قابل توجه و مطالعه می باشد.

راه نویسندگی کودکان :

معمولاً کودکان و نوجوانان در ابتدای راه نویسندگی به مکتوب نمودن خاطرات خود روی می آورد که این کار می تواند برای آنان لذت بخش بوده و بدون فشار بسیار به ذهن خود و گرفتن ایده و تخیل فراوان تجربه نوشتن را درک نمایند , چرا که او در حال نوشتن گذشته خود , چیزی که تجربه کرده است می باشد.

جدا از این بحث ، از منظر روانشناسی برای تخلیه افکار و خاطرات منفی یا آزار دهنده می توان آنان نوشت و دور ریخت , لذا می توان گفت بخشی از رضایت خاطری که کودکان و نوجوانان از این امر دارند نشأت گرفته از این موضوع می باشد .

هنگامی می توانیم متن خوبی بنویسیم که چندین برابر آن مطالعه داشته و سپس تکنیک های نگارش مطلوب را فرا گیریم ، و این جاست که نقش کتاب و کتابخوانی مهم می گردد .  

زمانی که ما مطالعه کتابهای مختلف را انجام می دهیم در واقع هم بر علم خود می افزاییم , هم از آنان خصوصاً در داستان و رمان نویسی الهام می گیریم و هم با چگونه نوشتن ؛ چطور شروع کردن , پرداختن به چه نکاتی در اثر و چگونگی پایان دادن به داستان آشنا می شویم .

بنابراین باید به این نکات توجه نمائیم :

نباید از نوشتن  بترسیم .

نباید از بازنویسی هراسی داشته باشیم.

نباید انتظار داشته باشیم  مطلبی که بار اول می نویسیم یک متن ادبی خوبی باشد.

نباید از مورد نقد قرار گرفتن متن ادبی خود واهمه داشته باشیم , اینکار به تقویت ما در نگارش کمک می کند.

نباید خود را بی نیاز از مشورت اهل نگارش بدانیم .

در حوزه کودک بار سنگین آشنا نمودن آنان با کتاب و جادوی آن بر دوش بزرگسالان می باشد.

علی‌رقم تمام تلاشهای نویسندگان و ناشران ایرانی ما شاهد افزایش ترجمه آثار خارجی و کاهش نوشتن داستانهای ایرانی در جامعه هستیم که دور از انتظار نیست در آینده نزدیک فرزند ایران زمین با مشاهیر , شخصیتها و افسانه های بومی و دینی خود آشنا نبوده و شخصیت های بیگانگان را بشناسد و بجای فرهنگ ایرانی_اسلامی فرهنگ بیگانه در او نهادینه گردد.

در ایران علاوه بر کتابخانه های عمومی ، کانون پرورش فکری در سراسر کشور دارای کتابخانه مخصوص بخش کودکان و بخش نوجوانان و همچنین کارگاه های فرهنگی ، هنری ، ادبی ، علمی و دینی مخصوص این سن می باشند .

ضمن گرامیداشت یاد استاد مهدی آذر یزدی نویسنده خوشنام آثار کودکان و نوجوانان این روز را به تمام نویسندگان ، معلمین و مربیان فعال این حوزه تبریک عرض میکنم .