سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س)

شرح ماجرای ازدواج علی(ع) و حضرت فاطمه(س) از زبان امام رضا(ع:(

کدام فرشته خطبه عقد حضرت زهرا(س) را خواند؟

گلستان 24: نخستین روز از آخرین ماه سال قمری، سالروز پیوندی آسمانی است که دیگر هیچ‌گاه مانند آن در تاریخ تکرار نشد. علی علیه‌السلام، پیشوای پارسایان با فاطمه علیهاالسلام، برترین بانوی جهان پیمان عشق بست و خدا والاترین فرستاده خویش را بر این پیمان گواه گرفت.

برکت این ازدواج، عمری به گستردگی آفتاب دارد؛ همچنان که یاد و نام آن در تاریخ برای همیشه ماندگار شد، اول ذیحجه، روزی مبارک برای همه نوگامانی است که دل به زندگی فاطمی داده‌اند تا شادی خود را با خاطره همیشه روشن آن روز مبارک، پیوند زنند.

و چه زیباست که امامی معصوم از فرزندان آن حضرت به روایت این ازدواج پر خیر و برکت بپردازد، در ادامه شرح ماجرای پیوند آسمانی یار نبی با یاس نبی از زبان امام رضا علیه‌السلام می‌آید:

*شرح ماجرای ازدواج علی(ع) و فاطمه(س) از زبان امام رضا(ع(

حضرت رضا(ع) فرمود: پدرم از پدرش جعفر بن محمّد و آن حضرت از پدر خود از جدّ بزرگوار خویش(ع) نقل فرمود که:

حضرت على(ع) فرمود: تصمیم به ازدواج گرفتم، ولى جرأت نمى‌کردم، این‌ مطلب را به حضرت رسول(ص) عرض کنم و مدتى این موضوع شب و روز در فکرم بود تا اینکه روزى بر حضرت رسول(ص) وارد شدم و آن حضرت‌ فرمودند: اى علی!

عرض کردم: بفرمایید اى رسول خدا!

فرمود: آیا میل و رغبتى به ازدواج دارى؟

عرض کردم: رسول خدا خود داناتر است -و گمان بردم ‌حضرت یکى از زنان قریش را به عقد من درآورند- و من از اینکه فرصت ازدواج‌ با فاطمه را از دست دهم، نگران بودم و متوجّه نشدم که چه شد که حضرت مرا صدا زدند و در خانه ام‌سلمه به خدمتشان رسیدم.

وقتى به من نگاه کردند، چهره‌شان درخشید، تبسّمى فرموده به گونه‌اى که سفیدى دندان‌هایشان را که ‌مى‌درخشید دیدم، حضرت به من فرمودند: اى على! مژده! چرا که خداوند مسأله ازدواج تو را که فکر مرا مشغول کرده بود، خود به عهده گرفت.

گفتم: قضیه چیست یا رسول اللّٰه!؟

حضرت فرمودند: جبرئیل با سنبل و قرنفل بهشتى‌ نزد من آمد و آن‌ها را به من داد، من آن دو را گرفتم و بوییدم و گفتم: اى جبرئیل! این سنبل و قرنفل را به چه مناسبت آورده‌اى؟

او گفت: خداوند تبارک و تعالى‌ ملائکه ساکن بهشت و نیز سایر ساکنین آن را امر فرموده که تمام بهشت‌ها را با تمام درخت‌ها و رودخانه‌ها و میوه‌ها و قصرهایش آذین بندند و به بادهاى‌ بهشتى دستور داده تا با بوى انواع عطر بوزند و حورالعین را به خواندن‌ سوره‌هاى «طه»، «طس»، «شورى» و سوره‌هایى که با «طسم» شروع‌ مى‌شود امر فرمود و به یک منادى دستور داد که چنین جار بزند:

اى ملائکه من و اى ساکنین بهشت من! شاهد باشید که فاطمه دختر محمّد را به عقد على بن ابى‌طالب در آوردم و به این کار راضى و خشنودم، این دو از یک دیگرند.

