نقدی بر ساخته سامان مقدم
«نهنگ عنبر»، تخدیر مخاطب و سودای فتح گیشه
در "نهنگ عنبر" دنیای کنونی ما بهترین جهان ممکن است فقط تنها مشکل خود شیفتگی و خودخواهی افراد آن است که آن هم با دیدن "نهنگ عنبر" حل خواهد شد و این امر اوج ماهیت ایدئولوژیک این فیلم است.
به گزارش گلستان 24، "نهنگ عنبر" دارای چندین ویژگی ست.اول آنکه نگارش فیلمنامه آن بر عهده نویسنده جوانی بود (مانی باغبانی) که دو فیلم پیشین آن (مهمونی کامی و مادر قلب اتمی) هنوز اجازه نمایش عمومی نیافتند و از این میان "نهنگ عنبر" که کمدی رومانتیکی خام دستانه و مبتذل است،اکران عمومی شد و این ناشی از نگاه در عین حال مبتذل حاکم بر شرایط و ضوابط اکران فیلم است،جریان اکران فیلم در ایران ،سینما را مبدل به پدیده ای نموده که یا می بایست تن به ابتذالی این چنین دهد و یا اصلا منزوی شود و این فی النفسه ویژگی بسیار مهم و در عین حال تعیین کننده است.
سوم آنکه منظورمان از ابتذال ساده انگارانه و سطحی نگر "نهنگ عنبر" چیست؟ البته باید دانست که ماهیت ایدئولوژیک سینما و ژانر از فیلم یک پدیده انتزاعی و ناواقع خواهد ساخت و واقعیت فریبنده نهفته در آن را بنا بر مصالح ایدئولوژیک خود بنا خواهد نهاد.کمدی رومانتیک در اوج بحران اقتصادی امریکا در دهه 30 میلادی و نزاع ایدئولوژیک آن با قطب بلشویک،ظهور نمود و نوعی خوش بینی ، تخدیر و تحمیق را به مخاطبین خود القا کرد،لذا ماهیت این ژانر در نسبتی تاریخی و اجتماعی آن قرار دارد.
در دورانی که سینمای ایران با عارضه بی مخاطبی روبرو شده است شاید توصل به این ویژگی ماهوی سینما، بتواند آن را نجات دهد،اما باید دانست که احیا قواعد ژانری - ایدئولوژیک سینما و پناه جستن به آن یعنی نادیده گرفتن جملگی رویکرد های سلبی و انتقادی به ماهیت این پدیده،شاید این احیا گری بتواند فروش فیلم را افزایش دهد اما سینمایی نیست که بتوان توسط آن آگاهی بخشی تاریخی را مورد نظر داشت.
مسعود قدیمی
ارسال نظر