زندگی قشر ضعیف جامعه، زیر سایه گرانی/وقتی از عیدی برای کارگران خبری نیست

 اقتصاد کشور این روزها زیر سایه نوسانات قیمت ارز و پایین آمدن نرخ نفت در بازار جهانی است. اتفاقاتی که با دامن زدن بر گرانی و تورم کالاهای اساسی زندگی را برای قشر متوسط و ضعیف جامعه به خصوص کارگران و حقوق بگیران سخت می کند.

به گزارش گلستان 24، این در حالی است که رسیدن سال جدید نیز نزدیک است و هزینه های نوروزی نیز در انتظار خانوارها است و برای همین ماجرای عیدی که به کارگران تعلق می گیرد اهمیت می یابد اما نکته اینجاست که در حالی پرداخت عیدی مشمولان قانون کار به مبلغ 1.218.000 تا 1.827.000 تومان از بهمن سال جاری به میلیون‌ها مشمول قانون کار آغاز می‌شود که  در عین حال عیدی برخی‌ ناقص داده می‌شود یا اصلا عیدی نمی‌گیرند.

وضعیت این روزهای اقتصاد ایران

در حالی که بودجه سال 94  با ارز 2850 تومان بسته شده است ، نرخ دلار این روزها مزرهاس 3500 تومان را نیز درنوردیده تا یاد آور نوسانات ارزی در سال های گذشته باشد.

هر چند علی طیب نیا، وزیر اقتصاد در خصوص درخواست برخی از نمایندگان مجلس برای کاهش نرخ دلار از 2850 تومان در بودجه 94 با توجه به افت قیمت نفت، گفته: دیدگاه ها و نظرات متفاوتی در این خصوص در مجلس شورای اسلامی مطرح شده اما دولت تصور می کند نرخی که در بودجه 94 برای دلار در نظر گرفته شده، مناسب بوده و با واقعیات اقتصادی جامعه سازگار است و زمینه ایجاد هیجانات در بازار ارز را فراهم نمی کند و ادامه داده: در عین حال این رقم با نرخ بازار آزاد تفاوت محدودی دارد و امیدواریم بتوانیم با گشایشی که در بازار ارز ایجاد می شود نرخ بازار آزاد را به سمت نرخ مبادله ای سوق دهیم اما در هر حال نوسانات این روزهای بازار ارز نگرانی هایی را برای اقتصاد کشور و اقتصاد شهری پایتخت ایجاد کرده است.

هنوز از یادها نرفته است که حبابی شدن قیمت سکه و نوسانات دائمی نرخ ارز با اقتصاد کشور چه کرد.سال 90 بود که حبابی شدن بازار سکه و ارز باعث شد عده زیادی از مردم سرمایه خود را به سوی این دو بازار روانه کنند تا جایی که بانک مرکزی اعلام کرد برای خرید سکه مردم باید در بانک ها ثبت نام کنند و بنا بر گفته کارشناسان اقتصادی از این نوسانات بازار ارز و سکه، سود زیادی نصیب دولت دهمی ها شد.

حالا اما در حالی که مذاکرات اخیر به توافق ختم نشد و حالا مذاکرات در سطح معاونین وزیر در ژنو برای رسیدن به توافق نهایی ادامه دارد، نرخ ارز و سکه با هم بنای ناسازگاری گذاشته اند و در حالی که ارز هنوز از 3300 تومن پایین تر نیامده و قیمت سکه تمام بهار آزادی نیز روند صعودی گرفته و حتی ظرف چند روز گذشته از مرز یک میلیون تومان گذشت.در این میان وضعیت بورس و اتاق شیشه ای هم با افت شاخص ها بحرانی است.

نکته اینجاست که با نوسانات دائمی ارز بازارهای اقتصادی در رکود قرار می گیرند و تورم بالا می رود و به این ترتیب وضعیت کار و اشتغال نیز با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد شد و بیکاری شدت بیشتری خواهد یافت.

چرخ های مراکز تولیدی پایتخت نیز یک به یک با گرانی ارز و دلار به سوی تعطیلی و ورشکستگی پیش می روند و نیازمند کمک های دولتی خواهند بود.کمک هایی که با توجه به کسری بودجه دولت زیر سایه کاهش نرخ نفت با مشکلات زیاد مواجه خواهند بود و در این میان، این مشکلات هنوز حل نشده بسیاری از خانوارها هستند که چشم به عیدی پایان سال دارند اما ان را دریافت نمی کنند.

قوانین مربوط به عیدی کارگران

براساس قانون مصوب مجلس، کارگران و مشمولان قانون کار باید در پایان هر سال ۲ تا ۳ برابر حداقل دستمزد مصوب شورای‌عالی کار که برای سال جاری به مبلغ ۶۰۹ هزارتومان است را به عنوان عیدی دریافت کنند. همچنین در قانون پیش‌بینی شده افرادی که کمتر از یکسال تمام و حتی به اندازه یکماه نیز در گروه مشمولان قانون کار فعالیت داشته‌اند، باید از کارفرما به میزان دستکم یک دوازدهم عیدی سالانه را دریافت کنند و یا به میزان ماه‌های کارکرد سال خود، عیدی بگیرند.