سپس ‌خداوند تبارک و تعالى به ملکى از ملائکه بهشت به نام راحیل - که در بلاغت‌ هیچ یک از ملائکه به پاى او نمى‌رسند- امر فرمود که خطبه بخواند، او نیز خطبه‌اى خواند که اهل آسمان و زمین چنین خطبه‌اى نیاورده بودند، سپس به ‌یک منادى دستور داد تا چنین جار بزند:

اى ملائکه من و اى ساکنین بهشت من! به على بن ابى‌طالب حبیب محمّد و فاطمه دختر محمّد تبریک بگویید، چه‌ اینکه من براى آنان خیر و برکت قرار دادم.

راحیل گفت: برکت تو بر آن دو بیشتر از آنچه ما در بهشت و منزلت براى آنان مشاهده کردیم نیست؟

خداوند فرمود: اى ‌راحیل! از جمله برکت من بر آن دو این است که آنان را بر محبّت خودم، با هم‌ همراه مى‌کنم و حجّت خود بر مردم قرارشان مى‌دهم و قسم به عزّت و جلالم ‌که از آن دو، نسل و فرزندانى به وجود خواهم آورد که در زمین گنجینه‌داران و معادن حکمت خود قرارشان خواهم داد، بعد از پیامبران، آنان را حجّت بر مردم قرار مى‌دهم.

پس مژده بده اى علىّ! که من نیز، همچون خداى رحمان، دخترم فاطمه را به ازدواج تو درآوردم و آنچه را که خداوند براى او پسندید، من نیز پسندیدم.

حال دست همسر خود را بگیر که تو از من نسبت به او سزاوارترى، جبرئیل ‌به من خبر داد که بهشت و اهل آن، مشتاق شما دو نفرند و اگر خداوند تبارک ‌و تعالى نمى‌خواست از نسل شما حجّتى بر خلق برگزیند، خواسته بهشت و اهل بهشت را در مورد شما دو نفر اجابت مى‌فرمود، پس تو چه خوب برادر و چه خوب داماد و چه خوب همدمى هستى و رضایت خدا براى تو کافى است و از رضایت هر کس دیگر بهتر است.

حضرت على(ع) گفت: «رَبِّ أَوْزِعْنِی‌أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ اَلَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَ‌»؛ پروردگارا! مرا بر آن دار که شکر نعمتى که‌ به من دادى، به جاى آرم، حضرت رسول(ص) نیز آمین گفتند.

منبع: عیون اخبار الرضا(ع)

هزینه عقد و عروسی

تمام دارایى حضرت على علیه السلام در آن زمان منحصر به شمشیر و زرهى بود که مى توانست به وسیله آن ها در راه خدا جهاد کند و شترى نیز داشت که با آن در باغستان هاى مدینه کار مى کرد و خود را از میهمانى انصار بى نیاز مى ساخت.

پس از انجام خواستگارى و مراسم عقد وقت آن رسید که حضرت على علیه السلام براى همسر گرامى خود اثاثى تهیه کند و زندگى مشترک خود را با دختر پیامبر آغاز کند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پذیرفت که حضرت على علیه السلام زره خود را بفروشد و به عنوان جزئى از مهریه فاطمه سلام الله علیها در اختیار پیامبر بگذارد.

زره به چهار صد درهم به فروش رفت. پیامبر قدرى از آن را در اختیار بلال گذاشت تا براى زهرا عطر بخرد و باقیمانده را به عمار یاسر و گروهى از یاران خود داد تا براى فاطمه و على لوازم منزل تهیه کنند.

