ماراتن بی‌رمق که طرفدارانش هم به آن لقب خنثی دادند

به گزارش گلستان 24، در روزهای پایانی سال به سر می بریم. قرار است اکران نوروز مردم را به دیدن قابل قبول ترین فیلم های جشنواره فجر مثل روباه، ایران برگر و رخ دیوانه دعوت کند، اما آیا سینمای ایران در سال 93  همه فیلمهایش مقبول مخاطب قرار گرفت؟

برخلاف ادعاهای مکرر حجت الله ایوبی درباره جشنواره 33 مبنی بر اینکه «مردم فیلمهای امید بخشی را در سال آینده خواهند دید» جشنواره سی و سوم فیلم فجر جشنواره متوسط بلکه به شدت ضعیفی در میان همه جشنواره های برگزار شده در سی و دو دوره قبلی بود.

اثری از امید در سینما نبود. خیانت موج می زد و دروغ نه به عنوان یک زشتی که امری جاافتاده مورد پذیرش قرار گرفته بود. سینمای اجتماعی ایران حرفی برای گفتن نداشت و مالیخولیای کارگردان صفرتا 100 فیلم را شامل می شد.

برخلاف ادعای ایوبی که گفت: «14 فیلم دفاع مقدسی در این جشنواره اکران شد»، دوسه اثر و آن هم بی ربط به دفاع مقدس بود که به خاطر دکوپاژ و طراحی صحنه فیلم جنگی نام می گرفت نه به خاطر محتوا.

جشنواره سی و سوم فجر جشنواره متوسط و رو به ضعیفی بود. هم منتقدان جشنواره این حرف را می زنند، هم مخالفان و هم موافقان آن. فیلمهای متوسط که در میان ان ها «رخ دیوانه» سیمرغ گرفت. در میان بازی های خسته کننده و بی جان در دوره سی و سوم، رسیدن سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد به سعید آقاخانی برای خداحافظی طولانی دور از انتظار نبود.

موضوعات جشنواره در یک هماهنگی دور از انتظار آنقدر شبیه به هم بود که حتی گاردین درباره فیلم های سینمایی این دوره از جشنواره نوشت: طلاق، سقط جنین، خیانت و تجمل گرایی اصلی ترین موضوعات جشنواره فیلم فجر امسال ایران بودند. این روزنامه در تحلیلی که از جشنواره سی و سوم می کند می نویسد: فیلم های به نمایش درآمده از ضعیف ترین فیلمهایی بودکه در چند سال اخیر به نمایش گذاشته شده است.

جشنواره سی و سوم، با 5 فیلم بلند "قول"، "ناهید"، "ارغوان"، "بوفالو"، "این سیب هم برای تو" شروع شد. از مجموع 5 فیلم بلند روز اول درون مایه ی دو اثر خیانت است، یکی قتل، یکی دزدی و  دیگری طلاق!

پس از پایان روز کسل کننده اول، نمایش زندگی یک کارگر جشنواره را تازه تازه از خواب بیدار کرد. چهارشنبه19 اردیبهشت به کارگردانی وحید جلیلوند مورد استقبال جدی تماشاگران قرار گرفت. چهارشنبه 19 اردیبهشت، فیلمی که هوشمندانه زندگی کارگری را با تمی عدالتخواهانه بررسی می کند و البته نگاهی انتقادی به شرایط و اقتضائات عدالت اجتماعی در کشور دارد، چهارشنبه فیلمی است که زیرکانه و با روایت داستان های فرعی اما به اندازه، به خوبی از کنار آنها عبور می کند تا  به داستان اصلی خدشه ای وارد شود. ساخته بلند وحید جلیلوند فیلمی جدی با تم عدالتخواهی است که احتمالا در زمان اکران حرف و حدیث های فراوانی را درپی خواهد داشت. 

خداحافظی طولانی، حکایت عاشقی و خانه دختر از فیلم های اکران شده در روز دوم بودند که در میان انها "خانه دختر" حاشیه هایی جدی تر از متن دارد که شاید در زمان اکران شدن یا نشدنش بهتر بششود درباره آن حرف زد.

