توانمندی های مرزی اقتصاد گلستان

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان، استان گلستان از جمله استان‌های مرزی است که به علت موقعیت خاص جغرافیای مانند چهار راهی در مسیر ارتباط شمال و جنوب و شرق و غرب کشور قرار گرفته و استان‌های شرقی خراسان‌های رضوی، شمالی و جنوبی را به مازندران، گیلان و تهران و مرکز کشور متصل می‌کند واز سویی به علت هم مرز بودن با کشورشمالی ترکمنستان، کشور‌های قزاقستان، روسیه و کشور‌های سی آی اس را به استان‌های داخلی کشور متصل می‌کند.
امکان استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش دام و طیور به علت وجود دام‌های فراوان، دسترسی به حمل و نقل ریلی، فرودگاه بین المللی و ظرفیت‌های دسترسی به اسکله، برخورداری از ساحل دریای خزر و امکان ایجاد واحد‌های صنعتی فراساحل، شناور و سازه‌های دریایی، کشتی‌های صیادی و تفریحی از جمله امتیازات اقتصادی استان گلستان است.

وجود ساختمان قدیمی گمرک بندرگز باقی مانده از ۱۲۰ سال گذشته گویای شکوفایی مبادلات مرزی این استان است که از طریق بندر گز، بندر ترکمن و بندر گمیشان با کشور روسیه ارتباط داشت.

احداث بندر خواجه نفس از جمله برنامه‌های دولت است که با ایجاد اسکله مناسب می‌تواند مسسیر دریایی استان گلستان با کشور‌های حاشیه دریای خزر را باز کند.
اگر چه در حال حاضر محصولات استان گلستان از طریق بندر امیر آباد واقع در شرق مازندران و در همسایگی استان صادر می‌شود.

مهدی میقانی ،مدیر کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای گلستان می‌گوید:از سویی گلستان در مسیر جاده بین المللی تهران- ساری به مشهد مقدس قرار دارد و با ۱۵۰۰ کیلومتر جاده اصلی و شریانی از طریق جاده خوش ییلاق آزادشهر به شاهرود، جاده اولنگ رامیان به شاهرود وجاده توسکستان گرگان به شاهرود با استان سمنان ارتباط دارد و از طریق جاده پارک ملی گلستان با خراسان شمالی متصل است.
از لحاظ مسیر ریلی:راه آهن تهران شمال هم به گرگان و هم مرز اینچه برون متصل است.
فرودگاه بین المللی گرگان هم در مسیر‌های مختلف پروازی داخلی و خارجی از جمله قزاقستان فعالیت می‌کند.

وجود گمرک مرزی اینچه برون
مدیر کل گمرکات گلستان می‌گوید: وجود گمرک اینچه برون و گمرک گرگان از جمله توانمندی‌های بازرگانی استان گلستان است.

سید ابراهیم حسینی می‌افزاید:گمرک استان گلستان در سال‌های گذشته با بیش از ۳۰۰ میلیون دلار صاردات در سال دست یافت که محصولات مختلف استان را شامل می‌شود و در چهار ماه امسال توانست با وجود شیوع بیماری کرونا ۴۶ میلیون دلار صادرات داشته باشد.
وی می‌گوید:در چهار ماهه نخست امسال ۱۶۰ میلیون و ۶۶۶ کیلوگرم کالا به ارزش ۴۶ میلیون و ۲۲۸ هزار دلار کالا از گمرکات استان صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر حجمی ۲۶۸ درصد و از نظر دلاری ۵۲ درصد رشد داشته است.
مدیرکل گمرکات گلستان می‌گوید: همچنین در این مدت دو میلیون و ۳۸۸ هزار کیلوگرم کالا به ارزش هشت میلیون و ۴۸۲ هزار دلار به استان وارد شده که افزایش ۳۹ درصدی از نظر حجمی و افزایش ۲۴ درصدی از نظر ارزش دلاری را شاهد هستیم.
وی می‌افزاید: حجم ترانزیت خارجی هم سه میلیون و ۳۷۷ کیلوگرم کالا به ارزش هفت میلیون دلار بوده است.
حسینی می‌گوید: عمده کالا‌های وارداتی ماشین آلات خط تولید و پارچه بوده که از ترکمنستان، چین و ترکیه وارد استان شده است.
وی می‌افزاید: عمده کالا‌های صادراتی هم شامل لبنیات، پسته، سیمان و پلی استایرن بوده که به کشور‌های عراق، ترکمنستان، قزاقستان و افغانستان صادر شده است.
به گفته مدیر کل گمرگات گلستان:گمرک اینچه برون با توانمندی ترخیص روزانه ۲۰۰ کامیون توانسته زمینه این صادرات را فراهم کند و وجود بازارچه مرزی اینچه برون یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند به صادرات محصولات مختلف استان کمک کند.