از صورت جهیزیه حضرت زهرا سلام الله علیها مى توان به وضع زندگى بانوى بزرگوار اسلام به خوبى پى برد. فرستادگان پیامبر صلی الله علیه و آله از بازار بازگشت و آن چه بارى حضرت زهرا سلام الله علیها تهیه کرده بودند به قرار زیر بود:

1. پیراهنى به بهاى هفت درهم
2. یک روسرى به بهاى یک درهم
3. قطیفه مشکى که تمام بدن را نمى پوشانید.
4. یک تخت عربى از چوب و لیف خرما
5. دو تشک از کتان مصرى که یکى پشمى و دیگرى از لیف خرما بود.
6. چهار بالش، دو تا از پشم و دو تاى دیگر از لیف خرما
7. پرده
8. حصیر هجرى
9. دست آس
10. طشت بزرگ
11. مشکى از پوست
12. کاسه ی چوب براى شیر
13. ظرفى از پوست براى آب
14. آفتابه
15. ظرف بزرگ مسى
16. چند کوزه
17. بازوبندى از نقره

یاران پیامبر وسایل خریدارى شده را بر آن حضرت عرضه کردند و پیامبر, در حالى که اثاث خانه دختر خود را زیر و رو مى کرد, فرمود: «اللهم بارک لقوم جل انیتهم الخزف». / یعنى: خداوندا، زندگى را بر گروهى که بیشتر ظروف آن ها را سفال تشکیل مى دهد مبارک گردان.

بدین ترتیب، کار خرید جهیزیه و پرداخت مهریه به انجام رسید. فاطمه‏ (س) به خانه على‏(ع)، که تنها یک اتاق داشت و متعلق به ام سلمه همسر پیامبر(ص) بود، نقل مکان کرد. على بر بلندیى برآمد و فریاد زد: «به میهمانى فاطمه بشتابید. مردم همه به مجلس جشن ازدواج آن دو حاضر شدند و در شادى اهل بیت شرکت جستند.»

آغاز زندگی مشترک

فاطمه‏(س) زندگى تازه خود را در خانه على‏(ع) آغاز کرد. کارهاى داخل خانه را رتق ‏و فتق مى‏ کرد. گندم ها را آسیاب مى‏ نمود و از آنها خمیر مى‏ ساخت و سپس نان مى ‏پخت. على نیز در کارهاى منزل او را یارى مى‏ کرد. گاهى به خانه مى‏ رفت و شیر مى‏ دوشید. هیزم جمع مى‏ کرد و از چاه آب مى‏ کشید.

رسول خدا(ص) روزى میان آنها به داورى نشست و کارهاى خانه را بین آن دو تقسیم نمود. مسئولیت کارهاى بیرون از خانه را به على سپرد و کارهاى داخل خانه را بر عهده فاطمه‏ گذاشت.

چندى بعد فاطمه‏(س) صاحب فرزندانى شد. خود به تربیت و پرورش آن ها همت گماشت و به کارهاى آنان رسیدگى کرد. آنچنان که این‏همه کار، نیز تنهایىِ او، سنگین مى‏ نمود. بنا به خواست شوهرش به خدمت رسول خدا(ص) رسید و از او خواست تا خدمتکارى براى کمک به آنها استخدام کند. اما پیامبر از پذیرش این خواسته عذر خواست و تنگدستى مردم و کثرت اصحاب صفه را، کسانى که نه سرپناه داشتند و نه غذاى کافى، به یاد وى آورد. پس از گذشت مدتى، با بهتر شدن وضع مسلمانان، پیامبر (ص) خواسته دخترش را اجابت کرد و خدمتکارى براى او فرستاد. کارهاى خانه میان فاطمه‏ (س) و خدمتکار، بدون هیچ تبعیضى، تقسیم شد. یک روز فاطمه‏ (س) به امور خانه مى‏ پرداخت و روز دیگر خدمتکار.

اطاعت کردن از شوهر

اطاعت از شوهر از صفات زنان صالحه و درستکار است که قرآن آنها را به صفت اطاعت همراه با تواضع نسبت به شوهر ستوده است (قانتات).

مصداق کامل این آیه به شهادت همسر بزرگوارش حضرت علی (ع)، حضرت زهرا اینچنین بوده است:

فاطمه(س) او هیچ‌گاه مرا به خشم نیاورد و در هیچ ‌کاری نافرمانی مرا نکرد و براستی هر وقت به او نگاه می‌کردم غم و اندوه‌هایم بر طرف می‌شد».

