امام علی بن موسی الرضا(ع) هشتمین امام شیعه، در روز ۱۱ ذی القعده ۱۴۸ه. ق در شهر مدینه، جهان را به نور وجود خویش روشن ساخت.
نام شریف او «علی» و کنیه ی معروف آن حضرت «ابوالحسن» و لقب های مشهور آن گرامی «رضا، غریب الغرباء، معین الضعفاء، شمس الشموس و انیس النفوس» است.
پدر بزرگوار ایشان، امام موسی بن جعفر(ع) هفتمین امام شیعه است و مادر گرامی آن حضرت، بانوی مکرمه ای به نام «تکتم» که نجمه نیز نامیده می شد و زمانی که خداوند فرزندی چون «علی بن موسی»(ع) به وی عنایت کرد، او را «طاهره» نامیدند، چرا که صدف وجودش گوهری چون امام معصوم را در خود پرورش داده بود.
امام رضا(ع) از بانویی پاک سرشت به نام «سبیکه» دارای فرزندی شد که او را «محمد» نام نهاده و «جواد» لقب دادند.
هنگامی که مامون بر اساس اهداف سیاسی خود، حضرت رضا(ع) را بر خلاف میل آن گرامی از مدینه به طوس آورد، به منظور دست یابی به هدف خویش، دختر خود را که «ام حبیبه» نام داشت به ازدواج امام رضا(ع) در آورد، ولی ام حبیبه هرگز به خانه ی امام راه نیافت و همچنان دوشیزه باقی ماند.
نظریه مشهور در میان عالمان شیعه این است که حضرت رضا(ع) تنها یک فرزند به نام «محمد بن علی الجواد» داشته است. گرچه برخی منابع دو یا پنچ فرزند برای آن امام نام برده اند.
امام علی بن موسی(ع) به سال۱۸۳ه. ق در سن ۳۵ سالگی پس از رحلت پدر ارجمندشان امام موسی بن جعفر(ع) به امامت رسید.
دوره ی امامت آن حضرت ۲۰ سال استمرار یافت و چنان که خود فرموده بود، از سفری که مامون بر آن گرامی تحمیل کرد، هرگز به وطن بازنگشت و در سرزمینی دور از زادگاه و خانواده اش به سال۲۰۳ه. ق در سن ۵۵ سالگی مظلومانه به شهادت رسید و در دیار «طوس» آن جا که اکنون «مشهد» نام گرفته است بدن مطهرش مدفون شد.
منبع:امام رافت و معرفت امام علی بن موسی الرضا(ع)،ص۱۱.۱۲.
مثل بهار، ناگهان میرسی همه پنجره ها را به آغوش باغچه ها میکشانی...
با آمدنت، بهار بر شانه ابرها می ایستد و همه درختان گمشده را فریاد میزند...
امشب باران با خاک آشتی خواهد کرد و همه صداها، به کوه های فراموش شده خواهند رسید...
امشب رودها همه به دریا سرازیر خواهند شد. امشب میشود از همه ستاره های دور از دست، به تعداد همه دست هایی که به سوی تو دراز شده اند، سیب سرخ چید. وقتی از تو مینویسم، کلمات میخواهند از خوشحالی بال در بیاورند. فرا رسیدن سالروز میلاد عالم آل محمد، شمس الشموس، سلطان سریر ارتضاء، ثامن ضامن امام علی بن موسی الرضا علیه السلام را به پیشگاه با عظمت حضرت بقیه الله الاعظم ارواحنا فداه وعموم شیعیان و ارادتمندان حضرتش تبریک و تهنیت عرض می نماییم.
القاب امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام مانند دیگر امامان معصوم علیهم السلام القابی دارد که هر کدام وجه تسمیة مخصوص به خود دارد. این القاب عبارتند از: رضـا، صابر، رضی، صادق، صدیق، فاضل، هادی، مرشد، سراج الله، نورالهدی، غریب الغرباء، معین الضعفاء، شمس الشموس، انیس النفوس، عالم آل محمد و ...
در این میان، معروفترین لقب از القاب این امام، لقب زیبای «رضا» است.
هر چند برخی تاریخ دانان بر آنند که انتخاب این لقب، به زمان ولایتعهدی امام رضا علیه السلام بر می‌گردد که توسط مأمون انتخاب شده است،1
اما منابع معتبر شیعه حاکی از آن است که امام کاظم علیه السلام خود، فرزندش علی را به این لقب نامیده است و توصیه نموده که همگان نیز وی را به این لقب بخوانند.2
از جمله اسنادی که این را تأیید می‌کند، نامة فضل بن سهل به آن امام است که به دستور مأمون برای دعوت آن حضرت به خراسان نوشت. در آن نامه چنین آمده است «بسم الله الرحمن الرحیم، لعلی بن موسی الرضا ... من ولیّه فضل بن سهل...«
این خبر نیز که به نقل از امام جواد علیه السلام رسیده است تأییدی بر این مطلب است که فرمود: خداوند پدرم را رضـا نامید، زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه واله و دیگر ائمه علیهم السلام از او خشنود بوده و هستند. راوی پرسید: مگر دیگر امامان، این طور نبودند؟ آن حضرت فرمود: چرا؛ اما پدرم ویژگی دیگری نیز داشت و آن، این بود که حتی مخالفان نیز مانند موافقان از او راضی بودند 3 که تفویض ولایتعهدی از سوی مأموم دلیل بر این مطلب است.
منابع:
1- ابن جریر طبری، تاریخ طبری، ج7، ص139؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج6، ص326.
2- صدوق، عیون اخبار الرضا، ج1، ص14.
3- کافی، ج2، ص89؛ اثبات الهدی، ج6، ص11.
