جواد رضویان واس ماس

 زبان و گویش‌های محلی ریشه در فرهنگ هر قوم دارد و می‌شود اینگونه بیان کرد که زبان یکی از گنجینه‌های پرارزش بشری و میراث هویت ملی است و  زبان هر ملت نماد هویت ملی و جامعه است.

به گزارش گلستان 24، قوی‌ترین دلیل اثبات این موضوع زنده و پویا بودن آن است که نشان از این دارد که زبان و گویش‌های محلی به مردمی که در جامعه زندگی می‌کنند هویت می‌دهد. هر چند که زبان فارسی نماد اصلی هویت ایرانیان است و به روابط جامعه فارسی زبان انسجام می‌بخشد ولی نباید فرهنگ هر منطقه را به باد فراموشی سپرد.

برای پویا شدن گویش‌های محلی صدا و سیمای ملی ایران تصمیم گرفته است که با تهیه سریال‌های گوناگون و بیشتر با درون مایه طنز به پویا کردن این گویش‌ها بپردازد.

سریالی با درون مایه طنز اجتماعی به تازگی از سوی یکی از کارگردانان محبوب کشور یعنی مهران مدیری با عنوان «در حاشیه» ساخته شده که از ششم فروردین هر شب از شبکه سه سیما مهمان خانه ایرانیان می‌شود.

جوادرضویان که در حاشیه این سریال طنز وارد صحنه شده است با بیان لهجه قمی از حاشیه به متن رسیده و چنان در بین مخاطبان جایگاه خود را محکم کرده است که اگر از هر کوچه و خیابان گذر کنی تکه کلام‌هایی مانند «واس ماس... ملکیتش واس ماس...» به گوش می‌رسد و گویش محلی در این سریال طنز موجب شد بسیاری از هموطنان با لهجه مردم قم بیش از پیش آشنا شوند.

رضا ابوذر مدیر انجمن سینمای جوانان ایران در قم با اشاره به پخش سریال در حاشیه از شبکه سه سیما گفت:‌ آقای رضویان به دلیل اصالت قمی که دارد به صورت واقعی و بدون تقلید می‌تواند به ادای لهجه قمی‌ها بپردازد که این خود نقطه قوت این سریال است.

وی به تکه کلام‌هایی که از سوی این هنرمند در سریال طنز در حاشیه استفاده می‌شود، بیان کرد: این تکه کلام‌ها میان بومیان شهر قم وجود دارد و مشخص است تنها کسی می‌تواند با این تکه کلام‌ها به ایفای نقش بپردازد که خود از اهالی این شهر باشد.

مدیر انجمن سینمای جوانان دفتر قم ادامه داد:‌ شاید از دید برخی افراد نوع پوشش جواد رضویان در این سریال در حاشیه باشد ولی به واقع قمی‌های بومی به همین شکل و سیاق لباس می‌پوشند و این از روی آشفتگی نیست بلکه نوعی فرهنگ است که از دیر باز میان آنان وجود دارد.

وی با بیان اینکه مردم قم اصطلاحات و کنایات مخصوص به خود را دارند تصریح کرد: قمی‌ها به کنایه زدن در سخنانشان مشهور هستند و این مسئله از روی غرض ورزی نیست بلکه از آداب و فرهنگ آنان است و نمی‌شود آن را منکر شد.

ابوذر اضافه کرد: شاید در نظر اول برخی از سخنان قمی‌ها به دلیل استفاده از کنایه تلخ باشد ولی این تلخی همراه با مفاهیم شیرین است که این تلخی را از یاد می‌برد.

با توجه به اینکه فرهنگ «با هم بخندیم» و «به هم نخندیم» چندان در جامعه ما نهادینه نشده است برخی از مردم گویش شیرین قمی را به سخره گرفتند که این مسئله چندان رضایت بخش نیست.

دکتر بلقیس روشن دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه پیام نور بیان کرد: حضور در رسانه‌های محلی از راه‌های حفظ زبان و گویش محلی است که هم‌اکنون در رسانه‌ها گاهی برای خنده و طنز از زبان‌ها و گویش‌های محلی استفاده می‌کنند که روش غلطی است و موجب تضعیف لهجه‌ها می‌شود ولی ساخت سریال‌ها با گویش‌های محلی و مؤدبانه در تقویت این زبان‌ها تاثیر بسزایی دارد.
وی افزود:‌ اقدام دسته جمعی و طولانی مدت و تلاش و برنامه‌ریزی برای حذف نگرش‌های منفی نسبت به زبان‌های محلی باید صورت بگیرد و تلاش‌ها در راستای حفظ آن گویش‌ها مؤثر خواهد بود.

روشن ادامه داد: مشخص کردن اهمیت و اعتبار زبان‌های محلی به خصوص در دانشگاه‌ها اقدام مفید دیگر در حفظ زبان‌های محلی است؛‌ بنابراین گویش شناسی مطالعاتی باید صورت گیرد.

اگر به کتاب فرهنگ اصطلاحات و لغات قمی‌ها مراجعه کنیم خواهیم دید که قمی‌ها دارای صدها کنایه و تکه کلام و ضرب‌المثل هستند که ریشه در قومیت آنان دارد و این تکه کلام‌ها و کنایات با گذشت سال‌ها همچنان پویا مانده است و هر یک مفهوم خاصی را دارد که نیاز به مطالعات عمیق در این زمینه است.

محمد قاضی کارشناس مرکز قم‌پژوهی به نوع پوشش جواد رضویان در سریال طنز در حاشیه اشاره و تصریح کرد: این پوشش به اصطلاح آشفته در زندگی مردم چهار دهه پیش است و امروزه پوشش به این شکل و سیاق کمتر دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه گویش قمی از گویش‌های شیرین کشور است، گفت: نباید با پخش یک سریال طنز این گویش به حاشیه برود و دستمایه تمسخر دیگران شود و این نکته‌ای است که باید مردم به آن توجه داشته باشند.

احترام به گویش‌های محلی، مسئله‌ای است که باید در جامعه نهادینه شده و به آن احترام گذاشته شود تا این گویش‌ها به متن جامعه امروزی بازگردد و اصالت قومیتی در خاک ایران نمایان شود که قمی‌ها نیز از این مسئله دور نیستند.

در ادامه این بحث نباید از هنرنمایی هنرمندی که خود اصالت قمی دارد و با فرهنگ و گویش مردم این شهر آشناست در سریال طنز «در حاشیه» غافل شد.

«بند یک اساسنامه چی می‌گه؟ می‌گه این جواته واس ماس یعنی اصلیت جواد رضویان واس ماس ...»

گزارش از سمانه سادات‌فقیه سبزواری/فارس