 از سویی طبق مفاد همین قانون، گروه‌هایی از مشمولان قانون کار که دارای حداقل دستمزدی بالاتر از مصوبه ۶۰۹ هزارتومانی سال جاری هستند هم می‌توانند ۲ تا ۳ برابر حداقل دستمزد خود را به عنوان عیدی دریافت کنند؛ البته به شرطی که مبلغ عیدی آنها از یک میلیون و ۸۲۷ هزارتومان بیشتر نشود.

به‌عنوان نمونه، اگر فردی دارای حداقل دستمزد ۸۰۰ هزارتومانی باشد، مبلغ ۲ برابر حداقل مزد وی به عنوان عیدی پایان سال یک میلیون و ۶۰۰ هزارتومان خواهد بود و این فرد نمی‌تواند ۳ برابر حداقل دستمزدش را به‌عنوان عیدی دریافت کند، چون از ۳ برابر حداقل مزد مصوب شورای‌عالی کار در سال جاری بیشتر خواهد شد؛ اما کارفرما می‌تواند تا سقف همان یک میلیون و ۸۲۷ هزارتومان نیز عیدی پرداخت کند ولی اگر نشد و دقیقا ۲ برابر حداقل دستمزد فرد به مبلغ یک میلیون و ۶۰۰ هزارتومان که البته مشمول مالیات نیز می‌شود، پرداخت شد هم از سوی کارفرما تخلفی صورت نگرفته است.

کمبود روال قانونی مشخص برای پرداخت عیدی

به این ترتیب می توان گفت، در ایران  قانون روال مشخصی را برای پرداخت عیدی کارگران تعیین نکرده و آنچه در ماه‌های پایانی سال از سوی کارفرمایان انجام می‌شود در واقع نوعی عرف کاری است و نه قانون.

 کارفرمایان می‌توانند بنا به شرایط کاری و منابع در اختیار خود حتی به همراه حقوق هر ماه کارگران، مبلغ عیدی آنها را نیز در نظر گرفته و پرداخت کنند. همچنین برخی کارفرمایان ممکن است به صورت فصلی نسبت به محاسبه و پرداخت عیدی اقدام کنند؛ برخی ۶ ماه یکبار و عموما نیز در پایان سال برنامه‌ریزی می‌کنند تا نیروهای کاری آنها بتوانند با منابع مالی بیشتری به استقبال نوروز بروند.

در این میان،  پرداخت عیدی مشمولان قانون کار در ایران که طبق آخرین آمارها حدود ۱۳ میلیون نفر هستند، مشکلات دیگری را هم به همراه دارد. هم‌اکنون درصدی از نیروی کار کشور دارای بیمه و یا فاقد بیمه، اساسا هیچ مبلغی را به‌عنوان عیدی دریافت نمی‌کنند تا زندگی برای آنها در نوروز مشکل تر از قبل باشد.

هزینه های زندگی کارگری در کلان شهرها

این اتفاق اما در حالی رخ می دهد که مرکز آمار ایران به تازگی در یک گزارش رسمی از افزایش هزینه های خانوارهای شهری کشور به بیش از یک میلیون و 800 هزارتومان خبر داده که به خوبی نشان دهنده فاصله بسیار زیادی حداقل دستمزد مشمولان قانون کار با مخارج است.

هر چند، علی ربیعی وزیر کار، متوسط دریافتی سال جاری کارگران را یک میلیون تومان اعلام کرد اما در این صورت نیز کارگران بیش از 800 هزار تومان در هر ماه کسری دریافتی خواهند داشت. این مسائل نشان می دهد کارگران در شرایط فعلی دچار مسائل و مشکلات شدید و جدی معیشتی هستند.

در این میان؛ نمایندگان کارگری کشور معتقدند،  دولت می تواند با اختصاص منابع و اجرای برخی طرح ها مانند واگذاری سبد کالا به کارگران، از معیشت آنها حمایت های جدی داشته باشد.

همچنین تخفیف دست کم بخشی از هزینه های بیمه ای کارگران، توقف دریافت مالیات از حقوق نیروی کار و اقداماتی از این دست؛ مستقیم ترین برنامه هایی است که از سوی دولت در حمایت از زندگی کارگران قابل انجام است که تا کنون صورت نگرفته و در این میان هستند کسانی که در دولت اعتدال امسال هم عیدی نخواهند گرفت و به  دلیل نداشتن بیمه، مشمول در یافت سبد کالا نیز نخواهند بود و این رویه همچنان ادامه دارد بدون انکه دولت به فکر این قشر ضعیف و آسیب پذیر باشد./سراج 24