چرا حضرت رضا علیه السلام را رضا نامیدند؟
بزنطی که از بزرگواران اصحاب امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام است گوید: به ابوجعفر، محمدبن علی، امام جواد علیه السلام عرض کردم: گروهی از مخالفان شما می پندارند که مأمون به پدر شما لقب رضا را داده است چون ایشان را برای ولایت عهدی خویش پسندیده است، حضرت جواد علیه السلام فرمود: به خدا قسم دروغ می گویند و گناه می کنند، بلکه خداوند تبارک و تعالی او را رضا نامید زیرا وی پسندیده ی خداوند عزوجل در آسمان و پسندیده رسول او و ائمه بعد از او علیهم السلام در زمین بود.
پرسیدم: مگر تمامی پدران گذشته شما چنین نبودند؟ فرمود: آری. گفتم: پس چرا پدر شما در میان ایشان رضا نامیده شد؟ فرمود: چون مخالفان او نیز به او رضایت دادند همانند دوستان او، و این امر برای هیچ یک از پدرانش رخ نداد به این جهت آن حضرت در میان ایشان رضا نامیده شد.[1]
و مؤید همین مسأله است آن که سلیمان بن حفص گوید: موسی بن جعفر علیه السلام فرزندش علی را رضا می نامید و (چون می خواست از حضرت یاد کند) می فرمود فرزندم را رضا صدا بزنید، به فرزندم رضا گفتم، فرزندم رضا به من چنین گفت و ....[2]
منابع:
1- عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج1، ص13 و علل الشرایع، ج1، ص237
2- علل الشرایع، ج1، ص226
عظمت والای حضرت امام رضا علیه السلام
عظمت امام رضا علیه السلام به حدی بود که به دستور خداوند حتی فرشته ها در حضور ایشان می ایستادند و تا ایشان دستور نمی دادند نمی نشستند.
حضرت امام جواد علیه السلام می فرماید: یکی از اصحاب حضرت امام رضا علیه السلام بیمار شد (و در حال احتضار بود) حضرت علیه السلام به عیادت ایشان آمد و از او پرسید: چگونه ای؟ گفت: حالم به شدت وخیم است، مرگ را می بینم، حضرت فرمود: مرگ را چگونه یافتی؟ گفت:بسیار سخت و دردناک.
ایشان ادامه دادند: این در آغاز است و برخی از حالات خودش را به تو نشان داده است. مردم دو گروهند: گروهی با مرگ راحت می شوند و گروهی، مردم از دست آنها راحت می شوند.ایمان به خدا و به ولایت را تجدید کن (اقرار به شهادتین و ولایت کن) تا راحت شوی.
آن مرد این کار انجام داد، سپس گفت: ای پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله اینک فرشته های پروردگارم با درودها و تحفه ها بر شما سلام می کنند و مقابل شما ایستاده اند، اجازه بدهید بنشینند.
حضرت فرمودند: ای ملائکه پروردگار، بنشینید. سپس حضرت به آن مریض فرمود: از ملائکه بپرس آیا آن ها دستور دارند که در حضور من بایستند؟
مریض پرسید. آن ها گفتند: اگر همه فرشته های خداوند در حضور شما باشند، به احترام شما خواهند ایستاد و تا شما اجازه ندهید نخواهند نشست، خداوند به آن ها این چنین دستور داده است.
سپس آن مریض در حالی که چشم هایش را بسته بود گفت:سلام بر تو ای سفیر الهی این شمایی که مقابل من متمثل هستی با حضرت رسول صلی الله علیه و آله و دیگر ائمه علیهم السلام، و این چنین جان داد.[1]
منابع:
کتاب حکایت آفتاب، سید محمد نجفی یزدی، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی
1- بحار، ج49، ص72 از دعوات راوندی.
سیره ی عبادی حضرت امام رضا علیه السلام
عنایت به عبادت و وقت نهادن برای عبادت ها و اذکار و ادعیه ی خاص در شبانه روز، یکی از برنامه های اهل بیت علیهم السلام بوده است که هرگز با وجود مراجعات مردم، تدریس و اشتغالات و گرفتاری های گوناگون از آن غافل نبوده اند و این درس بزرگی است برای پیروان ایشان.
اینک به پاره ای از سیره ی عبادی حضرت رضا علیه السلام می پردازیم.
1. بعد از نماز صبح به سجده می رفت و تا طلوع آفتاب در سجده بود.
2. گاهی که فرصت و فراغتی بود در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند.
3. بعد از نماز همواره سجده شکر به جا می آورد.
4. چنان با قرآن مأنوس بود که همه سخن و پاسخ و مثال های او قرآنی بود.
5. در هر سه روز، یک ختم قرآن می کرد و می فرمود: اگر بخواهم در کمتر از این ختم می کنم، ولی به هر آیه ای می رسم تأمل می کنم که در کجا و چه زمانی نازل شده است.
6. خوابش در شب اندک بود و بیشتر شب ها را شب زنده داری می کرد.
7. بسیار روزه می گرفت و روزه سه روز در هر ماه از او فوت نمی شد.
8. در دعاهای خویش اول صلوات می فرستاد و ذکر صلوات را در نماز و غیر نماز بسیار می گفت.
9. شب در بستر، زیاد قرآن می خواند و چون به آیه ای مربوط به بهشت و جهنم می رسید، بسیار می گریست.
10. همه اوقات به ذکر خدا مشغول بود و بیش از همه از خداوند واهمه داشت.[1]
منابع:
کتاب حکایت آفتاب، سید محمد نجفی یزدی، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی
1- بحار، ج 49، ص90 تا 94 گزیده شده از احادیث گوناگون.
انتهای پیام/
ارسال نظر