وجود ۱۳ شهرک و ۱۰ ناحیه صنعتی
وجود شهرک صنعتی و ناحیه صنعتی دایر با کلیه امکانات زیربنایی، دارا بودن مرز آبی و خشکی با کشور ترکمنستان و کشور‌های آسیای میانه، تدوین نقشه استقرار صنعت در استان و تصویب در کارگروه آمایش و محیط زیست از دیگر قابلیت‌های استان گلستان است.

مدیر عامل شهرک‌های صنعتی استان گلستان می‌گوید: این شهر کها و نواحی صنعتی با بیش از هزار واحد صنعتی نیاز به بازار‌های داخلی و خارجی دارد تا هم مواد اولیه وارد کند و هم محصولات خود را به بازار برساند.
رضا شهمرادی می‌گوید: یک منطقه ویژه اقتصادی نیز در استان گلستان وجود دارد که متولی آن شرکت شهرک‌های استان است.

رییس سازمان صنعت معدن و تجارت استان می‌گوید: وجود کارخانه سیمان و کارخانه فولاد از جمله توانمندی‌های صنعتی استان است.
حسین طلوعیان می‌افزاید: وجود معادن خاص صدف کوهی و تولید ید توانمندی ویژه گلستان در بخش معدنی است که می‌تواند از طریق مسیر‌های مختلف جاده‌ای و ریلی به نقاط مختلف کشور و خارج از کشور صادر شود.
این‌ها توانمندی‌های داخل استان گلستان است که علاوه بر آن همسایگی با استان مازندران و گیلان و از سویی سمنان می‌تواند امکان صادرات محصولات آن‌ها را از طریق مرز اینچه برون و مسیر ریلی راه آهن اینچه برون فراهم کند.
تصویب منطقه آزاد اینچه برون در سال ۱۴۰۰ جایگاه ویژه به استان داده است که با ایجاد صنایع مختلف تولیدی می‌تواند توسعه گلستان را شتاب دهد.

 رییس سازمان جهاد کشورزی گلستان می‌گوید: تولید سالانه بیش از ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از ۷۰ نوع محصولات کشاورزی از ۶۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی از جمله توانمندی‌های استان کشاورزی استان گلستان است.
مختار مهاجر می‌افزاید: استان گلستان درزمینه محصولات استراتژیک با تولید بیش از یک میلیون تن گندم و ۹۰ هزار تن دانه روغنی کلزا و ۳۰۰ هزار تن گوشت مرغ جایگاه برتری در بین سایر استان‌ها دارد که نیاز استان‌های مختلف و کشور‌های همسایه در فصل‌های مختلف را تامین می‌کند.

مدیر کل شیلات گلستان می‌گوید: توانمندی شیلاتی استان گلستان در زمینه تولید ماهیان سرد آبی و گرمابی و خاویار پرورشی در استخر و پرورش ماهی در قفس از جمله ظرفیت‌های تولیدی استان گلستان است که سالانه بیش از ۲۱ هزار تن انواع ماهی تولید می‌کند.
سید جواد قدس علوی می‌افزاید: بهره مندی از حدود ۱۳۰ کیلومتر نوار ساحلی و دسترسی به پهنه آبی خلیج گرگان و دریای خزر فرصت مناسب توجه و استفاده از ظرفیت‌های حوزه آبزی‌پروری و اجرای طرح‌های گوناگون پرورش انواع آبزیان است که اجرای طرح‌های متنوعی مانند پرورش ماهی در قفس و پِن، ایجاد مزارع پرورش میگو و استخر‌های پرورش ماهی خاویار در سال‌های اخیر در گلستان مورد توجه قرار گرفته و توسعه آن با شتاب در حال انجام است.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان می‌گوید: طبق آخرین تقسیمات کشوری، ۱۲ استان کشور از جمله گلستان در مرز‌ها قرار گرفته که دارای مرز خشکی با کشور‌های همجوار است.

