بی توجهی شهرداری به مطالبه عمومی/ بافت تاریخی گرگان در حسرت احیاء

هرچند در حال حاضر بافت تاریخی گرگان، سومین بافت با ارزش و دارای سبک معماری پس از یزد و اصفهان است اما این بافت همچنان وسیع ترین بافت تاریخی شمال کشور است.

۳۱ فروردین سال گذشته همزمان با روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی تفاهم نامه چند جانبه ای بین شهرداری گرگان، اداره کل میراث فرهنگی و راه و شهرسازی و استانداری گلستان و دفتر بهسازی و احیاء بافت تاریخی گرگان به امضاء رسید.

در این تفاهم نامه احیاء پنج گذر تاریخی – فرهنگی بافت قدیم گرگان در یک بازه زمانی پنج ساله در دستور کار قرار گرفت و احیاء گذر پاسرو تا سبزه مشهد به عنوان اولویت اول تعیین شد.

بر اساس تفاهم انجام شده شهرداری گرگان می بایست ضمن انتخاب مشاور، طی زمانی مشخص طرح اولیه احیاء بافت را آماده می کرد و اقداماتی نظیر خوانا سازی عناصر با ارزش گذر اصلی، رفع خطر و استحکام بخشی عناصر کالبدی پیرامونی، بهسازی معابر در کف و جداره ها و اصلاح خط آسمان، توانمندسازی کالبدی و غیرکالبدی ابنیه و گذر، اعطای کاربری جدید به ابنیه ارزشمند متناسب با افق گذر تاریخی فرهنگی و با نگاه توسعه گردشگری با همکاری همه دستگاه ها انجام شود.

همچنین طبق تفاهم نامه، مسئولیت بخش فنی و نظارت کیفی وتخصصی این طرح به عهده دفتر احیاء وبهسازی بافت تاریخی گرگان نهاده شد.

قرار بود شهرداری در حوزه احیاء بافت وارد شود

حالا ۱۶ ماه از امضاء این تفاهم نامه می گذرد و مدیر دفتر بهسازی و احیاء بافت تاریخی گرگان با بیان اینکه تفاهم نامه برای احیاء گذرهای تاریخی – فرهنگی بافت گرگان به امضاء رسید، گفت: طبق تفاهم امضاء شده قرار بود شهرداری گرگان در حوزه احیاء بافت وارد شود.

حسین کتولی افزود: معابر در حوزه شهر است و شهرداری وظایف مشخصی در این حوزه دارد و قرار بود متناسب با حوزه بافت شهرداری کار انجام دهد.

تفاهم نامه با رغبت تمام دستگاه های اجرایی امضاء شد اما در عمل اراده برای تحقق تفاهم نامه در مسئولان مدیریت شهری دیده نمی شودوی به تعهدات اداره کل راه و شهرسازی در تفاهم نامه هم اشاره کرد و ادامه داد: شناسایی  محورها، معرفی و اولویت بندی گذرها و مرمت فضاهای عمومی از جمله فعالیت هایی بود که باید انجام می شد.

مدیر دفتر بهسازی و احیاء بافت تاریخی گرگان اضافه کرد: راه و شهرسازی احیاء بخشی از گذر اول را تعهد کرده بود که از محرم پارسال مرمت تکایای پاسرو که ۱۰ سال متروک شده بود، آغاز شده و با کمک مردم و مشارکت بخش عمومی تاکنون ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

وی با بیان اینکه میراث فرهنگی استان هم همیشه با مشکلات بودجه ای مواجه است، تصریح کرد: میراث فرهنگی یکسری تعهدات در خصوص بناهای تاریخی داشت که با بودجه های تخصیصی، در حال مرمت بناهای تاریخی است.

مردم اقدامات عملی در احیاء بافت ندیده اند

کتولی با بیان اینکه واگذاری خانه تاریخی باقری و آغاز مرمت آن یکی از اقدامات خوب میراث در این حوزه بود، خاطرنشان کرد: هم اکنون مرمت هفت یا هشت خانه تاریخی در گذرهای تاریخی – فرهنگی گرگان در حال انجام است.

وی بیان کرد: انتخاب مشاور و تهیه طرح احیاء بافت از تعهدات شهرداری گرگان بود اما تا این لحظه این مهم انجام نشده است.

کتولی با بیان اینکه در جلسات برگزار شده علاقمندی برای احیاء بافت تاریخی گرگان در مدیریت شهری وجود دارد، گفت: تفاهم نامه با رغبت تمام دستگاه های اجرایی امضاء شد اما در عمل اراده برای تحقق تفاهم نامه در مسئولان مدیریت شهری دیده نمی شود.

وی با تاکید بر اینکه هنوز مردم اقدامات ملموس و عملی در احیاء بافت تاریخی گرگان ندیده اند، متذکر شد: هیچ نهادی به اندازه شهرداری نمی تواند به احیاء بافت تاریخی گرگان کمک کند به شرط آنکه بافت اولویت دوم و سوم مدیریت شهری نباشد.

در حالی که مدیر دفتر بهسازی و احیاء بافت تاریخی گرگان نقش مدیریت شهری را در احیاء وسیع ترین بافت ارزشمند و تاریخی شمال کشور پررنگ تر از سایر نهادها می داند اما مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان نگران از بین رفتن این بافت تاریخی است.

