جایگاه «گفتمان فرهنگی اعتدال» در دولت یازدهم/ سایه شوم سیاست بر پیشانی فرهنگ دولت «تدبیر و امید»!

به گزارش گلستان 24،  اعتدال؛ عنوانی است که در دولت یازدهم کاربردهای بسیاری یافته است. چنان که این نام در پسوند و پیشوند حوزه فرهنگ نیز بارها در این سال ها خودنمایی کرده است. در واقع در کنار واژه های مورد مراجعه دولتمردان موسوم به «تدبیر و امید» همچون «برجام»، می توان به نقش «اعتدال» در تبلیغات به عمل آمده دولتی ها در این سال های اخیر به چشمی متعجبانه نگریست و این سوال را از عمق وجود داشت که «اعتدال» چیست؟ خوراکی است؟ پوشیدنی است؟ و یا قابل تبدیل به شمایل فرهنگی خواهد بود؟!

«گفتمان فرهنگی اعتدال»؛ به این بخش از ماجرا توجهی نکرده بودید؟ این سوژه از این جهت مورد توجه قرار می گیرد که در این روزهای هفته دولت از عنوان «اعتدال» به تناوب از سوی دولتمردان یازدهم و علی الخصوص در حوزه فرهنگ استفاده می شود. برای نمونه چندی پیش در گزارش عملکرد دولت و در بخش «مهم ترین سیاست ها و اقدامات انجام شده» به مساله مهمی اشاره شده بود و حیرتی مضاعف را سبب ساخت.

در این گزارش با توجه به تعبیر «گفتمان فرهنگی اعتدال» در عملکرد فرهنگی دولت، این سوال پدید آمد که اصولا این الگوی ابداعی فرهنگی چه مختصات و نشانه هایی دارد؟ آیا اعتدال فرهنگی یعنی این که از برخی از آثار تولیدی دیداری و شنیداری به نشانه تعادل در ممیزی بگذریم؟ یعنی درهای نظارت برای محصولات فرهنگی را تا میزانی باز بگذاریم که نوری امید از کناره هایش قابل لمس باشد؟ یا این که مثلا در برابر برخی اتفاقات ناگوار فرهنگی در مقاطع مختلف، چشم های مسئولیت پذیری خود را بسته و بگذاریم هر نوع شرایطی رخ دهد؟! آیا مصداق این نوع برخورد اعتدال گرایانه با آثار هنری همان سکوت ارشاد در برابر تئاترهایی مساله دار چون «p2» است که بازیگری چون آزاده صمدی در آن به شکلی علنی رقص هیپ هاپ انجام می دهد!

 در گزارش دولت، «نشاط ناشی از گفتمان فرهنگی اعتدال» دلیلی بر «رونق فضای فرهنگی کشور و بالندگی و ارتقای خلاقیت ها در عرصه فعالیت های فرهنگی و هنری» شمرده شده و ما مانده ایم حیران از این نشاط و رونق و گفتمان که چرا کشفش نکرده ایم!

این در حالی است که هنوز هم نگاه های همراه با رایحه امید در این دولت برجا است، چنان که در ارتباط با دلنگرانی های اخیر مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ، روز گذشته مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارشاد با توجه به نقش مهم  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارتقای فرهنگی جامعه و نظارت  بر فعالیت های فرهنگی و هنری، تولید کالاهای فرهنگی مفید و متناسب با نیازهای اساسی جامعه را وظیفه شرعی و قانونی دولت دانست. البته پیش از این هم شاهد چنین بیانیه ها، سخنرانی ها و شعارهایی از سوی دولت و دولتمردان بودیم که در عمل به اجرا درنیامد. برای نمونه می توان به ادعاهای وزیر ارشاد درباره ارتقای سطح فرهنگ عمومی جامعه اشاره کرد که در آن «ترویج سبک زندگی مبتنی بر هویت دینی»، «تقویت بنیان های خانواده» و «توجه ویژه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص الگوی سبک زندگی» چشم نواز بود، اما در فرآیند اجرایی این دولت در طی 3 سال گذشته مغایرت هایی آشکار با این موارد بسیار نمایان است. به طوری که عرضه اندام هنرمندانی غربگرا در این دولت نه تنها در هنگام اعطای مجوز بلکه حتی به شکل دعوت نامه برای انجام فعالیت صورت یافته و رئیس سازمان سینمایی در این راستا با دعوت و دیدار با هنرمندان پیش از انقلاب مانند بهمن فرمان آرا، آن ها را برای فعالیت در دوره جدید سینما تشویق کرده است.

اما درباره جریان های انحرافی فرهنگ در دولت یازدهم می توان اشاراتی بسیار داشت و به نقش مدیران و مشاورانی که در بدنه تصمیمات فرهنگی حضور دارند، تمرکز نمود. همچنین انواع موارد مبهم و بدون پاسخ مسئولان درباره اتفاقات فرهنگی در این دولت به شدت خودنمایی می کند. برای نمونه در نهایت مشخص نگردید که جریان دزدی تابلوهای گرانقیمت و بازپس گیری آنها از موزه هنرهای معاصر از چه قرار بوده و چگونه امین موزه توانست آثار ارزشمند و ملی موجود در موزه را به راحتی خارج نماید و نقش مسئولان مربوطه در این باب چه بوده است؟ یا دلیل حضور علی مرادخانی، معاون هنری ارشاد در کنفرانس اقتصادی با عنوان «افزایش تجارت بین آمریکا و خاورمیانه» چه نسبتی با حوزه فرهنگ و هنر داشته است؟!

البته سایه دیپلماسی در موضوعات مختلف از جمله فرهنگ چنان ملموس بوده که دولتمردان از کنار خیلی از وقایع و دغدغه های اهالی متعهد این دیار در ارتباط با ولنگاری فرهنگی به راحتی گذر کرده اند. حتی در تعبیری سیاست زده از فرهنگ، وزیر ارشاد به جای دستاوردهای حوزه فعالیت خود در سال گذشته اشاره به برجام داشته و آن را دستاورد بزرگ دولت یازدهم در سال 94 دانسته است. با این حال حافظه رسانه ای بابت انواع ناملایمات رخ داده برای اقشار هنرمند، وجود برنامه های غیرفرهنگی در حوزه فرهنگی و مسیرهای انحرافی در تولیدات عرصه هنر باقی است و همچنان نگرانی دغدغه مندان متعهد هنر و رسانه را به همراه دارد.

منبع: سراج24