عباس اغنامی  می افزاید :در استان گلستان هم به استناد بخشنامه شماره ۱۳۰۹۸۸ مورخ ۱۳۹۸/۰۷/۰۲ فهرست نقاط مرزی (بخش‌های مرزی) استان گلستان به شرح زیر اعلام گردید:
در شهرستان آق قلا کلیه روستا‌های واقع در بخش وشمگیر و شهر انبارالوم
در شهرستان بندرگز کلیه روستا‌های واقع در بخش مرکزی ونوکنده و شهر نوکنده
در شهرستان ترکمن کلیه روستا‌های واقع در بخش مرکزی و سیجوال و شهر سیجوال
در شهرستان گمیشان کلیه روستا‌های واقع در بخش مرکزی و گلدشت و شهر سیمین شهر
در شهرستان مراوه تپه کلیه روستا‌های واقع در بخش مرکزی
در شهرستان گنبد کاووس کلیه روستا‌های واقع در بخش داشلی برون و شهر اینجه برون

بعضی از این توانمندی‌های استان گلستان هنوز بالفعل نشده است، زیرا این استان مرزی که هم صادرات محصولات خود و هم صادرات محصولات استان‌های دیگر را بر دوش دارد نیازمند مدیریت دیپلماسی اقتصادی در خارج از کشور است.
اتاق‌ها و کمیته‌های مشترک بازرگانی مؤسسه‌ای عمومی، غیردولتی، غیر تجاری، و غیر انتفاعی و وابسته به اتاق ایران است که به استناد بند‌های "د" و "ن" ماده ۵ قانون اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۹ طبق اساسنامه صرفاً برای توسعه روابط اقتصادی در تمام بخش‌های صنعتی، بازرگانی، معدنی، کشاورزی و خدمات و تشویق مبادلات و سرمایه گذاری‌های دو جانبه بین ایران و کشور هدف تأسیس می‌شود.
رییس اتاق بازرگانی گرگان می‌گوید: طبق وظایف تعریف شده برای اتاق‌های بازرگانی این اتاق مشترک باید در سایر کشور‌های همسایه از جمله افغانستان، ترکمنستان، آذربیجان و عراق نیز تشکیل شود.
علی محمد چوپانی می‌افزاید: تسهیل بازاریابی و صادرات یکی از وظایف اتاق بازرگانی استان گلستان است که در این زمینه دفتر تجاری استان گلستان در کشور روسیه در سال ۱۳۹۷ ایجاد شد.
وی افزود: این مرکز با هدف معرفی محصولات با کیفیت و با تشویق حضور برند‌های تجاری ایرانی در بازار روسیه جهت معرفی و اطلاع رسانی مستقیم و بدون واسطه کالا‌ها و خدمات تاسیس و تجهیز شد.

