۱۰۰ هزار تومان بدهید، رقاصی ببینید!

اجرای نمایشی همراه با رقص و آواز از اواسط مرداد/ پایکوبان و رقص کنان به کجا می روید؟!

به گزارش گلستان24، خبرهایی شنیده مبنی بر این بوده که قرار است در چند روزه آینده نمایشی با اتکاء به رقص و آواز به صحنه تئاتر کشور بیاید! 

"پایکوبان" نمایشی است که طبق اطلاعات دریافتی از ۱۳ تا ۱۶ مرداد امسال به کارگردانی فرزانه کابلی در تالار وحدت اجرا خواهد شد. نمایشی که از همان عنوانش مشخص بوده که شبهه برانگیز است و با طراحی ویژه در حرکات موزون که تخصص سازنده اش می باشد، به روی صحنه خواهد رفت و براساس سابقه آثاری از این دست در گذشته به نوعی به جای عنوان گزینی تئاتر برای این گونه آثار باید آن ها را شویی رقصنده دانست و دست به دامان شدن به سماع عارفانه هم دردی دوا نمی کند. 

البته به طور تلحویحی عنوان شده که این نمایش مختص بانوان است و باز جای شکرش باقی است، اما نکته اصلی این جاست که میان این همه موضوعات مهم دامن گیر جامعه و روایت های مختلف زیست در ایران که رنگ و بوی مشخص و نگره ای اصیلی می تواند به خود بگیرد، اجرای این گونه نمایش ها به چه منظور خواهد بود؟! 

بدیهی است بخش اعظمی از نمایش های جهانی را آثاری با بن مایه های موزیکال و یا مبتنی بر رقص و باله در بر می گیرد که همراه با آواز اپرا در تئاتر غرب ریشه های تاریخی دارد، اما در کشوری که تعزیه بار اصلی شکل گیری این هنر آئینی را در بر گرفته است، چرا برخی گروه های تئاتری سعی دارند رویه ای ناکوک با هسته اصلی تفکر و حیات ایرانی را دنبال کنند. این مقلد گرایی از آثار غربی چه در انتخاب نمایش نامه های وارداتی مغایر با فرهنگ این مملکت و چه در فرم و اجراگزینی کارگردانان تئاتر به وفور در حال افزایش بوده و این خطری اساسی برای هنر اصیل نمایش در ایران و فرهنگ و هنر دینی-آئینی ما در درازمدت می گذارد. اگر چه باید منتظر آینده ماند و در حال حاضر در خصوص شرایط نمایش "پایکوبان" به نظر قطعی دست نزد، اما این یادداشت براساس نگاهی کلی تر به ریشه های شکل گیری و سرنوشت تئاتر در کشور نظر دارد و از این رو جدا از هرگونه تصمیم مدیران فرهنگی در قبال نمایش "پایکوبان" باید ادغان کرد که نوع مراقبت از شاکله فرهنگ و هنر اصیل به عهده بانیان و مصدرنشینان فرهنگی بوده و نباید به دلایل مختلف که عنوان جعلی آزادی در بستر هنر نام می گیرد، چشم دیده بانی فرهنگی را بر آثاری مغایر با فرهنگی اصیل بست.

"پایکوبانِ" کابلی در بستری از حرکات موزون تلفیقی به دیار مختلف کشورمان می چرخد و خبرهای تکمیلی در این خصوص حاکی از این بوده که عوامل اجرایی جهت دور شدن از حواشی احتمالی قرار است دست به تغییر عنوان این نمایش بزنند و جهت پرداخت به رقص های نواحی مختلف ایران این نمایش عنوان "همه‌ جای ایران سرای من است" بیابد! 

بدیهی است تغییر عنوان، دردی دوا نخواهد کرد و مهم تر از نام، نوع اجرا و برخورد با مقوله هنر اسلامی-ایرانی است که باید حساسیت بیشتری در این مورد چه از سوی هنرمندان شاغل در کشور و چه مسئولین امر صورت گیرد تا باز هم دردسرهایی عظیم همچون اتفاقات رخ داده برای نمایش سال گذشته " تانگوی تخم مرغ داغ" روی ندهد. 

تئاتری جنجالی به کارگردانی هادی مرزبان، همسر خانم کاویانی و با بازی ایشان که پس از چند روز از اجرا به دلیل صحنه‌های نامناسب و زننده و ادای الفاظ رکیک و اظهارات خلاف موازین اسلامی و عفت عمومی متوقف گردید! البته در خصوص توقف آن نمایش زننده هم وزارت ارشاد ورودی نیافت و این دادستانی تهران بود که با تشکیل پرونده قضائی از ادامه اجرای این نمایش‌ جلوگیری کرد. رجوع به بیانیه اعلام شده دادستانی درباره توقیف نمایش "تانگوی تخم مرغ داغ" می تواند گوشه ای از وضعیت ناهنجار تئاتر کشور را بازگو کند.

