نقدی بر فیلم "مهمان داریم"
فیلمسازی در حوزه مفاهیم ارزشی مرتبط با دین مبین اسلام و البته مذهب تشیع همانقدر اهمیت دارد که ارائه کاری جامع و در درجه اول در این حوزه؛ حال اگر قرار باشد درباره مفهومی به نام انتظار که نهفقط در آیین اسلام که در بسیاری از ادیان دیگر هم ارج نهاده شده اثری سینمایی تولید شود باید حواست جمع باشد که مبادا با افتادن در دام شعارزدگی، نتوانی ارتباط قلبی که آدمیزاد با این مفهوم دارد را ایجاد کنی.
محمدمهدی یا به قول برخی منوچهر عسگر پور از دیرباز به القای چنین مفهومی در آثارش علاقه نشان داده است؛ چه آن زمان که "قدمگاه" را میساخت و بهطور مستقیم از تعلقخاطرش به این مفهوم پردهبرداری میکرد و چه در آثاری چون "اقلیما" که بهطور غیرمستقیم و از طریق تصویرگری انتظار زنی سادهلوح برای اتفاقاتی که پیش رویش است دراینباره سخن گفت، همیشه این کارگردان را در حال کندوکاو در این مفهوم میدیدیم.
رؤیاها از راه میرسند
"مهمانداریم" تازهترین فیلم عسگر پور هم از اهمیت انتظار میگوید آنهم در جامعهای شرقی مانند ایران. اینکه انتظار چقدر میتواند مفید باشد و چقدر میتواند در ایجاد امید برای مردمان جهت تغییر روش زندگی به کار بسته شود عمدهترین مباحثی است که در این فیلم تبیین میشود. در خلال این تبیین کارگردان بدش نمیآید که فیلمش را بهنوعی از واقعهنگاری با محوریت بررسی زندگی خانواده شهدا و جانبازان بدل کند.
شاید زیباترین صحنههای فیلم هم در همین تصویرگری است که روی میدهد؛ پدر و مادر سالخوردهای که یک فرزند جانباز دارند با شنیدن خبر حضور قریبالوقوع شخصیتی مهم که تا انتهای فیلم هم مشخص نمیشود کیست سعی میکنند ظاهری نو به زندگی خویش دهند. اما به ناگاه از رؤیایی سردر میآورند که در آنهم سه فرزند شهیدشان زنده هستند و هم او که جانباز شده سرحال است.
تماشای این رؤیاهای زیبا که تلنگری هم هست بر مخاطبی که بسیاری از ارزشهای دفاع مقدس را فراموش کرده، این شانس را برای مخاطب ایجاد میکند که بفهمد درگذشته بر این خانواده چه گذشته و البته با مسیری که این خانواده طی سالیان مختلف انقلاب اسلامی پیموده تا به امروز برسد را درک کند.
نوآوری فراموششده
نقطهضعف "مهمانداریم" که هدف اصلیاش گفتن درباره مفهوم انتظار است، آنجاست که کمترین نوآوری در نمایش جلوههای اثرگذار این مفهوم را به مخاطب ارائه نمیکند. درگیری مخاطب با رؤیای خانواده داستان، همانقدر که میتواند رؤیایی به نظر برسد از این حیث که در خدمت تبیین مفهوم نهایی فیلم کاری نمیکند زائد به نظر میرسد.
میشد باکم کردن نماهای مربوط به این رؤیا و البته کندوکاو درونی پدر و مادر پیر و تمرکز بر نمایش سیر و سلوک آنها در مسیر رسیدن به موعود کاری کرد که هدف اصلی فیلم که عنوان هم کاملاً در ارتباط با آن است جلوهگاه بیشتری در تاریخ سینمای ایران بیابد. اگر بخواهیم در مقام مقایسه با "قدمگاه" هم برآییم بازهم "مهمانداریم" حرف تازهای برای گفتن ندارد. اینکه در سختترین شرایط هم نباید امید به ظهور منجی را از دست داد صدالبته که زیربنای زندگی بشریت است. اما ایکاش با تحقیق و پژوهشی بیشتر در روایاتی که پیرامون چنین مفهوم متعالی وجود دارد گامی روبهجلو برداشته میشد.
تنها تمرکز بر یکی از روایات منسوب به امام صادق(ع) که میفرماید: «در قلوب آنان (یاران مهدى)، نسبت به ذات خدا شکى نیست.» کافی است تا ماده خام دهها سناریو شکل گیرد. اما متأسفانه بهجای تمرکز بر این احادیث عسگر پور همان دانستههای ذهنی یک دهه قبل مربوط به زمان ساخت "قدمگاه" را فرآوری کرده و نتیجه میشود اثری که اگر حمایت ارگانی پشتش نباشد حتی این توانایی را ندارد که بهواسطه ارتباط مناسب با گیشه، سودآور باشد.
یک و نیم میلیارد سود خالص!
درباره هزینه تولید "مهمانداریم" همصحبت فراوان است و بودهاند بسیاری که بودجهای دومیلیاردی را بهعنوان رقم تولید فیلم بیان داشتهاند. سؤالی که پیش میآید این است که مگر نه آنکه برای خلق آثار مرتبط با مفاهیم ارزشی باید به صادقانهترین شکل ممکن و با حداقل اسراف پیش رفت. پس چطور میشود اثری که بیشتر داستان آن در یک لوکیشن میگذرد و با فراگیر شدن تب دیجیتال نمیتواند هزینه تولیدی بیشتر از نیم میلیارد داشته باشد دو میلیارد بودجه دولتی دریافت کرده؟!
امام صادق
|
انقلاب اسلامی
|
ایران
|
بودجه
|
پدر و مادر
|
جامعه
|
جانبازان
|
دفاع مقدس
|
دین مبین اسلام
|
سینمای ایران
|
ارسال نظر