علی اسماعیلی: « برنامه خاصی برای آموزش بازار اسلامی وجود ندارد»

حجت الاسلام و المسلمین علی اسماعیلی، طلبه جوان و فعال فضای مجازی، در مصاحبه اختصاصی با گلستان 24، به چند سوال درباره روزی و تاثیرات آن در زندگی پاسخ می دهد:

1.لطفا در مورد رزق و روزی توضیح دهید.

روزی واژه ای فارسی است که به معنای خوراک روزانه، روز به روز به کسی داده می شود و معادل عربی آن رزق می باشد.

رزق و روزی در اصطلاح سهم و نصیب و بهره ای است که از جانب خداوند به هر کس داده می‌شود و او می‌تواند از آن استفاده کند و هیچ کس نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد و مانع شود، در نتیجه روزی هر کس غیر از ثروت و دارایی او است.

رزق و روزی، عطا و بخشش است خواه دنیوی باشد یا اخروی . واژه رزق در قرآن با اوصاف رزق حسن، کریم، بغیر حساب، معلوم، طیب، من لدنّا توصیف شده است.

روزی مادی شامل خوردنی‌ها، پوشیدنی‌ها و به طور کلی امکانات مادی می‌شود که به انسان داده شده است و روزی معنوی هم علوم، معارف، نبوت، حج، شهادت و ... را در بر می‌گیرد

2. در آمد حلال چه نقشی می تواند در زندگی انسان داشته باشد؟

رزق و روزی، یکی از مهم­ترین مسائلی است که در زندگی فردی و اجتماعی بشر مطرح می ­شود. به دلیل اینکه انسان از ابتدا با آن رشد می­ کند و تا آخر عمر نیز با آن سر و کار دارد، تاثیرات دینوی و اخروی  متعددی هم دارد مانند: آمرزش گناهان ، استجابت دعا ، برکت در زندگی ، فرزندان صالح و نسلی سالم که یکی از مهمترین آثار بی توجهی به رزق حلال، تأثیر منفی بر نطفه و نسل است. در صورت نامشروع بودن «درآمد»، شیطان در به وجود آمدن فرزند مشارکت می کند و گرایش این فرزندان به گناه بیشتر می شود و تربیت آنها سخت تر و تکامل اخلاقی شان با مشکلات زیادتری روبه رو خواهد شد.

3. به نظر شما ، آموزش های کافی به بازاریان در مورد بازار اسلامی وجود دارد؟

به نظر بنده برنامه خاصی در رابطه با بازار اسلامی برای کسبه وجود ندارد و اگرهم وجود دارد خیلی مؤثر نیست.

اگر نگاهی به سبک معماری اسلامی ایرانی بیاندازیم خواهیم دید در قسمتی که از شهر که بازار بوجود آمده ، مسجد هم ساخته شده و مسجد نقش محوری را در سبک معماری اسلامی ایرانی بازارها ایفا می کرده و همین امر باعث پیوند کسبه با عالمان دینی مساجد و آشنایی با احکام بیع و مراعات حلال و حرام بوده است. اما با ورود سبک معماری غربی ، پیوند مسجد با بازار بطور کلی از بین رفت و مراجعه کسبه با عالمان دینی قطع شد و اطلاعات کسبه های بازار از احکام بیع روز بروز کمتر و کمتر شد که این می تواند بر کسب درآمد حلال و حرام کسبه بازار تاثیر مستقیم داشته باشد.

البته مدتی است که شبکه بازار بخشی با موضوع احکام بیع راه اندازی شده که کار بسیار جالب و پسندیده ای است.

4. اینکه روزی هر کسی از قبل تعیین شده است به این معنی می باشد که کسی دنبال کار نرود؟

رزق دو نوع است یک نوع قطعی و یک نوع اکتسابی. خداوند برای همه ی بندگان و جنبندگانش رزق و روزی معین کرده است و در قرآن کریم می فرماید: هیچ جنبنده ای در روی زمین وجود ندارد مگر آنکه خداوند رزق او را تعیین کرده است

یک نوع رزق هم داریم که اکتسابی است و بنابر روایاتی که از پیامبر اعظم(ص) و امامان معصوم(ع) رسیده، بر همه لازم است در راه به دست آوردن «درآمد حلال» تلاش کنند و از بیکاری و تنبلی و حرام خواری جدّاً بپرهیزند.

پیامبر گرامی اسلام(ص) می فرماید: طَلَبَ الحَلالِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ وَ مُسِْلِمَةٍُ؛ به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر مرد و زن مسلمان لازم است.

ابن عبّاس می گوید، هر گاه پیامبر(ص) از شخصی خوشش می آمد، از شغل او می پرسید. اگر می گفتند او شغلی ندارد، می فرمود: از چشم من افتاد. وقتی از آن حضرت، علت آن را می پرسیدند، می فرمود: مؤمن اگر دارای شغلی نباشد، با دین فروشی زندگی خودش را اداره می کند.

بنابراین با اینکه روزی رسان خداوند متعال است: (إنَّ الله هُوَ الرَّزّاق) و خود روزی را تقسیم می کند، امّا همه موظفند منبع درآمدی حلال داشته باشند؛ زیرا خداوند به وسیله اسباب روزی می دهد.

5. اینکه برخی از افراد فکر می کنند روزی حلال کم و ناچیز است، درست است؟

خداوند در قرآن می فرمایند: «و او را ازجایی که گمان ندارد روزی می دهد و هر کس بر خدا توکل کند، کفایت امرش را می کند.» با توجه به این کلام نورانی خداوند به افرادی که از راه حلال ارتزاق می کنند وعده داده که این کسب حلال آنها را کفایت کند چون فرد با توکل به خداوند و رعایت حلال و حرام خود را به مخازن رحمت الهی وصل میکند و چه معامله ای بهتر از معامله باخداوند ، هرچند کم است اما با کیفیت است.

قدیمی ها می گفتند مهم نیست مال انسان زیاد باشد ، مهم این است که با برکت باشد

امام جواد یا امام هادی (علیهما السلام) به داود صرمی فرمودند: « ای داود! مال حرام رشد نمی کند و اگر هم رشد کند برای صاحبش برکتی ندارد.

7. چگونه به فرزندانمان بیاموزیم که دنبال روزی حلال باشند؟

بهترین راه آموزش به فرزندان رفتار و منش زندگی خود آدمی و رعایت حلال و حرام در زندگی است.  امام صادق (ع ) می فرمایند:‌« فرزند ... را در هفت سال سوم ( از چهارده سالگی به بعد ) حلال و حرام یاد بدهید .» و رسول گرامی اسلام (ص) می فرمایند: « حق فرزند بر پدرش این است که ... جز از راه حلال ، روزی او را تأمین نکند.» و همین کسب روزی حلال می تواند سرنوشت آن فرزند را تحت تاثیر قرار دهد همانطور که کسب حرام موجب شقاوت او می شود چنانکه امام حسین(ع) به لشکریان عمر سعد فرمود: «از اینکه شما نافرمانی ام می کنید، و به سخن من گوش فرا نمی دهید، این است که شکم هایتان از حرام پر شده و بر دل هایتان مهر خورده و دیگر حق را نمی پذیرید.