اعتبار داوری کشور ما در دنیا به مراتب بیشتر و شناخته شده تر از فوتبال ما است

به گزارش گلستان24، داوری فوتبال را می توان از مشاغل سخت و پر استرس نامید. کسانی که مسابقات فوتبال را از تلویزیون دنبال می کنند، داوری را  کنترل یک مسابقه فوتبال بین دو تیم از سوی داور وسط و چند کمک داور می بینند که با لباس متحد الشکل به قضاوت می پردازند. اما دنیای پر رمز و راز داوری با آنچه که ما در قاب تلویزیون می بینیم تفاوت معنا داری دارد و داوری فقط سوت زدن و اعلام خطا یا گرفتن پنالتی و آفساید نیست!

قضاوت در حضور صد ها یا هزاران طرفدار پر شور در ورزشگاه ها و میلیون یا میلیارد ها بیننده تلویزونی، که همگی خواهان پیروزی تیم شان هستند نه تنها کار ساده ای نیست، بلکه در زمره یکی از پرمخاطره ترین و پر اضطراب ترین مشاغل دنیا قرار دارد. بدون شک یک داور که علاوه بر مدیریت و کنترل بازیکنان، جو زمین مسابقه و ورزشگاه، در کسری از ثانیه در مورد حوادث بازی تصمیم گیری می کند و رای می دهد، قطع به یقین باید از اعتماد به نفس و شجاعت بالایی برخوردار باشد و در کنار مهارت های ورزشی و فنون داوری، به علوم روان شناسی، مدیریت و رفتار شناسی نیز تسلط داشته باشد. در حقیقت امروزه داوری فوتبال به یک علم تبدیل شده است که تلفیقی از شاخه های مختلف نظیر فنون داوری، روان شناسی، مدیریت، برنامه ریزی، رفتار شناسی و ... است که روز به روز نیز بر گستردگی و وسعت دامنه آن افزوده می شود. از برآیند گفتار فوق چنین بر می آید قضاوت در فوتبال مدرن و پیشرفته امروز بدون مطالعه و آشنایی با علوم روز دنیا نا ممکن خواهد بود و برای داشتن داورانی توانمند و دارای کلاس جهانی باید به توسعه آموزش بپردازیم.

به همین منظور گفتگوی کوتاهی با یکی از داوران ملی کشورمان در خصوص اهمیت آموزش در داوری و شرایط داوری در سطح لیگ های مختلف کشور انجام داده ایم. «مرتضی اصلانی» داور 32 ساله و گلستانی این روزهای کشور که با قضاوت های عادلانه و جسورانه خود توجه فدراسیون نشین ها و کمیته داوری را به خود جلب کرده است کارشناس تربیت بدنی است و داوری را از سال 1382 آغاز کرده است. او که تاکنون بازی های زیادی را در لیگ های مختلف کشور، قضاوت کرده است، از وضعیت داوری و انتظارات داوران می گوید:  

آغاز سخن؛ چرا داوری فوتبال

ورزش فوتبال در استان ما یعنی گلستان طرفداران زیادی دارد و سرگرمی بسیاری از جوانان این دیار محسوب می شود. من هم مثل بسیاری دیگر از بچه ها، از همان دوران کودکی به بازی فوتبال علاقه مند شدم. اما در همان دوران بازیگری فوتبال به داوری علاقه مند شدم و با تشویق اطرافیان و چند نفر از اساتید داوری استان به داوری فوتبال گرایش پیدا کردم و تصمیم گرفتم داوری را به صورت حرفه ای دنبال کنم.