در بخشی از بیانیه آمده است: " در بسیاری از صحنه‌های تئاتر مورد اشاره، افزون بر صحنه‌های نامناسب که به طور عمده توسط بازیگر زن اجرا می‌شود، الفاظ رکیک و اظهارات خلاف موازین اسلامی و عفت عمومی به کار گرفته شده که احساسات عمومی را جریحه‌ دار می ‌نماید." البته پیش از اجرای این اثر در هشداری شبیه به این یادداشت، یکی از منتقدان تئاتر نوشته بود: " من به عمد از جایگاه تماشاگر برای تماشای تانگوی تخم مرغ داغ اشاره ‌می ‌کنم تا شاید بتوان متوجه عمق فاجعه شد و به این نتیجه رسید که اجرای این نمایش در شرایط کنونی هیچ الزامی نداشت."

سوال این جا است که با وجود وضعیت نامناسب امروز تئاتری ها در خصوص امنیت شغلی و با کمبود بودجه حاصل شده و مشکلات سخت افزاری مانند کمبود سالن برای اجرا که نمونه اش با ناکار آمدی تئاتر شهر جهت تعمیرات همراه است، چرا باید سالن های مجهز و آماده ای چون تالار وحدت را به مراسم ویژه پایکوبان کشاند؟! آیا اجرای هرساله پایکوبان درد عمیق هنرهای نمایشی را درمان پذیر خواهد ساخت؟ فرزانه کابلی در خصوص اجرای حرکات موزون در این نمایش و برنامه های آتی خود در مصاحبه ای گفته بود: " هم‌ اکنون امکان ثبت این آثار به صورت فیلم وجود ندارد. به همین خاطر من آنها را به شاگردانم آموزش داده ‌ام و آنها نیز به شاگردان ‌شان آموزش داده‌اند و این تنها راهی است که من برای ثبت این آثار در نظر دارم؛ هرچند کم. البته همواره به این هنر فقیر بی ‌توجهی‌های بسیاری می‌ شود و این در حالی است که بسیاری تشنه‌ این هنر هستند. من در تمام این سال ‌ها این امکان را داشتم که در خارج از ایران، این آثار را به صورت فیلم تهیه کنم یا در آنجا بمانم؛ اما همیشه خواسته ‌ام تا در کشور خودم این هنر را گسترش دهم. به هر روی خوشبختانه یا متأسفانه ثبت این آثار برای نسل‌های بعدی می‌ ماند و در این میان تنها امید من این است که این آثار فراموش نشوند." لازم به توضیح است که منظور ایشان در باب هنر ماندگار همان هنر رقص و یا پایکوبان است!

نمایش "پایکوبان" یا "همه جای ایران سرای من است" با سرپرستی فرزانه کابلی و با قیمت بالایی به فروش خواهد رسید. کابلی که همان مادر علی کوچولوی سال های ابتدایی دهه ۶۰ بچه ها بوده است، سال ها است که از تلویزیون و سینما به دور مانده و در این سال ها با تمرکز به شیوه های اجرایی رقص در نمایش ها به سر می برد تا میزانسن ‌های موزون خود را در سالن های کشور به اجرا درآورد! کابلی در حالی سخن از کادرسازی و آموزش و تربیت رقاصه ‌ها می کند که فرهنگ اصیل ایران، حکایت های دیگری را در لوح نگاه مردمان اصیل آن جای داده است. همچنین خبر از حضور مهشاد مخبری در این نمایش است، مدیر انتشاراتی ناکجا که در پاریس مستقر است و از طریق سایت خود اقدام به فروش کتب مختلف کرده که در میان آن ها آثار ضد اخلاقی بسیاری همچون کتاب "آبی گرمترین رنگ است" به چشم می خورد که در مورد همجنس بازی دو زن جوان است!
این بار صدای پایکوبانه رقص و نوا از تالار وحدت به گوش می آید و هر چند عنوان مجلسی خصوصی برای بانوان دارد، اما به راستی حتی برای بانوان کشور هم چه نیازی به پرداخت هزینه هایی تا سقف ۱۰۰ هزار تومان برای تماشای رقص! خواهد بود؟ و این نگاه چه تبعاتی برای سلامت نهاد خانواده های اصیل ایرانی خواهد داشت؟

/اوینی