احترام به شوهر

حضرت فاطمه (س) همواره به حضرت علی (ع) احترام فراوان می‌گذاشت همواره او را با لقب «ابا الحسن» صدا می‌زد؛

حضرت فاطمه (س) شوهرش را برای یکی از اهالی مدینه اینچنین معرفی می‌کند:

علی(ع) امامی ربانی و الهی، و اندامی نورانی و مرکز توجه همه‌ی عارفان و خداپرستان و فرزندی پاکان، گوینده‌ی به حق و روا...».

خانه‌داری و خدمت شوهر کردن

جهاد زن به فرمایش پیامبر اسلام (ص)، «خوب شوهرداری است».

خانه‌داری و خدمت شوهر کردن و فراهم نمودن آسایش او، مصداق بزرگ «خوب شوهرداری» است . فاطمه (س) تمامی کارهای منزل را انجام می‌داد به گونه‌ای که علی علیه‌السلام نحوه‌ی کار کردن او را در منزل اینگونه بیان می‌کند:

یا رسول‌الله، فاطمه آنقدر آب آورده که بند مشک در سینه‌اش اثر گذاشته، آن‌قدر آسیا گردانیده است که دست‌هایش آبله کرده، آنقدر در نظافت خانه کوشیده که لباس‌هایش گرد‌آلود و کثیف شده و آنقدر آتش زیر دیگ روشن کرده که جامعه‌اش، به سیاهی گراییده است».

قناعت ورزیدن و از همسر تقاضا نکردن

قناعت از صفات ممتاز اخلاقی به شمار می‌آید، علی‌ علیه‌السلام آن را پاک‌ترین زندگی می‌داند:

عن علی علیه‌السلام: اطیب العیش القناعة

پاک‌ترین زندگی، قناعت است.

و در جای دیگر علی (ع) تفسیر «حیات طیب» قرآن را قناعت بر می‌شمرد:

از علی (ع) راجع به آیه «پس قطعا او را با زندگی پاکیزه‌ای حیات بخشیم» (نحل 97) پرسیدند فرمود:

حیات طیبه و پاکیزه، قناعت است».

زهرا (س) با تمام وجودش همسرش را در امور دینوی و اخروی یاری و مدد کردند. و لحظه به لحظه زندگانی نه ساله‌اش یاری و کمک روحی و معنوی علی(ع) بوده به گونه‌ای که شوهرش او را «رکن زندگی خود می‌داند»

روزی حضرت علی (ع) به‌خانه تشریف آوردند و به حضرت فاطمه (س) فرمودند: آیا نزد تو طعامی هست؟

فاطمه (س) فرمود: به حق آن خداوندی که پدرم را گرامی داشته است به پیغمبری و تو را گرامی داشته به وصایت، که در این بامداد نزد من هیچ غذایی نیست که برای تو حاضر کنم. دو روز بود که غذایی نداشتم به غیر آنچه نزد تو می‌آوردم، از خود و فرزندان خود باز می‌گرفتم و تو را بر خود و ایشان اختیار کردم.

حضرت فرمود: ای فاطمه! چرا در این دو روز مرا خبر نمی‌کردی که طعام در خانه نیست تا از برای شما طعامی طلب کنم.

فاطمه (س) فرمود: ای ابوالحسن! من شرم می‌کنم از خدا که تو را تکلیف کنم بر چیزی که قادر بر آن نیستی.

فرزندان

از ازدواج مبارک آثار آن دو عزیز، پنج فرزند والاگُهر دیده به جهان گشودند، که به ترتیب سن عبارتند از: امام حسن مجتبی علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام، زینب کبری سلام الله علیها، ام کلثوم سلام الله علیها و حضرت محسن علیه‌السلام که پیش از تولد بر اثر ضربات دشمنان اسلام در رحم مادرش به شهادت رسید.