سطح داوری در کشور ما و لیگ برتر چگونه است؟

حقیقت امر این است که داوری در کشور ما یک حرفه تخصصی محسوب نمی شود و شغل دوم یا حتی سوم داوران محسوب می شود. بنابراین داشتن نگاه و انتظار حرفه ای به این مدل داوری چندان منطقی نیست. با این وجود ما شاهد ظهور داوران بزرگی در کشور هستیم که در حساس ترین رقابت های جهانی عرض اندام می کنند و بهترین قضاوت ها را انجام می دهند. هر چند دست های پشت پرده و مافیای رسانه ای بیشترین هجمه ها را علیه داوری کشور روا می دارند و سعی در تخریب وجهه داوران زحمتکش و خدوم دارند. البته نمی توان منکر وجود داوران ناکارآمد و مشکل دار شد ولی وجود چند نفر ناپاک در سیستم پاک داوری کشور امری طبیعی است و این در همه دنیا دیده می شود. از سوی دیگر در دنیا برای کف زدن بازیکنان و مربیان به منظور تمسخر داور جریمه سه جلسه ای در نظر گرفته می شود ولی در کشور ما کار از توهین و بی احترامی و استفاده از الفاظ رکیک گذشته است و بد ترین فحش های ناموسی به خانواده داور نثار می شود ولی در عمل اتفاق خاصی نمی افتد. بنابراین در چنین سیستمی که حمایت از داوران بیشتر تئوری است تا عملی، داوری سخت تر می شود و نباید انتظار داوری روز و حرفه ای داشت. اما با وجود چنین بی مهری هایی در فوتبال، باز هم شاهد داوری های منصفانه و بدون غرض در لیگ های کشور و درخشش داوران ایرانی در سطوح مختلف بین دو هستیم که نشان از توانمندی داوران ایرانی دارد.

داوری در استان ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

همانطور که در بیشتر رشته های ورزشی کمبود امکانات و تجهیزات ورزشی در شهرستان ها باعث می شود، جوانان علاقه مند به آن رشته ها قید ورزش کردن را بزنند، داوری نیز در استان ها چنین حالتی دارد و بسیاری از مسئولین رغبتی به حمایت و سرمایه گذاری روی داروان جوان ندارند و بر این باورند تمام داوران باید در تهران یا شهر های بزرگ مثل مشهد، تبریز ، اصفهان و ... رشد کنند. در صورتیکه چنین نیست و امروزه شاهد هستیم که داوارن و ورزشکاران بزرگی از شهرستان ها در میادین بزرگ بین المللی خوش درخشیده اند. فلذا از مسئولین ورزش استان ها تقاضا می شود، نسبت به همه ابعاد ورزش حساس باشند و تمام بخش های ورزش را با دقت رصد کنند تا اگر کسی در یک بخش از ورزش مهارت دارد، بتواند توانمندی های خود را به منصه ظهور بگذارد.

آموزش در موفقیت داوران چقدر تاثیر گذار است؟

توجه به مقوله آموزش در همه عرصه ها امری منطقی است و اثرات انکار ناپذیر دارد. داوری نیز از این مقوله مستثنی نیست. داوری دارای ریزه کاری ها و ظرفت های خاصی است و آموزش هر کدام از این بخش ها نیاز به تخصص و مهارت کافی دارد. بنابراین صِرف گذراندن دوره داوری و دریافت کارت داوری ملاکی برای انجام وظیفه خطیر قضاوت نیست. بلکه در کنار کار عملی و مطالعه منابع مختلف، باید از تجارب اساتید حوزه های مختلف بهره برد و به کسب دانش پرداخت. برگزاری دوره های مختلف در داخل و خارج کشور می تواند به اعتلای حرفه داوری در سطح کشور منجر شود.

به علاوه قوانین فوتبال دائماً در حال تغییر هستند و داوران باید به طور دائم با علم نوین داوری و قوانین تغییر یافته داوری آشنا شوند و خود را بی نیاز از مطالعه ندانند.

سخن پایانی

داوری یک از اضلاع تاثیر گذار هرم ورزش است که توجه جدی و حرفه ای به این مقوله می تواند در رشد و توسعه ورزش در همه سطوح موثر باشد. جا دارد مسئولین ورزش استان ها به مقوله داوری در استان ها و شهرستان ها نگاه و عنایت ویژه داشته باشند و افتخارات داوری را کمتر از کسب رتبه و افتخارات ورزشی قلمداد نکنند. در پایان از همه مربیان و پیشکسوتان و اساتید داوری به ویژه آقای حاتم بک پور، مسعود عنایت و خانواده ام و سایر عزیزان و بزرگواران که در پیشرفت بنده سهم بسزایی داشتند، قدر دانی می کنم و امید وارم روزی بتوانم در بالاترین سطح ورزش این مملکت قضاوت های عادلانه ای داشته باشم و بتوانم بخشی از محبت بدون چشمداشت خانواده ورزشی داوران را نسبت به این جانب جبران کنم.

مصاحبه: وحید حاج سعیدی