سومین روز جشنواره با اکران کار پرستاره روح الله حجازی که همراه بود. مرگ ماهی، یاداور «مادر» علی حاتمی است. "مرگ ماهی" تلاش می کند نقش مادر در پرستاری و وحدت بخشی به خانواده و جمع کردن آن ها دور یک سفره را نشان دهد. احتمال باران اسیدی ، شکاف، تگرگ و آفتاب فیلمهای اکران شده در روز سوم بودند.

خیلی ها منتظر روزچهارم جشنواره و دیدن آخرین کار مصطفی کیایی بودند. «عصر یخبندان» که سحر دولتشاهی به خاطر بازی درآن جایزه نقش مکمل زن را گرفت، پرتماشاگر ترین فیلم جشنواره بود. مصطفی کیایی بعد از خط ویژه هنوز پیگیر آقازاده هاست. این بار اما آقازاده  فیلم یک مفسد اقتصادی نیست. یک توزیع کننده مواد مخدر که که روابط نامشروع متعددی با دختران و زنان برقرار می کند و بعد از استفاده اش آنها را حذف می کند. کیایی شیوه رابین هودی را به مخاطب پیشنهاد می کند و اینکه خودشان دنبال چاره باشند. عصر یخبندان را خیلی ها در گیشه دنبال خواهند کرد. «بدون مرز» نخستین ساخته بلند امیرحسین عسگری را می توان از کار های خوب جشنواره ی 33 ام دانست که در روزچهارم اکران شد.

رخ دیوانه که برنده مطلق جشنواره بود در روز پنجم جشنواره به اکران درآمد. داستان مجازی چند جوان در دنیای مجازی و حقیقی که در نهایت پوچی فضای مجازی را می رساند، و در لابلای فیلم  هم از خیانت و تجاوز و اعتیاد و سربازی و معرفت و نفی رابین هود بازی می گوید.

در روز ششم من دیه گو مارادونا هستم بهرام توکلی و کوچه بی نام هاتف علیمردانی به نمایش درآمدند. فیلمهایی که باسیمرغ گرفتن باران کوثری و هومن سیدی سهمی از سیمرغ های جشنواره داشته باشند.

گویا قرعه فیلم های با شخصیت نصیب روز هفتم جشنواره شده بود. "شرفناز" فیلمی مورد احترام از سینمای مستقل، "آزادی مشروط" یک فیلم اجتماعی شریف و "مزار شریف" فیلم تاریخ معاصری حسین برزیده فیلمهای خوب روز هفتم بودند. شیفت شب اگرچه محترمانه به تلاش های یک زن برای حفظ خانواده اش اشاره می کند اما کمی حوصله بر است. نیکی کریمی به خاطر این فیلم و کارهای دیگرش برای خانواده، جایزه ویژه هیئت داوران را در روز تقسیم جوایز می گیرد و می گوید:«من بی رابطه به اینجا رسیده ام».

در دنیای تو ساعت چند است؟ بابازی علی مصفا و همسرش که یک عاشقانه انتزاعی به سبک فیلمهای فرانسوی را به تصویر می کشد، طعم شیرین خیال که فیلمی محیط زیستی است و «نزدیک تر» بابازی خوب پگاه آهنگرانی فیلمهای دیگر و مهم روز هشتم هستند.

روز نهم روز پرسر و صداهاست، مخصوصا"ایران برگر" که قطعا گیشه ها راقرق خواهد کرد. اجتماعی طنز جوزانی که نقدهای جدی و واقعی را مطرح می کند. گره خوردن ایران برگر با انتخابات 88 نقطه سوال برانگیز «فتح الله خانی ها» و «امرالله خانی ها» ست. جامه دران روایت پدری نامهربان است که در سلسله بد نشان دادن پدرهای ایرانی ساخته شده است.

روباه بهروز افخمی که به مذاکرات هسته ای می پردازد نیز مورد استقبال قرار گرفت. مردی که اسب شد هم برای روز نهم است. فیلم مجموعه ای از پلان های طولانی و کسل کننده، لوکیشن های بی هویت که می تواند هرجای دنیا باشد، دیالوگ های بی ربط به داستان، باران سیل گونه ی آزاردهنده در اغلب سکانس ها و مونولوگ های تکراری و بی معنی.

جشنواره سی و سوم فجر در  حالی به پایان رسید که نامه سال گذشته رییس جمهور درباره رسیدن به سینمای امید تحقق نیافت و شاید به همین دلیل امسال خبری از جایزه ریاست جمهوری نبود./سراج 24