رونق اقتصادی اینچه برون گلستان در گرو ایجاد بندر خشک و راه آهن
منطقه مرزی اینچه برون گلستان واقع در شهرستان گنبدکاووس که تنها گمرک زمینی این استان با ۲۷ سال قدمت ایستگاه راه آهن اینچه برون را در خود دارد.
مدیرکل راه آهن شمالشرق ۲ می‌گوید: ایستگاه راه آهن اینچه برون، جایگاه ویژه‌ای در کریدور بین المللی شمال به جنوب دارد، زیرا این ایستگاه به عنوان مبدا ورودی بار‌های ترانزیتی و وارداتی از کشور‌های آسیای مرکزی و مقصد بار‌های خروجی به این کشور‌ها محسوب می‌شود.
محمدرضا قربانی می‌افزاید: بهره برداری از هفت خط ریلی قبول و اعزام به طول ۸۳۵۵ متر، استقرار باسکول‌های ریلی و جاده‌ای و نیز احداث سایت تخلیه و بارگیری مواد نفتی از مهمترین زیرساخت‌های ایجاد شده در ایستگاه راه آهن اینچه برون است.
قربانی می‌گوید: احداث محوطه دپوی کلینکر برای صادرات به کشور‌های آسیای مرکزی، استقرار محوطه تخلیه و بارگیری از کامیون به واگن و بالعکس و استقرار شرکت‌های فورواردری و تخلیه و بارگیری برای تسهیل امور تاجران و بازرگانان را از دیگر زیرساخت‌های راه آهن اینچه برون گنبدکاووس برشمرد.
مدیرکل راه آهن شمالشرق ۲ می‌افزاید:با این حال برخی زیرساخت‌ها مانند احداث خط‌های ۸، ۹ و ۱۰ ایستگاه اینچه برون، عملیات طراحی، تامین و اجرای خطوط راه آهن (زیرسازی و روسازی) در حوزه بندرخشک این منطقه با نیاز اعتباری ۱۵۰۰ میلیارد ریال ساخته خواهد شد.
مزیت‌های امنیتی گلستان
برخورداری از امنیت سیاسی و انتظامی بالا، داشتن اقلیم مناسب برای جذب و نگهداری متخصصان صنعتی و معدنی استان گلستان را مستعد برای سرمایه گذاری از نظر جغرافیایی قرار داده است.
از سوی دیگر بخش‌های وسیعی از آن شامل امتیازات ویژه مناطق توسعه نیافته از جمله معافیت‌های مالیاتی ۱۰ ساله و استفاده از تسهیلات ارزی با حداقل سهم آورده از جمله مزیت‌های سرمایه گذاری است؛ و امکان ایجاد صنایع با تولیدات صادراتی، وجود ذخایر معدنی ذغال سنگ، صدف کوهی، سنگ لاشه آهکی و ید در استان و امکان فرآوری آن‌ها و ایجاد صنایع معدنی، امکان استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی با عنایت به تولید محصولات مختلف زارعی و باغی از دیگر فرصت‌هایی است که سرمایه گذاران را راغب به سرمایه گذاری در گلستان خواهد کرد.

فرمانده مرزبانی استان گلستان می‌گوید: خروج غیر قانونی و نا امنی در سرحدات استان گلستان وجود ندارد.

سرهنگ بهزاد ابراهیمی می‌افزاید: تعامل موثر با ریش سفیدان و متنفذین ساکن در سرحدات استان باعث شده که مجموعه این عوامل به امنیت پایدار و جلوگیری از تردد و خروج غیرقانونی از مرز‌های منطقه منجر شود و اکنون پایداری و امنیت بالا در تمام نوار مرزی گلستان به طول بیش از ۴۵۸ کیلومتر وجود دارد.
وی می‌گوید:روابط حسنه دو کشور و تعامل مرزبانی ایران با کشور همسایه /ترکمستان/ نیز برقرار است و در طول مرز‌های دریایی و خشکی گلستان مشکل و دغدغه‌ای وجود ندارد بطوریکه در یک سال گذشته خروج غیرقانونی ثبت نشده و حریم مرز‌ها به دقت کنترل و نظارت شده و می‌شود..

با وجود این توانمندی‌ها در آمد سرانه گلستان ۶۰ درصد میانگین درآمد سرانه کشوراست ورتبه آن در جدول استان‌های کشور پایین است دارای نرخ بیکاری ۱۳ درصد است و به علت نرخ بالای بیکاری جزو ۱۶ استان محروم قرار گرفته است که نشان دهنده استفاده نشدن از بسیاری از ظرفیت‌های استان است.
فقدان اشتغال پایدار و ضعف زیرساخت‌ها از یکسو و فاصله جغرافیایی و بُعد مسافت استان‌های مرزی با مرکزیت کشور وادامه روند بیکاری در مناطق وسیعی از مناطق مرزی کشوراز جمله استان گلستان شده است.

نتیجه

اگر چه این توانمندی ها در استان گلستان وجود دارد اما تبدیل آن از بالقوه به بالفعل نیازمند طرح و برنامه ای است که  هم توانمندی های استانهای دیگر را با  استان گلستان  هماهنگ کرده و با هم با شناسایی بازار های صادراتی کشور های دیگر از طریق دیپلماسی اقتصادی زمینه شکوفایی اقتصادی استان گلستان را فراهم کند.