جشنواره نمایش‌های سنتی یا سیاه‌بازی و رقصیدن و متلک‌پرانی؟! + فیلم

 به گزارش گلستان 24، هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در حالی به کار خود پایان داد که نسبت به سال‌های گذشته دچار تغییرای شده بود. اولین این تغییرات ثبت شدن این جشنواره به صورت دو سالانه بود. بردن بخشی از نمایش‌های این جشنواره به شهرهایی چون خرمشهر، آبادان و کاشان بخش دیگری از این تغییرات بود که در راستای بردن تولیدات جشنواره به دیگر نقاط کشور انجام شد.

همچنین نقطه عطف این اتفاقات مثبت رونمایی از قدیمی‌ترین نسخه تعزیه متعلق به دوره صفویان در این دوره از جشنواره بود.

اما در کنار تمامی این اتفاقات نکاتی منفی نیز به چشم می‌آمد. بی‌نظمی در زمان اجرای نمایش‌های بخش صحنه‌ای و اطلاع رسانی ضعیف ستاد خبری جشنواره در مورد اتفاقات مختلفی که در جشنواره به وقوع می‌پیوست تنها بخشی از این ضعف‌ها بود.

هرچند که مسئولین این جشنواره افرادی دغدغه‌مند و دلسوزِ حفظ میراث گرانبهای آیین و سنن ایرانی و اسلامی هستند و سنت‌هایی چون تعزیه، پرده‌خوانی و نقالی که ریشه در فرهنگ و هنر این خاک دارند، باید برای نسل‌های آینده نیز حفظ شود ولی به نظر می‌رسد برخی از آثار راه یافته به این جشنواره به خوبی از فیلترهای اخلاقی لازم عبور نکرده‌ بودند.

این ایراد بیشتر به نمایش‌های بخش صحنه‌ای هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی وارد بود. نمایش‌هایی که بیشتر از آنکه اثری از هنر نمایش در آن دیده شود، صرفا یک دورهمی گروهی بود که در آن عده‌ای دست می‌زدند و عده‌ای دیگر می‌رقصیدند!

با توجه به اینکه کارکرد شخصیت سیاه در نمایش‌های سنتی و آیینی به طور کامل فراموش شده است، اغلب آثار حاضر در جشنواره امسال با استفاده از شخصیت سیاه سعی در شاد کردن فضای داستان‌های خود داشتند. در حالی که شاید این فضا با فضای اصلی بسیاری از داستان‌ها همخوانی نداشت.

نگارنده به عنوان کسی که نزدیک به 8 اثر از بخش صحنه‌ای این جشنواره را دیده است، در هر 8 مورد این اثر شاهد حضور نقش سیاه برای ایجاد فضای شاد در نمایش بوده است. نقشی که کارکرد آن در نمایش‌های ایرانی به عنوان شخصیتی شناخته می‌شود که وظیفه دارد آواز بخواند و بر روی صحنه برقصد تا بتواند برای لحظاتی لبخند را به روی لب تماشاچیان بنشاند.

این اتفاق را در کنار انواع و اقسام متلک‌های سیاسی برخی از نمایش‌های حاضر در این جشنواره قرار دهید تا متوجه شوید که نمایش‌های جشنواره آیینی و سنتی امسال بیشتر از آن که به فکر انتقال فرهنگ‌ها و سنت‌های ایرانی به مخاطبان خود باشند در پی سرگرم کردن مخاطبان و خنداندن آن‌ها به هروسیله‌ای بودند!

نمایش‌هایی چون «دیوان تئاترال»، «بر پهنه دریا»، «بازی سلطان و سیاه» تنها سه مورد از این نمایش‌ها هستند که در هر سه آنها بازیگری به عنوان شخصیت سیاه در نمایش حضور پیدا می‌کند و با رقصیدن بر روی صحنه و متلک انداختن به موضوعات سیاسی، مخاطبین خود را می‌خنداند ولی ذره‌ای از فرهنگ و آیین ایرانی را به آن‌ها منتقل نمی‌کند.

امیدواریم استاد داوود فتحعلی بیگی، دبیر دلسوز این جشنواره که خود از متدینین جامعه هنری کشور محسوب می‌شود، در دوره‌های بعدی با دقت بیشتری به ارزیابی آثار راه یافته به بخش نمایش‌های صحنه‌ای این جشنواره نظارت کند.

منبع:حلقه وصل