ابراهیم کریمی اظهار کرد: آنچه به عنوان وظیفه ما در حوزه احیاء بافت در تفاهم نامه به امضا رسیده بود، در حال انجام است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان از انجام جداره سازی در محله سرچشمه حد فاصل امامزاده نور تا مصلا خبر داد و گفت: تملک و مرمت خانه میرشهیدی و انجام مرمت خانه فاطمی هم در راستای اجرای تفاهم نامه در حال اجراست.

وی با بیان اینکه راه و شهرسازی هم به بخشی از تعهدات خود عمل کرده است، افزود: تاکنون برنامه ای از شهرداری گرگان مشاهده نکرده ایم شاید هم کاری انجام شده ما ندیده ایم و یا از آن بی اطلاع هستیم.

دغدغه بی توجهی به بافت گرگان

وی ادامه داد: در خیلی از مراکز استان ها مانند شیراز و تبریز و ... شهرداری ها به موضوع بافت ورود کرده اند؛ اما همچنان دغدغه بی توجهی به بافت تاریخی گرگان وجود دارد.

کریمی با تاکید بر اینکه اگر به بافت تاریخی گرگان بی توجهی کنیم و این بافت از بین برود دیگر قابل بازگشت نیست، متذکر شد: بعضی از پروژه ها را می توانیم سال ها بعد اجرا کنیم اما وضعیت بافت گرگان حیاتی است و اگر به آن توجه نکنیم، بیم آن می رود که در آینده نه چندان دور پشیمان شویم.

وی تصریح کرد: از همه دستگاه های اجرایی به ویژه راه و شهرسازی تقاضا داریم عنایت بیشتری به بافت تاریخی گرگان داشته باشند.

بعضی از پروژه ها را می توانیم سال ها بعد اجرا کنیم اما وضعیت بافت گرگان حیاتی است و بیم آن می رود که در آینده نه چندان دور پشیمان شویمهرچند توپ توجه بیشتر به بافت تاریخی گرگان از دفتر بهسازی و احیاء به نمایندگی از اداره کل راه و شهرساری به میراث فرهنگی به سمت شهرداری و میراث فرهنگی و از سمت میراث فرهنگی به سمت راه و شهرسازی در حال جابه جایی است و به نظر می رسد به گفته حسین کتولی تفاهم نامه نتایج ملموس و عملی برای مردم در احیاء بافت نداشته اما معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان بر خلاف این موضوع نظر دارد.

رضا مروتی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: تفاهم نامه چندجانبه با هد اینکه بافت با ارزش و ثبت شده گرگان مورد توجه مردم و رسانه ها قرار گیرد و احیاء شود به امضا رسید.

احیاء بافت به مطالبه عمومی تبدیل شد

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان بیان کرد: همچنین این تفاهم نامه به امضاء رسیده تا نگاه مدیران به بافت تاریخی گرگان تغییر کند و با بافت های فرسوده تلفیق نشود و یا تحت تاثیر آن ها قرار نگیرد.

وی با بیان اینکه احیاء بافت گرگان در گذشته یک انتظار پنهان بود اما هم اکنون به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است، افزود: پس از امضاء تفاهم نامه با کمبود منابع اعتباری روبرو بوده ایم اما اداره کل راه و شهرسازی و میراث فرهنگی گلستان عزم جدی برای اجرای تفاهم نامه دارند.

مروتی با یادآوری اینکه در تفاهم نامه چندجانبه قید شده است، ادامه داد: هرچه اعتبار استانی برای مرمت بافت تاریخی در نظر گرفته شد دستگاه های متناظر موظف هستند دو برابر آن هزینه کنند.

وی با بیان اینکه از محل اعتبارات استانی ۱.۵ میلیارد تومان برای مرمت بافت تاریخی گرگان اعتبار گذاشته ایم، تصریح کرد: شهرداری گرگان زمینه سازی اولیه برای احیاء بافت تاریخی گرگان انجام داده اما از عملکرد آن گلایه مند هستم پرا که انتظار داشتم پس از امضاء تفاهم نامه به مراتب بیشتر کار کند.

مروتی خاطرنشان کرد: شهرداری کمی نسبت به برنامه های ما عقب است اما این بدان معنا نیست که دغدغه بافت تاریخی را ندارند بلکه مسائل و مشکلات مدیریت شهری آن قدر زیاد است که نتوانسته به آن پررنگی که ما انتظار داریم عمل کند.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان تاکید کرد: امضاء تفاهم نامه چند جانبه برای رسیدن به یک مفاهمه عقلی و منطقی برای احیاء و مرمت بافت تاریخی گرگان انجام شده است.

وی بیان کرد: هم اکنون دستگاه های اجرایی به این تفاهم رسیده اند که نباید خلاف ضوابط بافت تاریخی اقدامی انجام شود و تبدیل شدن احیاء بافت به یک مطالبه عمومی ضمانت اجرای این تفاهم نتمه را فراهم می کند.

هرچند حسین صادقلو شهردار گرگان، در روز امضاء تفاهم نامه چندجانبه بیان کرده بود شهرداری و شورای شهر از هر برنامه ای که به بافت تاریخی مرکز استان هویت دهد حمایت می کند، اما تعلل در عمل به تعهدات نشان می دهد مدیریت شهری گرگان هنوز عزم خود را برای احیاء گذرهای تاریخی – فرهنگی بافت گرگان جزم نکرده است و بافت اولویت مدیریت شهری مرکز استان نیست.